نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا برای حل اختلافات جدی باقیمانده بر سر راه دستیابی به توافق نهایی، پیش از شروع رسمی هفتمین دور مذاکرات جامع در نیویورک، حدود ۶ ساعت با یکدیگر در سطوح سیاسی و کارشناسی بصورت دو جانبه مذاکره کردند.
مذاکرات سیاسی میان ایران و آمریکا روز چهارشنبه به وقت محلی (نیویورک) برگزار شد که سیدعباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر امور خارجه و اعضای ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران با ویلیام جوزف برنز معاون ارشد وزیر امور خارجه آمریکا و وندی شرمن نماینده این کشور در گروه ۱+۵ دو ساعت و نیم مذاکره داشتند.
هیات‌های کارشناسی ایران و آمریکا نیز بیش از سه ساعت شب گذشته با یکدیگر مذاکره کردند تا از اختلافات جدی میان طرفین کاسته شود.
ریاست هیات کارشناسی ایران را حمید بعیدی‌نژاد مدیر کل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امور خارجه و ریاست هیات آمریکایی را «جیم تیمبی» برعهده داشت.
این مذاکرات دو جانبه پیش از برگزاری نشست رسمی ایران و گروه ۱+۵ در نیویورک، سومین دور مذاکرات رسمی دو جانبه ایران و آمریکا در دو ماه اخیر است که طرفین تاکنون دهها ساعت با یکدیگر بر سر موارد اختلافی مذاکره کرده‌اند.
معاونان وزیر امور خارجه ایران همچنین با «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز دو ساعت بصورت دو جانبه و کارشناسان دو طرف نیز بطور دو جانبه با یکدیگر مذاکره کردند.
دیپلمات‌ها در گفت‌وگو با ایرنا، این مذاکرات را در جهت درک مواضع طرفین، مفید ارزیابی می‌کنند اما منابع آگاه می‌گویند که اختلافات همچنان باقی بوده و تاکنون پیشرفتی اصل نشده است.
مذاکرات نیویورک از روز چهارشنبه با ناهار کاری محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اقامتگاه سفیر ایران در سازمان ملل آغاز شد. مذاکرات ظریف و اشتون سه ساعت و نیم بطول کشید و طرفین وضعیت مذاکرات را ارزیابی و درباره نحوه ادامه مذاکرات با یکدیگر بحث و گفت و گو کردند.
اختلافات میان ایران و گروه ۱+۵ به ویژه با آمریکا بر سر مواردی همچون میزان غنی‌سازی اورانیوم ایران، تعداد سانتریفیوژها، تاسیسات هسته‌ای فردو و آب سنگین اراک، مدت زمان توافق نهایی، بحث PMD (ابعاد نظامی احتمالی) از جمله موارد مطروحه در مطالعات ادعایی، نحوه نظارت‌ها و بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر تاسیسات هسته‌ای ایران، موضوع تحقیق و توسعه و نحوه لغو کامل تحریم‌ها است.
البته در مورد راکتور آب سنگین اراک که از موارد اختلافی بوده، به گفته مسوولان و کارشناسان با تلاش های متخصصان سازمان انرژی اتمی کشورمان، فرمول‌هایی برای رفع نگرانی غرب در مورد این راکتور آب سنگین طراحی شده و می‌توان گفت که در این زمینه پیشرفت‌هایی حاصل شده است.
در مجموع، این اختلافات جدی موجب شد تا در ششمین دور مذاکرات جامع میان ایران و ۱+۵ که از دوم تا نوزدهم جولای در شهر وین اتریش برگزار شد، طرفین به توافقی دست نیافته و مذاکرات جامع و نیز توافق اولیه ژنو را برای چهار ماه دیگر تمدید کنند.
اکنون طرفین تا ۲۴ نوامبر (چهارم آذر ماه) فرصت دارند تا به توافق جامع هسته‌ای دست یابند؛ فرصتی که بیش از هر طرف، ایالات متحده آمریکا باید آن را دریابد.
حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران پیش از سفر به نیویورک در مصاحبه اختصاصی با شبکه ان.بی.سی آمریکا تاکید کرد: از طرف ایران این تصمیم جدی است که ما مذاکرت را ادامه دهیم و این اراده قاطع در طرف ایران وجود دارد که مسایل هسته‌ای را با مذاکره به حل وفصل نهایی برساند.
وی با تاکید بر اینکه ما راهی جز مذاکره نمی‌دانیم و نمی‌بینیم، افزود: برخلاف بعضی‌ها که می‌گویند روی میز ما خیلی چیزها قرار دارد و خیلی شلوغ است، میز ما شلوغ نیست و فقط صفحه‌های منطق، مذاکره، استدلال و تعامل وجود دارد.
