فرمان بورس در دست کیست؟

هنوز هیچ شخص یا مقام مسئولی نمی داند چرا با وجود اعلام جمع بندی توافق هسته ای ایران با قدرت های غربی ، بازار سرمایه واکنشی متفاوت نسبت به آنچه که پیش بینی می شد، نشان داد و درجا زد.

بورس تهران به عنوان آئینه تمام نمای اقتصاد کشور همواره بازتاب دهنده آثار واقعیت‌های مدیریت کلان سیاسی و اقتصادی کشور بوده است. یکی از اصلی ترین ریسک‌های حاکم بر این بازار در طول یک دهه گذشته موضوع تحریم‌های کور غرب با هدف از پای در آوردن صنایع و زیرساخت‌های کلیدی کشور عنوان شده است. صنایعی که نمایندگان آنها همان شرکت‌های بزرگی هستند که به همراه انبوهی از سهامداران خود در تالار شیشه ای حضور دارند.

پس از گذشت بیش از یک دهه پر فراز و نشیب بر سر مسیر مذاکرات هسته ای ، فعالان بازار سرمایه کشور از دوسال پیش تاکنون تحت تاثیر گفتگوهای سیاسی ایران با قدرت های غربی با تحلیل ها و انتظارهای متفاوتی از دورنمای این بازار در دوران قبل و بعد از تحریم‌ها مواجه بوده اند؛ انتظاری که با رکود فرسایشی بازار سهام از دی ماه سال 1392 آغاز شده و تا به امروز همچنان به عنوان استخوان در گلوی بازار سهام از آن یاد می شود.

چرا بورس به خبرهای خوب پشت پا زد؟

هنوز هیچ شخص یا مقام مسئولی نمی داند چرا با وجود اعلام جمع بندی توافق هسته ای ایران با قدرت های غربی ، بازار سرمایه واکنشی متفاوت نسبت به آنچه که پیش بینی می شد، نشان داد و درجا زد. بازاری که بازتاب دهنده آثار تصمیم های کلان سیاسی و اقتصادی در لحظه است و متناسب با ریسک های موجود در حال، گذشته و آینده را در آن خرید و فروش می کنند . در عین حال هیچ کس نمی تواند رفتار بازار آزاد ارز در عدم ریزش انتظاری قیمت ها به محض اعلام توافق هسته ای را تفسیر کند.

آیا دست هایی در پشت پرده بوده که بازار سهام را با وجود خلاص شدن از بزرگترین ریسک سیستماتیک خود دوباره در وادی رکود بکشاند؟ یا اینکه هنوز وزن اعتماد در بازار سرمایه برای سرمایه گذار بالا نرفته است؟

آیا بازار هنوز در انتظار رخدادهای دیگری است و یا می خواهد پس از اطمینان از آثار واقعی حذف تحریم ها پا در تالار شیشه ای بگذارد؟ آیا حقوقی های بی پول با عرضه های بی محابای خود به این روزها دامن زده اند و یا حقیقی ها با ندانم کاری هایشان مقصر هستند؟ چرا بازار سرمایه ایران در بی وزنی مطلق فرو رفته و دیگر شاخص های آن توانی برای ثبت رکوردهای جدید و یا دستکم پس گرفتن رکوردهای از دست رفته خود را ندارند؟

تجربه روزهای سخت در تالار شیشه ای

در همین رابطه یک تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه بازار سهام در حال تجربه کردن شرایط سختی در این روزها است، می گوید: پس از اعلام توافق هسته ای بازار با رخدادهای جالبی مواجه شده است. از جمله اینکه سهامداران شرکت هایی که قبل از توافق به مجمع سالیانه رفته بودند با بازگشایی قیمت سهام خود هر کدام با 10 درصد بالا تر از قیمت بسته شدن قبل از مجمع مواجه شده اند اما سهم هایی که بعد از توافق از مجمع بازگشته اند، به طور مشخص با 10 درصد منفی پایین تر از قبل توقف نماد معاملاتی در مجمع.

