جزئیات فنی توافق هسته ای ایران از زبان علی اکبر صالحی

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه بنده در وین یک تفاهم نامه مجددی را با آقای آمانو در خصوص فعالیت های گذشته و حال ایران امضا کردیم، گفت: اصل چیزی که امضا کردیم محرمانه نیست.

به گزارش «انتخاب»، علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی یکشنبه شب با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری به تشریح ابعاد فنی برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) پرداخت.

صالحی در ابتدا در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر اینکه در روزهای آخر چه موارد فنی باقی مانده بود که جنابعالی به وین رفتید؟ گفت: وزیر امور خارجه به ایران آمدند و به رئیس جمهور اعلام کردند که بنده باید در وین حضور داشته باشم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه آنچه در لوزان به عنوان محورهای فنی به تفاهم رسیده بودید به نظر می‌رسید که پیکره‌های آن مورد تراشیدن قرار گرفته بود و طرف مقابل سعی می‌کرد تا بیشتر این پیکره را بتراشد، افزود: در جلسه‌ای در وین بر روی موضع خود پافشاری کردیم و نپذیرفتیم که بخواهیم در موارد مورد نظر آن‌ها عقب نشینی کنیم.

وی با اشاره به اینکه موارد مبهم در وین روشن‌تر شد، ادامه داد: مانند بحث ساخت سوخت و بحث 300 کیلو نیز در وین مطرح شد که آن ها ادعا می کردند 300 کیلو اورانیوم بیشتر نباید داشته باشیم به طوری که این ابهام رفع شد و مواردی که برای ساخت سوخت به کار گرفته می‌شد مستثنی از 300 کیلو قرار گرفت.

صالحی با اشاره به اینکه ابهامات بیانیه سوئیس در وین رفع شد، خاطرنشان کرد: تست‌های جدید سوخت تحت عنوان تست PIE مطرح بود که توانستیم این موضوع را جا بیندازیم به طوری که برای استفاده از این فرآیند نیازمند استفاده از یک سری تجهیزات بودیم که آن ها موافق نبودند اما بعدا موافقت صورت گرفت.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه PIE در آینده در اراک طراحی می‌شود، ادامه داد: آنها در ارتباط با تست مکانیکی اصرار داشتند و ما مختصرا پذیرفتیم.

وی با اشاره به اینکه تفاهم لوزان سر جایش ماند و خواسته آن‌ها جز تست مکانیکی تحمیل نشد، بیان کرد: در لوزان منظور از سانتریفیوژها برای غنی سازی اورانیوم بود بنابراین تا زمانی که اورانیوم به سانتریفیوژ تزریق نشود سانتریفیوژ برای اورانیوم نخواهد بود.

صالحی با تاکید براینکه سانتریفیوژ را می توان برای موارد دیگر به کار گرفت ادامه داد: سانتریفیوژهایی که برای موارد دیگر بود را جدا کردیم لذا بعدها گفته شد این مسئله راهی برای تحقیق و توسعه است تا سانتریفیوژ جدید را از این طریق به آن وارد کنیم.  

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه ما چیزی را از دست نداده ایم اظهار داشت: در موارد دیگر پیش بینی های لازم را به عمل آورده بودیم. 

وی در ادامه برنامه در پاسخ به سوال دیگری مبنی براینکه مفاد قرارداد آژانس با ایران چیست؟ گفت: پرونده ساختگی ایران از سوی آژانس آغاز شد به طوری که بخش عمده ای از ادعاهای آن ها بر روی مسائل غیر صلح آمیز بود.

صالحی با اشاره به اینکه در آن دوران بحثی در خصوص کلاهک هسته‌ای مطرح نبود، اظهار داشت: در آن دوران بیشتر بر روی فعالیت هسته‌ای تمرکز داشتیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: در زمان روحانی یک سری جزییات در پیش گرفته شد به طوری که در زمان لاریجانی ایشان گفتند که تمام سوالاتشان را یک باره مطرح کنند.

