گفتگوی «تیک» با حبیب الله معظمی ناظر بر دوره معاونت خبر روح الله جمعه ای در خبرگزاری جمهوری اسلامی در دولت احمدی نژاد است.
تیک: آقای دکتر شما گویا خاطراتی از آقای جمعه ای دارید؟
ج: بله. در هشت ساله دولتهای نهم و دهم خبرگزاری جمهوری
اسلامی بعنوان رسانه خبری اصلی نظام و به تعبیر مقام معظم رهبری دست بزن نظام( در
برابر سیطره خبری غرب)،به رکود و رکوردهایی دست یافت که فقط ازجهتی که عرض می کنم ایرنا
رکورد زد و گرنه در بقیه بخشها از جمله از دست دادن مخاطب و فراموش کردن آن تعبیر
رهبر انقلاب و تبدیل شدن به یک سایت خبری و خیلی چیزهای دیگر که اینجا جایش نیست
به رکود و نزول و سقوط وحشتناکی دست یافت.آن رکوردی که ایرنا در آن دولتها زد
تغییر پنج مدیرعامل ظرف هشت سال و بطور میانگین هر 5/ 1 سال مدیرعامل ایرناتغییر
کرد و این در عمر 70 و چند ساله ایرنا بی سابقه است. و در همین مدت حدود هفت معاون
خبر ایرنا جابجا شدند. از پایه گذاران چنین سقوطی همین آقای روح الله جمعه ای مدیر
مرکز اطلاع رسانی و بین الملل وزارت کشور است که پست کلیدی بخصوص در روابط خارجی وزارت
کشور را در دست دارد . ايشان اوايل سال
87 به ايرنا آمد و اواخر سال 88 از ايرنا رفت اما تاثیر عملکرد چنددهه سال است.
تیک: خودشان گفته است که در جریان انتخابات سال 88 از ایرنا به اعتراض رفت.
ج: خير ايشان اگر مي خواست به اعتراض از ايرنا برود نمي گذاشت اواخر سال 88 يعني بهمن ما برود.
تیک: جمعه ای چه پیشینه مدیریتی در خبر داشت که معاون خبر ایرنا و در واقع مسوول اول خبر ایرنا شد؟
ج: من 20 سال پیش سردبیر سسایی ایرنا بودم. و همکاران خبرنگارحوزه مجلس در این گروه وقتی جمعه ای به ایرنا آمد برایم تعریف می کردند که جمعه ای قبل از معاونت خبر ایرنا خبرنگار واحد مرکزی خبر در مجلس و همکار خبری آنها در مجلس بود و احتمالا این زمان مصادف بود با معاونت سیاسی آقای رحمانی فضلی در صداوسیما.واحد مرکزی خبر هم از مجموعه های معاونت سیاسی صداوسیماست. بعبارتی به برکت دولت احمدی نژاد ایشات طی الارضی شد و از خبرنگاری یکباره به معاونت خبر ایرنا رسید. حتی محمد جعفر بهداد که بعداً متهم به نزدیکان مشائی و در واقع معاون سیاسی وی شد،که یک دوره او هم مدیرعامل ایرنا شد قبل از مدیرعاملی ایرنا خبرنگار مجلس از روزنامه کیهان بود. مرسوم و منطقی است که مدیرعامل ایرنا نزدیک ترین فرد به خود را بلحاظ فکری و مشی به معاونت خبر ایرنا منصوب می کند و اینچنین شد که بهداد ، جمعه ای کمتر از 30 سال را به معاونت خبر خود برگزید.
