اردوغان با پیوستن به ائتلاف علیه داعش، وارد «ماجراجویی» خطرناکی شد

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با پیوستن به ائتلاف بین المللی علیه داعش به رهبری آمریکا، وارد خطرناک ترین ماجراجویی تاریخ کشورش شده است و اگر محاسبات او درست پیش نرود، راه فراری نخواهد داشت.

به گزارش پایگاه اینترنتی رای الیوم، عبدالباری عطوان نویسنده مشهور جهان عرب گفت: رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با تقدیم  پیش نویس استفاده از نیروی زمینی وهوایی در سوریه به پارلمان و ملحق شدن به ائتلاف بین المللی علیه داعش خود را وارد یکی از خطرناک ترین چالش های تاریخ کشورش کرده است و اگر در محاسباتش اشتباه شود، راه گریزی نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه این ائتلاف از سوی باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا تشکیل شده است، هدف  از آن را تضعیف دولت اسلامی در عراق و شام -داعش -و سپس نابودی همیشگی این گروه تروریستی عنوان کرد.

اردوغان به تردید در پیوستن به  ائتلاف بین المللی علیه داعش پایان داد

در این میان اردوغان دو روز پیش با بیان اینکه کشورش نمی تواند از ائتلاف علیه داعش در سوریه و عراق جدا باشد، به احتیاط و شک و دودلی خود در طول چند ماه گذشته برای پیوستن و یا نپیوستن به ائتلاف مزبور پایان داد.

بی تردید پارلمان ترکیه در  جلسه مهم  فردا (پنجشنبه ) درخواست دولت را تصویب خواهد کرد و به اردوغان برای پیوستن به ائتلاف علیه داعش  و آغاز دخالت فوری نظامی در سوریه و عراق چراغ سبز خواهد داد زیرا حزب حاکم عدالت و توسعه اکثریت پارلمان را در اختیار دارد از همین رو درخواست رهبر خود را رد نخواهد کرد.

اردوغان با پیوستن به ائتلاف آمریکایی چه مزدی می‌گیرد؟

عطوان در ادامه گفت: در میان این تحولات دو سوال مهم مطرح است؛ اول اینکه چطور موضع ترکیه مبنی بر احتیاط و ملاحظه کاری کامل در مورد پیوستن به ائتلاف علیه داعش، دستخوش تغییر شده و به مشارکت کامل در این ائتلاف تبدیل شد؟ دوم اردوغان در مقابل ملحق شدن به ائتلاف آمریکایی علیه داعش چه مزدی  خواهد گرفت؟

در همین ارتباط روزنامه نگاران واصحاب مطبوعات ترکیه که در بازگشت اردوغان از نیویورک به آنکارا وی را همراهی می کردند، با انتشار گزارش هایی فاش کردند که وی پس از دریافت یک تماس تلفنی بسیار مهم از باراک اوباما با جو بایدن معاون اوباما نشست غیر علنی داشت و به نظر می رسد که وی در مورد سیاست های کلی دخالت در سوریه و عراق با اوباما به توافق رسیده و سپس در مورد جزییات آن با بایدن به بحث و تبادل نظرپرداخت.

سه محور اصلی ترکیه در ائتلاف علیه داعش

اما جزییاتی از این دیدار که به خبرنگاران درز کرد، حاکی از این است که برنامه ترکیه را می توان در سه مورد زیر خلاصه کرد:

اول: ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه با همکاری نیروی هوایی ائتلاف، مشابه منطقه ممنوعه پرواز که در جنوب عراق و شمال آن ایجاد شد، به این ترتیب که بر اساس آن پرواز جنگده های سوری در این منطقه و نزدیک شدن به آن ممنوع اعلام شود.

دوم: دخالت نظامی زمینی و هوایی ترکیه برای بمباران مواضع داعش و سپس در اختیار گرفتن مناطق تحت سیطره آن در الرقه  دیرالزور واقع در شمال شرق و شرق سوریه و نیز ایجاد کمربند زمینی که  از مرز ترکیه و سوریه آغاز شده و تا دورترین نقطه در شرق و غرب سوریه امتداد یابد.

