ورزش 'چاره چاقی نیست'

ورزش نقش اندکی در درمان چاقی یا کاهش وزن دارد و این "باور نادرست"، محصول "ماشین تبلیغاتی صنایع غذایی" است.

در سرمقاله‌ای که سه کارشناس برجسته در نشریه طب ورزش بریتانیا منتشر کرده‌اند، تبلیغ نقش ورزش در پیشگیری یا درمان چاقی، به اقدامات شرکت‌های سیگار تشبیه شده که در طی پنجاه سال با "انکار، تشکیک، گیج‌کردن مردم و حتی خریدن دانشمندان فاسد" مانع از آن شدند که دولت‌ها پس از شناسایی شواهد علمی در باره ارتباط سیگار با سرطان ریه، اقدامی انجام دهند.

این سه کارشناس نوشته‌اند: "ورزش مرتب خطر بیماری‌های قلبی، دیابت نوع دو، دمانس و بعضی از سرطان‌ها را حداقل ۳۰ درصد کاهش می‌دهد اما باعث کاهش وزن نمی‌شود."

آنها معتقدند افزایش دور شکم و چاقی محصول محصول "تغذیه ناسالم" و مصرف بیش از اندازه کالری است و این تغذیه بد از مجموع سه عامل "عدم تحرک بدنی، نوشیدن الکل و کشیدن سیگار" بیشتر باعث بیماری می شود:

"چهل درصد افرادی که ضریب توده بدنی طبیعی (BMI) دارند، دچار بیماریهای متابولیکی هستند که به چاقی ربط دارند، مثل فشار خون بالا، چربی خون غیر‌طبیعی، بیماری قلبی و کبد چرب (بعلتی غیر از مصرف الکل)."
سندروم متابولیک را بطور ساده می توان ترکیبی از چاقی (BMI > ۳۰)، افزایش فشارخون، دیابت و بالا بودن چربی خون تعریف کرد. این سندرم در ایران شیوع زیادی دارد و حتی برخی آمارها حاکی از این است که از هر سه نفر یکی به این سندروم مبتلاست.

"اما مردم با توصیه‌های بی‌فایده درباره حفظ وزن مناسب با شمردن کالری، بمباران می‌شوند و بسیاری هنوز به غلط فکر می‌کنند دلیل چاقی فقط ورزش نکردن است."

دکتر عاصم ملهوترا، متخصص قلب و یکی از نویسندگان این مقاله، می‌گوید: "یک فرد چاق لازم نیست سر سوزنی ورزش کند تا وزن کم کند، بلکه فقط باید کمتر بخورد. بزرگترین نگرانی من این است که پیامی که به مردم منتقل می‌شود این است که تا زمانی که ورزش می‌کنند می‌توانند هر چه می‌خواهند بخورند. این غیرعلمی و غلط است. بر تغذیه ناسالم نمی‌توان غلبه کرد."

با این حال برخی متخصصان دیگر معتقدند کم اهمیت شمردن نقش ورزش خطرناک است. پروفسور مارک بیکر از موسسه ملی ارتقاء سلامت و مراقبت بریتانیا می‌گوید نادیده گرفتن اهمیت فعالیت بدنی "احمقانه" است.

صنایع غذایی هم به این مقاله واکنش نشان داده و یکی از سخنگویان فدراسیون غذا و نوشیدنی بریتانیا می‌گوید: "فایده ورزش اغراق یا توطئه صنایع غذایی نیست، زندگی سالم هم نیازمند تغذیه متعادل است هم ورزش."

قند و نوشابه‌های شیرین
نویسندگان این مقاله تاکید بسیاری بر کاهش مصرف قند، بخصوص نوشیدنی‌های شیرین دارند و از نقش تبلیغات شرکت‌های تولیده کننده این نوشابه‌ها و همچنین چهره‌های معروف (سلبریتی) بشدت انتقاد می‌کنند:

"کوکا کولا در سال ۲۰۱۳، ۳.۳ میلیارد دلار خرج تبلیغات کرد" و این پیام را تبلیغ کرد که "هر یک کالری مهم است"، در این آگهی‌ها، این نوشیدنی‌ها در ارتباط با ورزش تبلیغ می‌‌شوند، و این گونه القا می‌کنند که تا وقتی ورزش می کنید اشکالی ندارد این نوشابه‌ها را بنوشید. "اما علم به ما می‌گوید این گمراه کننده و غلط است."

بر اساس آمارهای موجود ایرانیان سالانه بطورمتوسط هر نفر سالانه بیش از ۴۸ لیتر نوشابه گازدار مصرف می‌کنند و از این نظر در میان پرمصرف‌ترین کشورهای دنیا قرار دارد.

تحقیقات در ایران نشان می‌دهند "در مسیر کودکی تا بلوغ مصرف نوشابه‌های گازدار سه برابر می‌شود در حالیکه مصرف شیر و لبنیات به یک چهارم کاهش پیدا می‌کند."

علاوه بر این، "بیش از ۹۴ درصد دانشجویان" ایرانی حداقل یک تا دو بار در هفته نوشابه گازدار مصرف می‌کنند و زنان جوان "بطور متوسط روزی یک و سه چهارم نوشابه و در مقابل کمتر از یک فنجان شیر می‌نوشند."
تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که "هر ۱۵۰ کالری قند اضافی (تقریبا معادل یک قوطی کوکاکولا)، در مقایسه با ۱۵۰ کالری چربی یا پروتئین، خطر دیابت نوع دو را یازده برابر می‌کند و این به وزن فرد یا میزان فعالیت بدنی او ربطی ندارد."

"کاهش کربوهیدرات از هر کار دیگری برای کاهش تمام عوارض سندرم متابولیک موثرتر است و باید اولین اقدام در درمان دیابت باشد، این کار حتی بدون کاهش وزن بسیار مفید است."

ورزش و کربوهیدرات
نویسندگان مقاله معتقدند بر خلاف این استدلال که چون بدن تونایی ذخیره کربوهیدرات کمی دارد پس از ورزش شدید، باید کربوهیدرات مصرف کرد، تحقیقات اخیر نشان می دهند "رژیم طولانی مدت پرچربی و کم کربوهیدرات" برای بیشتر فعالیت‌های ورزشی کافی است و نیازی به کربوهیدرات بیشتر نیست.

نویسندگان این مقاله خواهان ممنوعیت تبلیغات خوراکی‌های فاقد ارزش غذایی (جانک) و افزایش مالیات بر نوشیدنی‌های شیرین هستند. آنها وضعیت فعلی را محصول "بازاریابی فریبکارانه" و منفعت طلبی شرکت‌ها و گروه‌های "فاسد" می‌دانند که به قیمت سلامت جامعه سود خود را افزایش می‌دهند.

آنها از باشگاه‌ها و مراکز ورزشی هم خواسته‌اند با قطع فروش نوشابه‌های قندی و خوراکی‌های فاقد ارزش غذایی تعهد خود را برای بهبود سلامت جامعه نشان دهند.

منبع: بی بی سی