وی با اشاره به اینکه آنها شش سوال را مطرح کردند، خاطرنشان کرد: این سوالات تحت عنوان مدالیته در زمان البرادعی مطرح شد و زمانی که به جمع بندی رسیدند طرف های مقابل به ناگاه مسئله دیگری را تحت عنوان مطالعات ادعایی مطرح کردند لذا مسیر دیگری باز شد که هیچ ارتباطی با فعالیت های هسته ای نداشت.

صالحی با بیان اینکه این مطالعات ادعایی یا PMD از سوی طرف مقابل مطرح شد، خاطرنشان کرد: البرادعی آن زمان این مسئله را به صراحت اعلام کرد که این ادعاها و مستندات قابل اعتماد نیست.
 
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه بنده در وین یک تفاهم نامه مجددی را با آقای آمانو در خصوص فعالیت های گذشته و حال ایران امضا کردیم، گفت: اصل چیزی که امضا کردیم محرمانه نیست، اما ما فقط در بحث پادمانی عنوان کردیم زمانی که بازرسان آژانس به ایران می آیند در برخی امور با یک قراردادهایی شیوه بازرسی و چگونگی انجام بازرسی در موارد خاص را ببندیم و با آنها تفاهم کنیم، این موارد یک مواردی بین کشور ما و آژانس خواهد بود یعنی به طور مثال فرض کنید که نحوه بازرسی از راکتور اراک بین ایران و آژانس بحث و ترتیبات لازم آن مشخص می شود و براساس آن کارش را انجام خواهد داد.

تحقیقات آژانس از فعالیت‌های هسته‌ای ایران 15 دسامبر به شورای حکام اعلام خواهد شد  
وی با بیان اینکه تفاهمی که بین ما و آژانس در خصوص شیوه انجام کار صورت می گیرد یک امر محرمانه است، گفت: پس از تحقیقات آژانس و براساس شیوه ای که ما با هم تعیین کردیم نتیجه شورای حکام اعلام خواهد شد و قرار است که آژانس نتیجه تحقیقات خود را 15 دسامبر سال جاری به آژانس اعلام کند. 

 صالحی تصریح کرد: آژانس پس از تحقیقات انجام شده نظر خود را ارائه خواهد کرد و برجام مستقل از این نظر کار خود را جلو می برد و الزاما ممکن است در 15 دسامبر وقتی آژانس نظر می دهد پرونده هسته ای ایران بسته نشود، ولی این اقدام کافی است که برجام کارش را ادامه دهد.

رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه با بیان اینکه ما باید به سمت اخذ کارت سفید از آژانس برویم، گفت: بعد از اینکه برجام عملیاتی شد پذیرفتیم که پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا کنیم تا زمانی که این پروتکل به تصویب مجلس برسد.

وی در ادامه در خصوص فعالیت راکتور آب سنگین اراک اظهار داشت: تعریف راکتور آب سنگین به غنای سوخت نیست بلکه تعریف راکتور آب سنگین به استفاده از آب سنگین به عنوان کند کننده و منعکس کننده نیترون است، لذا راکتور آب سنگین اراک راکتور آب سنگین باقی می ماند.

صالحی در خصوص تقسیم مسئولیت ها در قبال راکتور آب سنگین اراک اظهار داشت: چند بار کارشناسان ما به چین رفتند و یکی دو بار هم چینی ها به ایران آمدند هم چنین ما در وین به تفصیل با آمریکا و چین در خصوص این موضوع صحبت کردیم و قرار شد یک جلسه سه جانبه در چین با حضور ایران، آمریکا و چین برگزار شود که این موضوع در حال پیگیری است.

رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه در خصوص اظهارات کری که در کنگره گفته بود زمانی که قلب راکتور اراک را درآورند محل آن را بتن می ریزند، گفت: همین موضوع سبب شد دوستان ما به جای اینکه متن برجام را بخوانند اظهارات کری را مبنا قرار دهند این در حالی است که شما فرض کنید که یک چاله ای را در زمین کنده اید و جایی است که می خواهید قلب راکتور را بگذارید، شما در این چاله یک تانکر فولادی می گذارید و اتفاقی که قرار است بیفتد این است که ما این تانکر را در می آوریم و آن را کنار می گذاریم و حرف آن ها این است که ما درون تانکر را سیمان بریزیم چرا که آن ها نگرانند ما دوباره این تانکر را بر سر جای خود قرار دهیم و این در حالی است که ما اصلا قرار نیست به دلایل ایمنی مخزن را مجددا بر سر جای خود قرار دهیم و اگر قرار باشد روزی همه چیز به هم بخورد ما مخزن جدیدی جای آن مخزن قرار خواهیم داد. 

وی در ادامه در خصوص فعالیت سایت فردو نیز اظهار داشت: فردو از اساس برای ضمانت استمرار اصل غنی سازی به وجود آمد یعنی فردو خیلی به منظور تولید صنعتی غنی سازی در اشل بالا نبوده و به منظور استمرار اصل غنی سازی است که اگر خدایی ناکرده روزی نطنز را زدند نکند غنی سازی در ایران متوقف شود بلکه اصل غنی سازی را با مقیاس بسیار کوچکتر پیش می برد.

صالحی یادآور شد: هزار و 44 ماشین در فردو خواهد بود که دو آبشارمان قریب به 350 ماشین در حال چرخش خواهد بود اما بدون تزریق گاز و 4 آبشار دیگر در حال چرخش نخواهد بود و تحت خلا است یعنی تنها کاری که ما الان نمی کنیم این است که اورانیوم تزریق نمی کنیم لذا این دو آبشاری که در حال چرخش خواهد بود با هزار و 44 ماشین سر جایش باقی می ماند و بقیه ماشین ها را که قریب به 1600، 700 ماشین است برمی داریم و این دو آبشاری که در حال چرخش خواهد بود در آینده تبدیل می شود به آبشارهایی برای تولید ایزتوپ‌های پایدار و 4 آبشاری که تحت خلا است قریب به 700، 800 ماشین می شود برای این است که اگر خدایی ناکرده روزی زیرقولشان زدند ما می توانیم فوری برگردانیم و غنی سازی را شروع کنیم. یعنی 4 آبشاری که الان غنی سازی می کنند تبدیل می شود به 4 آبشار در حال سکون که در صورت خلف وعده طرف مقابل فعال خواهند شد.
وی در ادامه در خصوص اینکه محدودیت ده سالی که 1+5 در رابطه با تحقیق و توسعه برای ما قائل شده است از چه زمانی شروع می شود و آیا این محدودیت از آذر ماه سال 93 اجرا شده است یا خیر؟ گفت: بهتر است این سوال به صورت مبهم باقی بماند اما از زمانی که بنده برای اولین بار به مذاکرات در لوزان پیوستم این بحث محدودیت مطرح شده بود.

 صالحی در ادامه در خصوص اینکه گر قرار باشد گاز UF6 به ماشین های سانتریفیوژ تزریق نشود آیا فرآیند تحقیق و توسعه محقق خواهد شد یا خیر؟ اظهار داشت: اگر شما گاز UF6 به ماشینی تزریق نکنید نمی توانید آن ماشین را در آینده برای غنی سازی اورانیوم به کار گیرید پس باید قبل از آن ماشین مورد نظر را با گاز اورانیوم تست کرده باشید تا اطمینان لازم برای کارایی آن ماشین در غنی سازی اورانیوم پیدا شود.

 رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: از زمانی که ایران بر روی سانتریفیوژ کار کرد مواد اولیه را از خارج و از بازار سیاه تهیه کردیم و بعد مهندسی معکوس را در سال 69 آغاز کردیم به طوری که سال 76 توانستیم دو ماشین را بچرخانیم.

وی با اشاره به این که 7 سال ماشین را سر هم کردیم، ادامه داد: در این مدت تلاش کردیم تا ماشین پایدار بماند و بچرخد.

صالحی با تاکید براینکه سانتریفیوژ علی رغم سادگی ماشینی پیچیده است، ادامه داد: 6 هزار دور ماشین باید بچرخد به طوری که اگر کوچکترین تکانی بخورد از بین می رود.

 رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه پایداری این ماشین کار حساسی است، افزود: سال ها طول کشید که توانستیم به این مهم دست یابیم.

 وی با بیان این که سال 89 یعنی 9 سال بعد توانستیم اولین آبشار 164 تایی سانتریفیوژ را به کار بگیرم اظهار داشت: از این زمان بود که غنی سازی را شروع کردیم.

 صالحی با بیان اینکه از سال 85 تاکنون بر روی IR1 کار کردیم، ادامه داد: هنوز این ماشین مشکلات جدی دارد به طوری که طراحی آن خوب نبوده است.

 رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه 25 سال است که بر روی ماشین سانتریفیوژ کار کردیم گفت: چیزهای زیادی را در این مدت آموخته ایم.

 وی با اشاره به اینکه از سال 85 به بعد شروع به ساخت و طراحی کرده ایم، افزود: یعنی از اساس سانتریفیوژ را طراحی کرده ایم. 

 صالحی با اشاره به اینکه IR1 را مهندسی معکوس کرده ایم گفت: IR2 اصلاح شده است.

رئیس سازمان انرژی اتمی  با اشاره به IR 4،6، 7 افزود: در امر طراحی یاد گرفتیم که چگونه به این مهم دست یابیم.

 وی افزود: در مراحل سعی و خطا بودیم و همه چیز را خودمان فرا گرفتیم. 

 صالحی با اشاره به اینکه علم را اول در سانتریفیوژ به وجود آوردیم، خاطر نشان کرد: از حیث طراحی IR10- 20 را هم می‌توانیم طراحی کنیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه در این 10 سال ماشین‌های IR1، 2M، 6S را داریم، افزود: خوشبختانه همه ماشین ها را داریم. 

وی با بیان اینکه ماشین IR4 زنجیره های 164 تایی اش بیش از دو سال است که کار می کند، خاطرنشان کرد: زنجیره ده تایی برای ماشین IR6 داریم.

صالحی با اشاره به اینکه در زمینه IR8  در ابتدای کار هستیم، بیان کرد: IR4، 2M، 6، 8 برای غنی سازی اورانیوم می خواهیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: سانتریفیوژهای IR6 و IR8 را بدون تزریق گاز اورانیوم تست مکانیکی می کنیم.   

وی IR6 و IR8  را ماشین‌های نسل جدید دانست و عنوان کرد: برای IR6 گاز تزریق کرده ایم و شروع به تسریع در کار تحقیقاتی آن کرده ایم. 

صالحی با بیان اینکه در طول یک سال آینده اقدام به تزریق گاز برای IR8 خواهیم کرد ادامه داد: زنجیره های میانی آن اول، 2، 10، 19 و 30 تا خواهد شد.

رئیس سازمان انرژی اتمی  با بیان اینکه زنجیره نهایی در زیر 10 سال 30 تا خواهد بود خاطر نشان کرد: این محدودیتی است که ما آن را پذیرفته ایم. 

وی با اشاره به اینکه IR6 در حال تزریق شدن است ادامه داد: گاز IR8 در طول یک سال آینده تزریق می شود. 

صالحی با اشاره به اینکه بچه های ما در سن 30 سالگی مقتدرانه و عالمانه جلوی طرف مقابل اظهار وجود می کنند بیان کرد: بالای 85 درصد از اطلاعات مورد نیاز سانتریفیوژ را به دست آورده ایم.
 رئیس سازمان انرژی اتمی  با اشاره به اینکه از انتهای سال هشتم شروع به تولید ماشین های IR8 , 6  بدون رتور می کنیم اظهار داشت: 99 قطعه را می توانیم تولید کنیم. 

 وی با اشاره به اینکه ماشین ها را تولید و در انبار نگهداری می‌کنیم، بیان کرد: از انتهای سال هشتم ماشین تولید می کنیم و بعد سالن B را آماده می کنیم.