سوم: حل و فصل همیشگی درگیری وناآرامی در سوریه بر اساس تشکیل دولت جدید بر ویرانه های دولت کنونی.

در این راستا ترکیه بر بازنگری در ساختار مخالفان سوریه و تقویت آنان تاکید داشته و آموزش یگان های نظامی جدید در ترکیه، عربستان و اردن تاکید دارد.

اعضای این یگان ها نیز باید با نهایت دقت و بر اساس همان معیارهایی انتخاب شوند که نیروهای امنیتی فلسطینی در رام الله و زیر نظر دایتون ژنرال آمریکایی انتخاب شدند. ( این نیروها با دقت چهار نهاد اطلاعاتی شامل اسرائیل، آمریکا، اردن و فلسطین انتخاب شدند).

ترکیه همچنین تاکید دارد که نیروی یگان های جدید هسته ارتش جدید سوریه را تشکیل دهند ( عربستان 500 سرباز را آموزش می دهد) نخستین گروه از  این نیروها وارد یکی از پایگاههای نظامی عربستان شده‌اند.

پاسخ مثبت آمریکا به درخواست اردوغان

همچنین اردوغان تاکید کرد که تمام درخواست های او مورد پذیرش دولت آمریکا قرار گرفته و با آن موافقت شده است، بنابراین می توان از اظهارات او به این نتیجه رسید که مهم ترین درخواست اردوغان سرنگونی نظام حاکم سوریه به عنوان پاداش دخالت زمینی و هوایی ترکیه در عراق و سوریه است که در چارچوب ائتلاف بین المللی علیه داعش صورت می گیرد به این معنی که تردید و احتیاط ترکیه برای پیوستن به این ائتلاف دلیلی نداشت جز اینکه آنکارا با این کار در صدد بالا بردن  قیمت بود تا از این راه  بهترین معامله ممکن را از آن خود کند.

ائتلاف علیه داعش سودای پر سود ترکیه

این تردیدها زمانی پایان یافت و ترکیه به سودای معامله پرسود افتاد که تمام دیپلمات هایی که به دست داعش ربوده شده بودند، آزاد شدند زیرا ترکیه به ابوبکر البغدادی سرکرده داعش و نیروهای او اینگونه القا کرد که به ائتلاف آمریکایی ملحق نخواهد شد.

گروگان های ترک شامل 49 دیپلمات بودند که پس از تسلط داعش بر موصل از کنسوالگری ترکیه در این شهر ربوده شدند.

به هر حال معلوم نیست که آیا از نظر نظام حاکم سوریه این گام ترکیه مانند حمله هوایی آمریکا و نقض حاکمیت سوریه به منظور بمباران مواضع داعش و جبهه النصره  نیز گروه موسوم به آزادگان شام بی خطر است یا اینکه نظام بشار اسد این اقدام را به مثابه تهدیدی علیه خود خواهد دانست.

هماهنگی بین سوریه و ترکیه باور کردنی نیست

به عقیده عطوان، اگر بپذیریم که دولت آمریکا از قبل دولت سوریه را در جریان حملات هوایی مزبور قرار داده  و با آن هماهنگی بعمل آورده بود، بسیار سخت بتوان باور کرد که همین اتفاق با ترکیه نیز رخ داده باشد یعنی نمی توان باور کرد که از قبل بین مسئولان سوریه و دولت اردوغان در خصوص منطقه پرواز ممنوع و ایجاد منطقه حائل در خاک سوریه هماهنگی بعمل آمده باشد، مگر اینکه پشت پرده معجزه ای رخ داده باشد که ما از واقعیت و عمق آن بی خبر هستیم.