بهزاد صمدی با بیان اینکه معامله گران بازار سهام شاهد شرایط پیچیده و غیر عادی در بورس مواجه شده اند ،گفت: باید گفت تا اینجای کار در عمل انتظار بازار سهام از تحلیل های بعد از توافق برآورده نشده است. دلایل مختلفی برای این وضعیت دور از انتظار می توان بررسی کرد؛ از جمله اینکه با وجود سرازیر شدن پول‌های سرگردان و بدون تحلیل در قبل از توافق اما به دلیل عدم برآورده شدن انتظارات خود از بازار و تداوم روند اصلاحی عاملی به نام ترس برای این پول ها ایجاد شد و به خاطر همین ترس ، فشار فروش و عرضه بالا گرفت و به تبع آن بقیه بازار را با عرضه زیادی روبرو ساخت .

دومین عامل ، خریدهای اعتباری بیش از حد می تواند باشد که صرفا به خاطر خوش بینی بیش از حد وارد بازارسهام شد و زمانی که شرایط برخلاف میل آنها پیش رفت ،باعث افزایش فروش گردید .

سومین عامل که به نظر مهمترین عامل نیز می باشد ورود بیش از حد پول به بازار بود و عملا بعد از توافق همه منتظر فروش در قیمت های بالاتر بودند که به نوعی از آن تحت عنوان سونامی عرضه یاد می شد که خیلی زودتر از موعد روی داد .

بازیگران بورس نوسان‌گیر شده اند

وی افزود: طی هفته های گذشته 2 گروه خودرو و بانکی بیشتر مورد توجه اهالی بازار بود که البته بیشترین حجم ریالی معاملات را به خود اختصاص می دادند. با توجه به قرار گرفتن بازار در فصل مجامع و همین طور ارائه گزارش های 3 ماهه که اکثرا با تعدیل منفی سود برآوردی در گزارش های عملکردی روبرو بودند ؛ بازار بیشتر تحت تاثیر قرار گرفت . مجامع گروه خودرویی طی هفته قبل برگزار شده و با توجه به برگزاری مجامع گروه بانکی در هفته گذشته نیز ، تب و تاب این گروه آغاز خواهد شد ، در هفته گذشته گروه خودرویی بیشترین تاثیر منفی را روی بازار داشت و در هفته پیش رو نیز شاهد بازگشایی گروه بانکی خواهیم بود و هر احتمالی نیز وجود خواهد داشت در بازگشایی نماد معاملاتی این گروه.

صمدی با پیش بینی روند صعودی حرکت شاخص کل بورس در آینده ای نزدیک، افزود: متاسفانه در ماه های گذشته بیشتر سهامداران دیدگاه نوسانی و کوتاه مدتی به بازار پیدا کرده اند که اغلب هم ازشروع و ابتدای روند سرمایه گذاری نمی کنند و در اواخر روند معمولا به بازار ورود انجام می دهند که زیان برای آنها بر جای خواهد گذاشت. با این همه به نظر می رسد با توجه به اتمام فصل مجامع و البته گزارش های 3 ماهه که خیلی زود هم توسط بازار به فراموشی سپرده خواهد شد ، مجددا شاهد ادامه روند صعودی شاخص باشیم .

یک توصیه مهم به اهالی تالار شیشه ای

وی از روند بازار سهام در این هفته نیز سخن گفت و افزود: با توجه به اینکه قیمت سهام در گروه خودرو اصلاح مناسبی داشته و این گروه تقریبا در حال نزدیک شدن به حمایت های اول خودشان هستند، انتظار می رود در هفته پیش رو واکنش مناسب داشته باشند. البته اگر فروشنده های سهام از ادامه عرضه کوتاه بیایند. در عین حال، با توجه به بازگشایی گروه بانکی در هفته پیش رو انتظار داریم اصلاح شاخص کل به اتمام رسیده و شاهد شروع روند صعودی در شاخص کل باشیم. از اینرو به سهامداران توصیه می شود از رفتارهای هیجانی پرهیز داشته باشند و در کمال آرامش منتظر اتمام اصلاح و پولبک شاخص کل باشند.

بررسی سناریوهای مختلف بورسی

جواد عشقی نژاد دیگر کارشناسی است که با بررسی سناریوهای مختلف در زمینه دلایل واکنش منفی بورس به اخبار مثبت هسته ای می گوید: یکی از سناریوهای موجود در این زمینه حاکی از وجود مدیریت سایه برای هدایت و کنترل فرمان مدار حرکتی بورس است.

