داعش مي خواهد القاعده را در يمن به حاشيه براند؟

خبرگزاری فرانسه در گزارشی از دبی به قلم رن اسلاما نوشت تحلیلگران می گویند گروه دولت اسلامی (داعش) با بر عهده گرفتن نخستین حملات خود در یمن در تلاش است از هرج و مرجی که این کشور را در بر گرفته است استفاده کند و حامیان مخوف ترین شاخه القاعده در جهان را به سمت خود جذب کند و این گروه را به حاشیه براند.

بمب گذاری های انتحاری در دو مسجد یمن در روز جمعه که اعضای شبه نظامیان شیعه حوثی در آن رفت و آمد می کنند در یکی از مرگبارترین حملات افراطیون در تاریخ یمن به مرگ 142 نفر و زخمی شدن 351 نفر انجامید. داعش مسئولیت این حملات را بر عهده گرفت و هشدار داد این فقط «نوک کوه یخ شناور در آب» برای یمن است. برعکس، گروه القاعده در شبه جزیره عربی با صدور بیانیه ای اعلام کرد برای آسیب نرساندن به مسلمانان بی‌گناه از هدف قرار دادن مساجد و بازارها خودداری می کند.

این کشتار در صنعا 48 ساعت پس از آن رخ داد که داعش مسئولیت حمله به گردشگران خارجی در موزه ملی باردو در تونس را بر عهده گرفت. در آن حمله 21 نفر کشته شدند. کارشناسان گفتند این گروه افراطی احتمالا می کوشد این تلقی را القا کند که که قادر است حملات هماهنگ در سرتاسر منطقه به اجرا بگذارد.

ژان پیر فیلیو ، استاد موسسه علوم سیاسی در پاریس گفت :«داعش در هفته های اخیر توانایی خود را برای هماهنگ کردن یک جنبش گسترده ، ابتدا در لیبی، سپس در تونس ، و سرانجام در یمن نشان داد. این حملات حاکی است داعش «می خواهد توانایی خود را برای حمله به دشمن به شیوه ای خشن تر از حملات القاعده در شبه جزیره عربی به جهادیون بالقوه نشان دهد.» وی افزود :«از قبل هم کل جناح های گروه القاعده در شبه جزیره عربی به سمت داعش متمایل شده بودند.»

یمن از زمان برکناری علی عبدالله صالح مرد قدرتمند دیرینه این کشور در سال 2012 گرفتار هرج و مرج شده و امنیت آن از زمان ورود شبه نظامیان حوثی به صنعا، پایتخت ، در سال گذشته که با هیچ مقاومتی نیز مواجه نشدند، از بین رفته است. حوثی ها ، که گفته می شود تحت حمایت عبدالله صالح و ایران هستند، کاخ ریاست جمهوری در صنعا را محاصره کردند و عبدره منصور هادی رئیس جمهور یمن را مجبور کردند به جنوب بگریزد. همسایگان یمن در حاشیه خلیج فارس نیز این را کودتا نامیدند.

شبه نظامیان پس از آنکه کوشیدند دامنه کنترل خود را به مناطق مرکزی یمن نیز بسط دهند با مقاومت شدید گروه القاعده در شبه جزیره عربی و جنگجویان قبیله ای سنی مواجه شدند و در این درگیری ها تاکنون تعداد زیادی کشته شده اند. القاعده در شبه جزیره عربی ، که آمریکا آن را خطرناک ترین شاخه القاعده در جهان می داند ، در سال 2009 تشکیل شد و مسئول یک رشته حملات مرگبار و ویرانگر به نیروهای امنیتی یمن در سال های اخیر بوده است.

این گروه مسئولیت حمله خونین هفتم ژانویه در پاریس به دفتر نشریه فکاهی شارلی ابدو را بر عهده گرفت.

اما تحلیلگران می گویند توان القاعده در شبه جزیره عربی ممکن است از زمان گسترش هرج و مرج در یمن افول کرده باشد. برعکس، داعش سال گذشته به سرعت بخش هایی از عراق و سوریه را اشغال کرد و پس از آن گروههای جهادی در مصر و لیبی ، و حالا هم گروههایی از تونس و یمن ، با این گروه بیعت کردند. برغم شکاف های عمیقی که میان داعش و جبهه النصره ، شاخه القاعده در سوریه، به وجود آمده است ، گروه القاعده در شبه جزیره عربی سال گذشته از مسلمانان خواست برای مقابله با صلیبیون در خاورمیانه از داعش حمایت کنند که در آن زمان این دعوت نشانه ای از تمکین این گروه یمنی در برابر داعش تلقی شد.

گروه القاعده در شبه جزیره عربی دچار فرار نیرو شده است. جنگجویان این گروه از استان های ذمار و صنعا ماه گذشته با داعش بیعیت کردند و هدف خود را حمله به حوثی هایی اعلام کردند که به سبب شیعه بودن از دید این گروه بدعت گذار محسوب می شوند.

متیو گیدر Mathieu Guidere ، کارشناس اسلام در دانشگاه تولوز گفت :«از زمانی که شبه نظامیان حوثی کنترل پایتخت یمن و بخش قابل توجهی از کشور را در دست گرفتند ، القاعده اعتبار خود را از دست داد و نتوانست حتی از استان های سنی نشین نیز دفاع کند.»

وی افزود در همین حال، داعش «هرگز آرزوی خود را برای گسترش نفوذ خود به داخل (شبه جزیره عربستان) پنهان نکرده و یمن را هدف اولیه خود قرار داده است زیرا این کشور زادگاه عرب ها محسوب می شود.»

افزون بر آن، این گروه پس از تصرف بخش های بزرگی از منطقه عرب های سنی عراق ، از جمله استان انبار ، که از شمال با عربستان هم مرز است ممکن است به دنبال چیزی بوده باشد که گیدر آن را «محاصره راهبردی عربستان سعودی» می نامد.

فیلیو هشدار داد حملات داعش در یمن و تونس که در عرض چند روز رخ داد ممکن است فقط آغاز مرحله بعدی اقدامات این گروه باشد. وی افزود: «من حدس می زنم این حرکت (به داخل دو کشور) که ویژگی آن نیز سرعت چشمگیر آن است، پیش درآمد از سرگیری کارزاری تروریستی در اروپاست.»