تیک: دوره معاونت خبری وی چگونه بود؟
ج:دوره معاونت خبری وی شاید سیاه ترین دوره خبری ایرنا باشد و چنین فردی با این پیشینه اکنون جایگاه حساسی در یک وزارتخانه حساس را برعهده دارد. معاونان خبر بعداز وی در همان دولت های احمدی نژاد با نیروهای کارشناس و مدیران و سردبیران سابقه ایرنا برخورد محترمانه ای داشتند یا دست کم با آنها کاری نداشتند و آنها را نمی آزاردند. اما ایشان دست به قلع و قمع تمام مدیران خبر حتی سردبیران و معاونان سردبیران و عناصر موثر مجرب ایرنا زدو نوعی پاکسازی باندی و آپارتاید برقرارکرد به طوری که یکی از مصادیق مدیریت اتوبوسی همین ایشان است و به این ترتیب هزینه مادی و معنوی و مالی سنگینی بر این سازمان تحمیل کردند چون افراد حقوق بگیر بیش از پست های سازمانی وارد این سازمان کرد.کسانی از تبار همان خبرنگاران همفکر خود را به مدیریت های حساس خبری گمارد که نتیجه اش بحران بی مخاطبی ایرنا بود. هیچکس هم جوابگو نبوده و نیست حتی حالا هم، همه از وضعیت اقتصادی می گویند که در دولت های نهم و دهم بردند و برباد فنا دادند اما هیچکس از برباد فنارفتن اعتبار و اعتماد مخاطب ایرنا که مهمترین سرمایه یک رسانه است نمی گوید.تاحالا در دولت یازدهم هیچکس دغدغه وضعیت به ارث رسیده ایرنا از گذشته و مخاطب را یا نداشته و یا بیان نکرده. بحران مخاطب برای رسانه خبری رسمی نظام به منزله بحران ملی و بحران امنیتی است و به این خاطر باید فکری کرد. که البته کسانی باید لباس بحران زدایی در ایرنای کنونی برتن کنند که این لباس تک رنگ و نه ملون باشد که من چنین فردی را در حال حاضر نمی بینم.در هرصورت در دوره مدیرعاملی بهداد و معاونت خبری جمعه ای در ایرنا بود که برای نخستین در دولت احمدی نژادبود که این مسوولیت ها و مسوولیت های پایین تر از آن به دست اغیار یا غیر ایرنایی ها افتاد. تا آن موقع مدیرعامل یا معاون خبر ایرنا ازبدنه این سازمان بود.بنابراین تعامل حداقل محترمانه ای با کارشناسان و بدنه تخصصی آن داشت.
تیک: ماجرای برکناری یکی از سردبیران باسابقه و بادانش ایرنا توسط جمعه ای چه بود که کار را به مجلس کشاند؟
ج:علاالدین بروجردی نماینده بروجرد با ایرنا تماس می گیرد و گلایه می کند نه انتقاد، که چرا در حالی که زاگرس خودرو شرکت خودروسازی واقع در شهر حوزه انتخابیه اش و نماینده تولید خودروهای پروتون مالزی است، توسط سایپا دور زده شده و سایپا وارد مذاکره با پرتون مالزی شده است. این خبر که منتشر شد، مهرداد پذرپاش مدیرعامل وقت سایپا و نماینده کنونی مجلس که تاقبل از آن رییس گروه مشاوران جوان احمدی نژاد بود با ایرنا تماس می گیرد و جمعه ای هم در همراهی با بذرپاش عضو جبهه پایداری و از مخالفان سرسخت دولت دکترروحانی، آن سردبیر را برکنار می کند و به او حکم خبرنگاری می دهد. رسانه های مستقل و معتدل آن زمان مثل روزنامه جمهوری اسلامی و بازتاب موضوع را دنبال می کنند تا اینکه کار به مجلس می کشد و مرحوم آقای فاکر رییس وقت کمیسیون اصل 90 مجلس که آن سردبیر را بعنوان نیروی دلسوز و وفادار به انقلاب از سال 1358 می شناخته دستور بررسی می دهد و بالاخره طی نامه رسمی به ایرنا خواهان دلجویی از سردبیر یادشده و اعاده حیثیت از وی می شود. که در نهایت چنین کاری صورت نمی گیرد. البته ناگفته نماند که بروجردی در این ماجرا دور از اخلاق خود را کنار کشید.
تیک: چه تجربه و عبرتی می توان از این واقعه برای امروز کسب کرد؟
ج:از همین دوره حلقۀ بهداد- جمعه ای( به بعد تا آمدن جوانفکر که خودفردی ایرنایی بود)، که با وقایع سال 1388 هم همزمان شد، چه پرونده هایی که علیه نیروهای کارشناس و متعهد سازمان که نساختند و چه انگ هایی که نبستند که هنوز هم دامن عده ای را گرفته و ایرنای کنونی را با بحران نیروی انسانی مواجه ساخته است. شرایط اجتماعی و بیرون از ایرنا هم به زمینه مساعد چنین انگ زدن های ناروا و نامنصفانه کمک می کرد. کارکنان بخش خبر ایرنا عموما وفادار به نظام هستند و به دلیل دسترسی به خبر به عنوان عنصر آگاهی بخش، از آگاهی هم برخوردارند بنابراین برحسب وظیفه حرفه ای صاحب نظر وتحلیل می شوند اما در آن دوره منحوس ، صاحب نظر و قلم بودن را با ضدیت با نظام تعبیر وپرونده ساختند.تا پرونده خود را در پیشگاه عدل الهی بس سنگین کنند. بنده نگران بازتولید این نیروها در دولت تدبیر وامید هستم.نیروهایی که به قول آقای احمد توکلی نماینده مجلس( در توصیف برخی نمایندگان کنونی مجلس) «درگاهی» هستند. یعنی دم در می ایستند و قدرت را می بینند که کدام سمت است و آنها براین اساس داخل یا بیرون می روند. بنده مدیرانی در دولت گذشته می شناسم که حدود یکسال مانده به پایان دولت از سمتش کنار رفت تا زمان کافی برای تطهیر و آماده شدن برای رفتن به عرصه قدرت در دولت جدید داشته باشد.چنین افرادی قدرت مدار و منافع طلبند و نه دلسور اعتدال و اصلاح و آخر هم می بینید وضعیت بگونه ای می شود که داد همه اهالی رسانه از دست بی تحرکی و ناآگاهی و عدم دلسوزی عناصر و دست درکاران و مسوولان حوزه ارتباطات و رسانه و مطبوعات در دولت یازدهم به هوا بلندشده است.
