آیا توافق هسته ای با ایران منجر به سقوط قیمت نفت می شود؟

روزنامه فایننشال تایمز نوشت: پیشرفت در مذاکرات هسته ای ایران موجب تشویش تجار نفتی شده است.

به گزارش «انتخاب»،صحبت از پیشرفت در مذاکرات هسته ای بین ایران و قدرتهای جهان موجب تشویش تجار نفتی شده است. درحالی که مقادیر عظیمی از نفت ایران قبلا ذخیره سازی شده است، تزریق صدها هزار بشکه نفت در روز به بازارهای نفت که از قبل با عرضه بیش از حد نفت خام مواجه اند، می تواند موجب کاهش بیش از پیش قیمتها شود.

چشم انداز موجی از صادرات نفت خام ایران قبلا قیمت بین المللی نفت برنت را کاهش داده است طوری که، در میان پیش بینی ها در مورد حصول توافق (هسته ای) تا سی و یکم مارس، از بشکه ای شصت دلار در ماه گذشته اکنون به حدود پنجاه و پنج دلار در هر بشکه رسید.

حسن روحانی رئیس جمهور ایران روز شنبه گفت:‌هیچ چیز نیست که قابل حل و فصل نباشد.
اما درحالی که مذاکره کنندگان ایران و آمریکا،‌ انگلیس،‌فرانسه، روسیه،‌ چین و آلمان موسوم به گروه پنج بعلاوه یک این هفته مجددا تشکیل جلسه می دهند، همچنان سوالاتی درباره پیامدهای هر توافقی، کامل یا ناقص، برای بازار نفت مطرح است.

تحریم های غربی با هدف مهار فعالیتهای هسته ای تهران تولید نفت خام را از حدود سه میلیون و ششصد هزار بشکه در روز در پایان سال دو هزار و یازده به حدود دو میلیون و هشتصد هزار بشکه در روز تنزل داد. پس از خروج سرمایه های خارجی، کار در حوزه های نفتی ایران که ده درصد ذخایر نفت خام جهان را در خود جا داده است، متوقف شده و سطح تولید در حوزه های دیگر کاهش یافته است.

صادرات این تولید کننده نفت اوپک حدود یک میلیون و یکصد هزار بشکه در روز است که معادل نیمی از سطح تولید آن قبل از تحریم ها است. بجز معدود کشورهایی که ایران می تواند نفت خام خود را با تخفیف به آنها بفروشد، محدودیتهای اعمال شده در مورد کشتیرانی، بیمه،زیرساختارها،‌بانکداری، انتقال پول به داخل کشور و دیگر ابعاد تجارت نفت مانع از فروش نفت آن به خارج شده و اقتصاد آنرا به شدت تحت فشار قرار داده است.

به علت پیچیدگی مذاکرات در خصوص برنامه هسته ای ایران تعیین میزان پیشرفت گفتگوها دشوار است. اما ریچارد مالینسون تحلیلگر جغرافیایی شرکت مشورتی «ابعاد انرژی» می گوید، ایران و پنج بعلاوه یک به حل و فصل دو موضوع شامل مدت زمان توافقنامه و ظرفیت غنی سازی نزدیکتر شده اند اما همچنان اختلافاتی در خصوص سرعت و ترتیب لغو تحریم ها وجود دارد.

درحالی که ایران خواستار لغو فوری تحریم ها است، گروه پنج بعلاوه یک در صدد کاهش مرحله ای مجموعه پیچیده ای از تحریم ها طی چند سال است و این امر به پایبندی ایران به مفاد هر توافقنامه ای بستگی دارد.

به گفته مالینسون، اگر لغو زودهنگام تحریم ها مطرح باشد، هفته ها یا ماههای پس از حل و فصل جزئیات فنی (توافقنامه) ممکن است با لغو تحریم های مرتبط با بخش کشتیرانی و بیمه اتحادیه اروپا، بانکداری،‌ دارایی های مسدود شده و واردات نفت همراه باشد.