همچنین باید پرسید اگر مسئولان دمشق گام ترکیه را دخالت و دشمنی علیه خود بدانند واکنش سوریه و متحد آن روسیه چگونه خواهد بود؟

نکته دیگر اینکه چه بسا موضع دولت اسلامی در عراق و شام و متحدان آن از جمله النصره و آزادگان شام در قبال مشارکت ترکیه در  ائتلافی که از آن تحت عنوان ائتلاف صلیبی یاد می کنند، با موضع سوریه متفاوت بوده و از نظر دیپلماتیک در سطح پایین تری قرار داشته باشد، زیرا ممکن است داعش احساس کند که ترکیه آن را فریب داده است به ویژه اینکه باور کرد که آنکارا به ائتلاف بین المللی که هدف از آن نابودی آن است، ملحق نخواهد شد.

احتمال انتقام جویی داعش از ترکیه

بنابراین این احتمال وجود دارد که داعش به راههای مختلف به  فکر انتقام از ترکیه بیفتد به ویژه اینکه تهدید کرده است که بخش جهانگردی ترکیه را که سالانه بیش از 30 میلیارد دلار برای این کشور درآمد دارد، هدف قرار خواهد داد و به  مصونیت مقبره سلطان سلیمان شاه عثمانی نیز پایان می دهد و اگر ترکیه به ائتلاف آمریکایی علیه داعش ملحق شود، چه بسا داعش نیز در واکنش به آن سایر اماکن و مقبره های موجود در این کشور را نیز هدف قرار دهد.

اما اردوغان که گفته می شود شخص زیرکی است، چاره ای ندارد جز اینکه تمام این احتمالات را به دقت مورد محاسبه قرار دهد، زیرا وی امروز به گونه دیگر و به عبارت بهتر به شکل متناقض با مواضع قبلی عمل می کند چرا که در جریان جنگ آمریکا علیه عراق در سال 2003 موضع بیطرفانه اتخاذ کرد و در آن زمان از ملحق شدن به ائتلاف آمریکایی خودداری کرد و از پارلمان خواست به ملحق شدن به این ائتلاف و یا موافقت با استفاده هواپیماهای آمریکایی از پایگاه  هوایی انجرلیک رای مخالف بدهد.

اردوغان به قذافی وفادار نماند

اردوغان در سال 2011 نیز در پیوستن به حملات هوایی ناتو به لیبی به منظور سرنگونی معمر قذافی تردید کرد، زیرا قذافی پس از سال ها تحریم به منظور بازسازی زیر ساخت های کشورش قراردادهای سی میلیارد دلاری با آنکارا منعقد کرد، با این حال اردوغان تغییر موضع داده و به ائتلاف علیه لیبی پیوست، زیرا آمریکا به آن یادآوری کرد که به عنوان عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و بر اساس ماده 51 منشور این سازمان باید به ائتلاف مزبور ملحق شود.

همچنین در آن زمان  به ترکیه تضمین داده شد که در دولت جدید لیبی که دوران طلایی و باثبات این کشور خواهد بود، منافع ترکیه به شکل کامل حفظ خواهد شد، اما این اتفاق نیفتاد و با توجه به نبود یک دولت در لیبی چه بسا به این زودی نیز تحقق نیابد و سالها و شاید دهها سال طول بکشد.

عطوان در این خصوص یادآور شد که نکته مهم این است که لیبی از ترکیه دور است و چنانچه ترکیه در محاسبات خود در خصوص این کشور اشتباه کند، به هر حال بین دو کشور هزاران کیلومتر فاصله است اما در مورد سوریه و عراق  وضعیت کاملا متفاوت است زیرا ترکیه با این دو کشور هزاران کیلومتر مرز مشترک دارد و آمریکایی ها ممکن است با هواپیماها  و مشاوران و برخی از همدستان خود از منطقه پا به فرار بگذارند، همانطور که در عراق، سومالی  و لیبی و اخیرا نیز در افغانستان این کار را کردند، اما اگر ملحق شدن ترکیه به ائتلاف علیه داعش در عراق و سوریه به همان شکلی که آنکارا می خواهد پیش نرود،  باید پرسید اردوغان کجا را برای فرار خواهد داشت؟