وی ادامه داد: بالاخره این موضوع قابل کتمان نیست که حجم نقدینگی بالا در یک دهه گذشته باعث شده تا میلیاردها تومان پول در میان حساب های بانکی معلوم الحالی جابجا شوند که هنوز هم بازنگشته است.

رابطه ظریف با مامور آتش نشانی در بورس

عشقی نژاد با اشاره به سناریوی دوم مطرح در این زمینه عنوان کرد: وزیر امور خارجه ایران مسئول سیاست خارجی است نه مامور آتش نشانی در نظام اقتصادی کشور که به نوعی با زمین سوخته در سیستم پولی و بانکی مواجه شده است. منطق سرمایه گذاری می گوید اگر توافق هسته ای حاصل شده آثار واقعی آن بر اقتصاد و سودآوری شرکت ها در سال آینده محقق خواهد شد و نه در کوتاه مدت. اصل هوشمندی در بازار سهام به این موضوع تکیه دارد که آثار توافق هسته ای در میان مدت و بلند مدت می تواند انتظارات را برآورده کند، بنابراین ترجیح می دهد که اکنون به بازار ورود نکند.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه نسبت قیمت بر درآمد کل بازار سهام همسو با شدت گرفتن مذاکرات هسته ای توانست تا یک مرتبه افزایش یابد، عنوان کرد: با توجه به افزایش انتظارهای آتی معامله گران و بروز هیجان ناشی از پیش بینی های پس از تحریم به اصطلاح بیش از 30 تا 40 درصد از رشد بازار سهام در این دوره پیشخور شد. با این همه برخی تحلیل های فنی نیز نشان می دهد که توافق هسته ای می بایست بیش از پیش آثار مثبت انتظاری خود را بر بازار سهام می گذاشت، چرا که این موضوع برای بازار سهام تا حد زیادی جا داشت که در کمال تعجب رخ نداد.البته برخی تحلیل های چارتیستی فارغ از ریسک های کلان سیاسی اثر گذار بر روند حرکتی بازار سهام همواره هشدار می داد که شاخص بورس باید در محدوده های کنونی اندکی استراحت داشته باشد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر تیم اقتصادی دولت در مقابل بازار سرمایه حرفه ای و هوشمند از قوت بالایی برخوردار نیست و با مدیران کم تجربه و سرگردان مواجه است. با توجه به اهمیت جایگاه بازار سرمایه به عنوان دماسنج بزرگ اقتصادی کشور می بایست قبل از هر چیز بنیه عملیات حرفه ای متولیان این بازار را تقویت کرد.

صندوق توسعه در دسترس نیست

عشقی نژاد افزود: بزرگترین سهامدار بازار سرمایه ایران خود دولت است و و این در حالی است که متولی بازار فقط دز اجرای سیاست های انقباضی تبحر دارد در حالیکه سمت عرضه نیز باید کنترل شود.

از سویی دیگر در شرایطی که بازار نیاز به حمایت دارد، معلوم نیست صندوق توسعه در چه حال و هوایی قرار دارد؟ بهانه اینکه منابع صندوق تمام شده قابل قبول نیست، چرا که اگر هر روز هم پول چاپ کرد و به این صندوق داد یک روز تمام می شود. بازار هوشمند سرمایه وقتی تناقض ها را مشاهده می کند چاره کار را در خروج از بازار می بیند تا پس از امن شدن فضا دوباره باز گردد.

پیش بینی آخر...

بر همین اساس پیش بینی می شود با ارایه گزارش های عملکردی شش ماه شرکت ها وضعیت بورس اندکی بهتر و در سال آینده آغاز حرکت شارپی شاخص بورس را نظاره گر باشیم. در این میان متولیان بازار سرمایه باید با توجه به فرصت محدود دو ساله ای که تا پایان عمر دولت یازدهم باقی مانده نسبت به بروز برخی ناهنجاری های عمدی و یا غیر حرفه ای به سرعت دست بکار شوند و از آن جلوگیری کنند.