تیک: وضعیت ارتباطات را در دولت دکتر روحانی چگونه می بینید.
ج: برعکس شعار دولت مطلوب ما، که امید است، ناامید کننده است.چرا که عناصر فرصت طلب و بدون پیشینه و اصالت اعتدالی مسوولیت و جریان های اصلی ارتباطی و رسانه ای دولت را در دست گرفته اند و فرصت خدمت و پیشبرد برنامه دولت در عرصه رسانه رابه شیوه اعتدال که خواست مردم رای دهنده است نمی دهند.خود دکتر روحانی را ببینید خودش یک رسانه است، دکتر ظریف همچنین. با تابو شکنی که آنها مثلا برای فیس بوک انجام دادند برعکس سال های گذشته حضور کسی در فیس بوک نه تنها جرم واتهام نیست بلکه حضور در آن فراگیر می شودو عملا منع عضویت در فیس بوک از موضوعیت افتاده است.اتفاقی که در دو سال پیش بیشتر یک آرزو بود. اینان را باید مسوولان و مشاوران رسانه ای و مطبوعاتی و ارتباطی دولت و رییس جمهور انجام می دادند. که البته انجام نمی دهند چون خوش بینانه که بنگریم عمق تفکر اعتدالی را فهم نمی کنند زیرا به آن اعتقادی ندارند. بنده فردی رسانه ای و مدرس دانشگاه می شناسم که از طریق مشاور کنونی رسانه ای دکتر روحانی، قبل از حماسه سیاسی انتخابات 24 خرداد با ستاد ایشان ارتباط داشت آقای صالحی منشی مخصوص رییس جمهور شاهد این سخن است. مطلب می داد و مشاوره و اطلاعات برای دکتر روحانی در زمان مبارزات انتخاباتی. امابعد از انتخابات و پیروزی دکتر روحانی همین مشاور کنونی به یکباره او را فراموش کرد وکنار زد و در عوض یکی از آشنای خود را و از خدمتگزاران دولت احمدی نژاد در ایرنا که آن زمان با نظر و تایید او مطالبی در تحقیر و یا علیه آقای هاشمی و خاتمی در ایرنا منتشر می شد،بعداز 24 خرداد 92 با وجود مضیقه ارزی ایرنا بی درنگ به ریاست یکی از دفاتر ایرنا گمارد.
تیک: آخرین سووال؛ نظرتان درمورد تعریض جمعه ای به حضور دکتر محسن رضایی چیست؟
ج: این همان میراث و گفتمان تعرض و انکار بزرگان، پیشکسوتان انقلاب و هر آنچه گذشته است که از دولت نهم در کشور ما باب شد. روح الله جمعه ای در همان رفتار تعرضی هفت هشت سال پیش مانده و زمان بر وی نگذشته است در حالی که اکنون دوران دولتمردی اعتدال است یعنی خواست اکثریت رای دهندگان براین مشی است . بنابراین اصولا این سووال از آقای وزیر کشور است که مدیر ایشان چرا بایستی در برابر یکی از یادگاران عرصه جهاد و جبهه و شهادت تعریض وارد کند که چه شده ایشان لباس نظامی برتن می کند؟! جمعه ای توجه ندارد بخصوص که روز قدس بخصوص باتوجه به حوادث خونبار غزه، روز ملی است و ملت یکدست از فلسطین دفاع می کند هر کس به هر روشی. این ذات تظاهرات است هر کس به طریقی بایستی آرمان فلسطین را در خود متجلی سازد یک کسی با شعار علیه رژیم صهیونیستی کس دیگر با چفیه و کس دیگر با لباس نظامی پوشیدن. همه اینها به معنای آمادگی ملت برای دفاع از آرمان فلسطین است.برای من از یک جهت محسن رضایی و محمود احمدی نژاد یکی فرمانده دوران جنگ و دیگری رییس منتخب دولت نهم محترمند و ازاین جهت فرقی نمی کنند اگرچه بلحاظ فکری با آنها اختلاف دارم اما طبق آموزه های دینی ما بایستی با آنها اخلاقی رفتار کرد نه تعرض، یعنی همان کاری که آقای جمعه ای انجام داد و ارثیه دوران احمدی نژاد را به نمایش گذاشت.
