آیا «سه شنبه بزرگ» کاندیداهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را مشخص کرد؟

فواد شمس؛ «انتخاب»: انتخابات مقدماتی ریاست‌جمهوری آمریکا درست به مانند انتخابات اصلی این کشور فرآیند پیچیده ای دارد.  این روند تقریبا در هیچ ایالتی عینا مشابه ایالت دیگر نیست. در برخی ایالت‌ها از طریق صندوق رأی نامزد منتخب مشخص می‌شود و در برخی دیگر در جریان نشست انجمن حزبی؛ در برخی ایالات برنده، تمام آرای حزبی را از آن خود می‌کند. در ایالاتی دیگر بخشی را به صورت پاداش پیروزی و بخش دیگر را به نسبت آرا و در شماری از ایالات هم آرای حزبی عینا بر اساس نسبت تعداد رأی‌های شرکت‌کنندگان تقسیم می‌شود.

اما به طور کلی، برای هر ایالت به نسبت جمعیت، شماری «دلیگیت» (delegate)، به معنی وکیل، نماینده یا رأی ایالتی، در نظر گرفته شده و در واقع مردم به جای انتخاب مستقیم نامزدهای مد نظرشان، به این وکلا رأی می‌دهند و بعد این وکیل‌ها هستند که نامزد حزب را انتخاب می‌کنند.

روز سه‌شنبه بزرگ در ۱۱ ایالت رای‌گیری و شمارش آرا انجام می‌شود. آلاباما، آلاسکا، آرکانزا، کلورادو، جورجیا، ماساچوست، می‌نه سوتا، اوکلاهوما، تنسی، تگزاس، ورمانت و ویرجینیا ایالت‌هایی هستند که در آنها رای‌گیری انجام می‌شود. هر کدام از این ایالت‌ها شیوه‌ها و قوانین رای گیری مشخص و متفاوتی دارند و هر یک تعداد مشخصی هیات انتخاباتی را به نسبت به برندگان و بازندگان رای گیری واگذار می‌کنند.

در هر دو حزب، نامزدی که در پایان رقابت‌ها نصف به علاوه یک از کل آرای ایالتی را به دست آورده باشد، نامزد نهایی در انتخابات ماه نوامبر خواهد بود. کل آرای ایالتی در حزب دموکرات 4763 رأی و در حزب جمهوری‌خواه 2471 رأی است.

بالا بودن تعداد ایالت‌های رای دهنده در سه شنبه بزرگ به این معناست که تکلیف نامزدهای بر‌تر و آن‌ها که دیگر شانسی برای ادامه مبارزات ندارند تا حدی روشن می‌شود. در پایان روز سه‌‌شنبه تکلیف ۲۲ درصد از تمام هیات‌های انتخاباتی نهایتا روشن می‌شود. جمهوری خواهان می‌ توانند دست کم نیمی از هیات‌های انتخاباتی لازم برای نامزدی رسمی حزب خود را در سه شنبه بزرگ به دست بیاورند. در مورد دموکرات‌ها این میزان یک سوم هیات‌های انتخاباتی لازم است.

با پایان رای گیری در 11 ایالت آمریکا که از آن به عنوان "سه شنبه بزرگ" یاد می‌شود هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ توانستند در بیشتر این ایالت‌ها پیروز شوند. اما لااقل پیروزی هیچ کدام را نمی توان قاطع توصیف کرد به شکلی که تکلیف نامزد نهیی حزب شان روشن شده باشد. 

دونالد ترامپ، نماینده جمهوری خواهان در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ایالت‌های آلاباما، جورجیا، ماساچوست، تنسی، ویرجینیا، آرکانزا و ورمونت پیروز میدان شد و کلینتون در آلاباما، آرکانزا، جورجیا، تنسی، تگزاس، ماساچوست و ویرجینیا به برتری دست یافت.

در جبهه جمهوری‌خواهان تد کروز، عضو سنای آمریکا از ایالت تگزاس توانست در ایالت خود و ایالت اوکلاهما در مجاورت تگزاس به پیروزی دسته یابد و سناتور مارکو روبیو، عضو سنای آمریکا از ایالت فلوریدا توانست در ایالت مینه سوتا پیروز شود.در اردوگاه دموکرات‌ها نیز برنی سندرز، رقیب اصلی کلینتون در ایالت ورمونت و ایالت‌های اوکلاهما، مینه سوتا و کلورادو به پیروزی رسید.

نکته اصلی در نتایج انتخابات در روز سه شنبه بزرگ این است که برخلاف دفعات قبل و سال های گذشته، این بار سه شنبه بزرگ تکلیف انتخابات آمریکا را روشن نکرد. در دوره های گذشته معمولا یک کاندیدا در هر کدام از این احزاب با رای بالا تکلیف کلیت انتخابات مقدماتی را روشن می کرد  مثلا در دوره گذشته اوباما با پیروزی قاطع در روز سه شنبه بزرگ نامزد نهایی دموکرات ها شد اما این بار از یک طرف هیلاری کلینتون با وجود تبلیغات سنگین و در دست داشتن همه منابع مالی بزرگ نزدیک به حزب دموکرات نتوانست به صورت قاطعانه در روز سه شنبه بزرگ پیروز شود. 

برخلاف پیش بینی ها سندرز باز هم شگفتی آفرین شد. بسیاری پیش بینی کرده بودند که سندرز فقط ایالت  ورزمونت که خودش سناتور آن است را می برد. سندرز در 4 ایالت پیروز شد و از طرف دیگر در ایانت تنسی رقابت بین او و هیلاری کیلینتون بسیار نزدیک بود. در نهایت هیلاری 50 به 49  درصد سندرز را شکست داد.  در  واقع سندرز توانست در هر ایالتی مقداری از دلیگیت ها را به دست بیاورد، همین موضوع موجب شد که کمپین برنی سندرز با امیدواری به فعالیت خود ادامه دهد و احتمالا رقابت نزدیک سندرز و کلینتون  تا روز نهایی ادامه یابد.

از طرف دیگر در میان جمهوری خواهان گویا هیچ چیزی جلودار ترامپ نیست هر نوع تلاشی برای جلوگیری از پیروزی وی با شکست مواجه می شود. ترامپ همچنان مثل یک اسب می تازد و هیچ کس نمی یتوانند جلوی وی را بگیرد. از این رو برخی از بزرگان جمهوری خواه پیشنهاد داده اند که اصلا یک فرایند دیگر برای انتخابت نامزد جمهوریخواه را در نظر بگیرند و دیگر به رای گیری اعتنایی نکنند. به هر صورت ترامپ همچنان اصلی ترین گزینه برای جمهوری خواهان است. 

مرحل بعدی انتخابات داخلی  احزاب آمریکا در ماه های آینده در پیش است و در نهایت انتخابات سراسری آمریکا روز ۸ نوامبر برگزار خواهد شد تا جانشین باراک اوباما، رئیس جمهور دموکرات این کشور تعیین شود.