صالحی با اشاره به بعد از سال سیزدهم تعداد ماشین ها را زیاد می کنیم گفت: در سال پانزدهم به 190 سو می رسیم. 

رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: زنجیره ها می تواند 600- 700 تا باشد و این امر بستگی به ماشین دارد لذا زنجیره اگر بهینه باشد کمترین سر زدن را به آن خواهیم داشت.

 وی با بیان اینکه IR1 می تواند 164 تا بیشتر باشد، اظهار داشت: زنجیره IR8  می تواند 500، 600 باشد.

  صالحی با اشاره به اینکه زنجیره های تجاری و صنعتی می تواند به تعداد 500، 600 برسد ادامه داد: زنجیره وقتی می‌تواند اپیتموم بشود که کارایی آن بالا برود.

رئیس سازمان انرژی اتمی  با اشاره به اینکه در هشت سال اول زنجیره ها را می سازیم بیان کرد: باید برای آن ها جایگزین داشته باشیم به طوری که ممکن است ذخیره IR1 تمام شود.

وی با بیان اینکه ممکن است ذخیره آن ها از کار بیفتد پس باید برای آن ها جایگزین بیاوریم گفت: ما باید خودمان را به وضعیت ماشین های قابلیت اتکا و با اطمینان برسانیم.

صالحی با اشاره به اینکه اکتشافات و استخراج در زمان محدودیت به حدی خواهد رسید که پس از آن غنی سازی با ظرفیت 190 هزار سو انجام شود گفت: در دوره برجام امکان ساخت دستگاه برای جایگزین دستگاه های معیوب فراهم است.

رئیس سازمان انرژی اتمی  با اشاره به اینکه اگر به 190 هزار سو رسیدیم هر سال می توانیم اورانیوم از داخل تزریق کنیم اظهار داشت: بنده بر روی بازرسی ها کار نکردم و کار فنی انجام دادم.

وی با بیان اینکه محدودیت ها در ظاهر محدودیت است گفت: فلز اورانیوم غنی شده برای سلاح است بنابراین محدودیت های پذیرفته شده از دید آن ها مانعی برای رسیدن به سلاح هسته ای است.

صالحی با اشاره به اینکه در مواردی است که برگشت طولانی خواهد بود مانند راکتور آب سنگین اظهار داشت: در پروتکل الحاقی مواردی است که باید آن را بپذیریم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه تقاضا باید مستند باشد، گفت: اگر آژانس تقاضایی داشته باشد آن را می توانیم رد کنیم و برای جایگزین بگذاریم.

وی با اشاره به این که در پادمان می توانیم خواسته هایی داشته باشیم گفت: جان کری در سخنانی گفته بود که به هیچ کشوری اجازه نمی دهد به راحتی از مراکز حساس نظامی بازدید کند.

صالحی با اشاره به اینکه باید خود را برای بدترین شرایط آماده کرد، اظهار داشت: باید تعریف دانشمند هسته ای را به صورت مشخص داشته باشیم زیرا دانشمند لفظ بزرگی است لذا بهتر است از متخصصان و کارشناسان هسته ای استفاده کرد.

رئیس سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: در سازمان انرژی اتمی 16 هزار نفر مشغول کار و زحمت هستند به طوری که کارشناسان اصلی و اساسی تعداد محدودی هستند

وی با اشاره به اینکه تعداد کسانی که شاکله اصلی سازمان را تشکیل می دهند تعداد خوبی است و نیازهای ما را تامین می کند، بیان کرد: آن ها سرمایه سازان هستند.

صالحی با اشاره به این که دو نیروگاه جدید در بوشهر می خواهیم بسازیم که 30 هزار میلیارد تومان هزینه در بر دارد، اظهار داشت: براساس این مبلغ باید کارشناس به کار بگیریم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه کار اجرایی آن با 15 هزار تکنسین در بوشهر آغاز خواهد شد بیان کرد: دو پروژه دیگر برای سواحل مکران صحبت کرده ایم به طوری که در فاصله ده سال آینده دانشگاه ها هرچه فارغ التحصیل داشته باشند را می توانیم به کار گیریم.