وی افزود: احتمال حصول یک توافق ناقص بسیار بیشتر است ... می توان انتظار داشت در بیانیه های رسمی این مسئله اولین مرحله در یک توافقنامه توصیف شود اما مسیر روشنی برای لغو نهایی همه تحریم ها مشخص نشود.

فقط روحانی نیست که (درباره نتیجه مذاکرات) خوش بین است. بیژن زنگنه وزیر نفت ایران و یک فن سالار کهنه کار هفته گذشته گفت: در صورت لغو تحریم های بین المللی بر ضد ایران، روزانه یک میلیون بشکه نفت به تولید و صادرات نفت خام کشور ظرف چند ماه افزوده خواهد شد.

به گفته افراد آگاه، ایران سعی دارد سهم از دست رفته خود را در بازار آسیا مجددا بدست آورد و در حال تعامل با پالایشگاههای اروپا درباره فروش نفت خام است.

آژانس بین المللی انرژی در گزارش چشم انداز پنج ساله اش گفت، در صورت حصول توافق، ایران «ممکن است در موقعیتی قرار گیرد که بتواند به سرعت تولید و صادراتش را افزایش دهد و طی سال گذشته اقدامات لازم برای آماده سازی کامل چاهها و واحدهای فرآوری صورت گرفت و شبکه های خط لوله آزمایش شد.

روبین میلز از شرکت مشورتی «منار انرژی» می گوید درحالی که ایران قادر است ظرف شش تا دوازده ماه از زمان لغو تحریم ها، روند تولید و صادرات خود را حدود هشتصد هزار بشکه در روز تسریع کند، بعید است به سطح قبل از تحریم ها برسد.

افزایش هر چه بیشتر تولید مستلزم جذب سرمایه گذاری چشمگیر شرکتهای خارجی است. به گفته میلز، اگر تحریم ها در اواسط امسال لغو شود، به معنای افزایش سرمایه گذاری ها در دوم ژوئیه نیست.

ایران بدون یک توافقنامه جامع بعید است بتواند همکاری شرکتهای بین المللی انرژی را جذب کند.
ایران تصمیم دارد تا سال دو هزار و بیست تولید خود را به حدود پنج میلیون بشکه در روز برساند که به گفته کارشناسان نفتی، با توجه به افت بسیاری حوزه های نفتی یک طرح بلند پروازانه است.

طبق برآورد میلز، تحقق این هدف تا پایان این دهه حدود سی میلیارد دلار هزینه خواهد داشت - صرفه نظر از سرمایه گذاریها در بخش گاز و هر گونه هزینه اضافی که برای حفظ ظرفیت اصلی تولید لازم باشد.

گرچه زنگنه طی سال گذشته با گروههای نفتی از قبیل بی پی، شل و توتال ملاقاتهایی داشته است، چالش ها هنوز باقی است.

مهدی کاظم زاده در شرکت «مشاوران افراز» که متخصص بازار ایران است، می گوید: «تحریم ها موجب کمبود شدید سرمایه در بخش های نفت و گاز ایران شده است. در حالیکه قراردادهای پیش نویس شده برای شرکتها جذاب است،‌ به صورت پیش نویس باقی مانده اند. آنها باید نهایی، تصویب و سپس اجرا شوند. برای اجتناب از سرخوردگی،‌ باید در مورد همه این مسائل روشن سازی شود.»

درحالی که تولید نفت عراق افزایش چندانی نداشته است، هیچ نشانه ای از تصمیم دیگر اعضای‌ اوپک به کاهش تولیدشان وجود ندارد. با صدها هزار بشکه نفت مازاد در بازار، ورود نفت خام بیشتری از ایران برای بسیاری ها ناخوشایند است. سقف تولید نفت اوپک سی میلیون بشکه در روز است.

الهام حسن زاده محقق موسسه مطالعات انرژی آکسفورد می گوید: «ایران همواره بر سهم خود (در بازار) تاکید داشته است. عربستان سعودی و دیگران نفت بیشتری تولید می کنند. ایران باید برای سهم خود در بازار مبارزه کند.»