رییس شورای عالی امنیت ملی ایران که قرار است هفته آینده برای شرکت در شصت و نهمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نیویورک سفر کند، تصریح کرد: معتقدیم در مساله هسته‌ای راه روشن است؛ همچنان معتقدیم و تردید نداریم که با مذاکره، مسائل حل و فصل می شود؛ ممکن است نسبت به زمان آن بحث باشد که امروز یا فردا اما در این که تنها راه حل مساله هسته‌ای مذاکره است و با مذاکره به حل و فصل نهایی خواهد رسید هیچ تردیدی نداریم؛ بحث آن است که در چه زمانی ما به توافق نهایی خواهیم رسید.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نیز روز پنجشنبه در نیویورک در گفت‌وگو با «جاکوب هیلبرون» خبرنگار نشریه دو ماهنامه آمریکایی «نشنال اینترست» گفت: امیدوارم بتوانیم به استناد توافق ژنو نقشه راهی ترسیم کنیم که هم تحریم‌ها لغو شود و هم اطمینان حاصل شود که برنامه هسته‌ای ایران صلح آمیز است.
رییس هیات مذاکره کننده هسته‌ای ایران تصریح کرد: باور دارم اکنون نقشه راه در دستان ما قرار دارد و به نظرم به آسانی می‌توانیم به این اهداف دست یابیم.
وزیر امور خارجه ایران گفت: در نوامبر گذشته در ژنو توافق کردیم تا تلاش کنیم به توافقی بلند مدت با دو هدف دست یابیم، نخستین هدف اطمینان از این امر است که برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح آمیز باقی می‌ماند و دومین هدف لغو همه تحریم‌ها است. به نظرم می‌توانیم به آسانی هر دو هدف را محقق کنیم.
ظریف البته گفت: به نظر می‌رسد متاسفانه عده‌ای در آمریکا تحریم‌ها را به عنوان ابزاری بسیار مهم تلقی می‌کنند، بحث آن است که آیا می‌توانیم به توافقی دست یابیم که بر اساس آن همه تحریم‌ها لغو شود؛ بنابراین همه آنچه که آمریکا باید انجام دهد این است که به توافقی برسد که منجر به لغو همه تحریم‌ها شود.
وی افزود: ایران از آمریکا هیچ خواسته دیگری جز لغو همه تحریم‌ها ندارد. ما خواسته‌ای در زمینه تضمین امنیتی، پول یا هر موضوع دیگری نداریم؛ صرفا موضوع لغو تحریم‌ها مطرح است. ایران در عوض محدودیت‌هایی را در قبال برنامه هسته‌ای خود با راه‌های علمی ثابت شده می‌پذیرد تا این اطمینان حاصل شود که نه تنها به سوی ساخت سلاح هسته‌ای پیش نمی‌رود، بلکه خواستار دست یافتن به مواد شکافت پذیر لازم برای ساخت سلاح نیز نیست.
وزیر امور خارجه ایران توضیح داد که «تنها کاری که آمریکا باید انجام دهد، رسیدن به این نتیجه گیری است که توافقی با این معیارها، بهتر از دست نیافتن به توافقی است که در آن صورت آمریکا را به ادامه مسیر تحریم‌ها باز می‌گرداند».
ظریف تاکید کرد: البته اگر آمریکاییان به ماجراجویی نظامی در ایران علاقه مند باشد، موضوع فرق خواهد کرد. به نظر من هیچ فرد عاقلی چنین نظری نخواهد داشت، به ویژه در منطقه‌ای که همه با چالش‌های جدی روبرو هستیم و تنها نیرویی که به صورت بنیادین با این چالش‌ها مقابله کرده است، ایران بوده است.
رییس دستگاه دیپلماسی ایران به صراحت خطاب به خبرنگار نشنال اینترست گفت: در هشت سال گذشته تحریم‌هایی علیه ایران توسط سازمان ملل متحد و تحت فشار آمریکا اعمال شده است. نتیجه همه این تحریم‌ها این بود که پیش از آغاز تحریم‌ها سانتریفیوژهای ایران دو هزار عدد بوده و اکنون ۲۰ هزار عدد است.
ظریف گفت: اگر برآوردها را بررسی کنیم، مشاهده می‌شود که تحریم‌ها به افزایش تعداد سانتریفیوژها منجر شده است. بنابراین ایران می‌تواند اعلام کند که در برابر همه این فشارها ایستاده است. ما هزینه‌های اقتصادی این ایستادگی را داده‌ایم اما در برابر فشار مقاومت کردیم. اکنون این سوال را از آمریکا می‌پرسم: از تحریم‌ها چه دستاوردی داشته‌اید؟ تردید دارم که بتوانید به دستاوردی اشاره کنید.
ظریف تصریح کرد: اگر می‌گویید که تحریم‌ها ایران را به مذاکره واداشته است، می‌گویم ما آماده مذاکره بودیم. زمانی که دکتر حسن روحانی رییس جمهوری ایران و من در سال ۲۰۰۵ مذاکره می‌کردیم، تحریمی وجود نداشت. بنابراین تنها دستاورد این تحریم‌ها تنفر مردم ایران از آمریکا است که آنها را بی دلیل تحت فشار قرار داده است. به همین دلیل، امکان دست یافتن به توافق وجود دارد، سوال این است که آمریکا به این آگاهی می‌رسد که تحریم‌ها در بهترین حالت راهی برای رسیدن به هدف بوده است و نه خود هدف.
