اتحاد ایران و روسیه برای شکستن انحصار دلارهای نفتی

روزنامه روسی پراودا رو نوشت: واشنگتن تهدید کرده، در صورت عملی شدن معامله مبادله ای در تجارت نفتی میان روسیه و ایران، علیه این کشور تحریم های جدیدی را اعمال خواهد کرد.

به گزارش «تیک» Tik.ir، وزارت امور خارجه روسیه نیز به نوبه خود اعلام کرده که مسکو به رغم تمامی تهدیدها، روابط خود با ایران را گسترش خواهد داد. در حقیقت، ارسال مواد هیدروکربنی، از طریق معامله مبادله ای، امکان دور زدن تحریم های احتمالی، تبدیل به معامله گر جهانی و شکستن انحصار دلارهای نفتی را برای روسیه فراهم خواهد کرد.

گفتنی است که قرارداد مبادله ای – یعنی تجارت از طریق واسطه گران، در زمان عدم امکان انجام تجارت مستقیم. معامله مبادله ای احتمالی میان ایران و روسیه، فروش نزدیک به 500 هزار بشکه نفت در شبانه روز به کشور ثالث از طریق روسیه در ازای دریافت مواد خوراکی و صنعتی از این کشور را پیش بینی می کند.

سرگی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، گفت: «ما باور نداریم که هرگونه تحریم های اعمالی و یک جانبه امریکا علیه هر کشوری ، قانونی و منطقی باشد. ما از صمیم قلب خواهان توسعه روابط میان روسیه – ایران و تحکیم روابط اقتصادیمان و عدم پیدایش کمترین موانع مغرضانه بر سر راه توسعه آن هستیم».

پیش از این نیز بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، گفته بود که جمهوری اسلامی ایران در جستجوی راهی برای توسعه صادرات نفتی خود خواهد بود. معامله مبادله ای به ارزش حدود 20 میلیارد دلار در سال، به چندین دلیل واکنش تند واشنگتن را برانگیخته است. نخست این که روسیه به ایران کمک خواهد کرد تا تحریم ها را دور بزند.

همچنین واضح است که احتمال دارد در آینه این تجربه در معامله گاز نیز به کار گرفته شود و این امر روسیه را از تحریم های «گازی» احتمالی نجات خواهد داد که در حال حاضر، در غرب به طور جدی در دست بررسی قرار گرفته است.

میگرانیان، رئیس دایره اقتصادی انستیتوی کشورهای جامعه مشترک المنافع، برای نشریه «پراودا رو» گفت: «به اعتقاد من، این معامله در مجموع سودآور است، زیرا باعث پیدایش تنوع در صادرات ما خواهد شد، به عبارتی ما می توانیم در گزینش کانال های حمل و نقلمان به اولویت های رقابتی بیشتری دست یابیم و طبعا اینجا اولویت های بیشتری نیز داریم. و اما از جنبه تاسیس این سیستم به عنوان ابزار دفاعی در برابر تحریم ها نیز باید اولویت های معین آن را یادآور شد و ما این امکان را خواهیم داشت که خارج از وابستگی به کشور های اروپایی و امریکا، برای ورود به سایر بازارها و پیوستن به سایر سازمان ها شیوه های جدید و مکملی را به دست آوریم».

اما آیا روسیه برای اجرای چنین طرحی پایگاه فنی و مالی لازم را در اختیار دارد؟ در این مورد باید شکلی از پایگاه فنی فراهم باشد، یعنی پایگاهی برای نقل و انتقال کالاها و نگهداری از آن ها. روسیه طرح ( مشابه ) ارسال گاز طبیعی مایع از ساخالین و همچنین طرح احداث خط لوله گاز به شرق دور را نیز به اجرا در آورده است.

از لحاظ فنی، این می تواند با توجه به شیوه های پیش بینی شده در قرارداد و به نسبت سرعت احداث این سیستم خطوط گاز رسانی، هم خط گاز رسانی را شامل گردد و هم ارسال گاز مایع را. افزون بر آن، اینجا وجود سیستم ملی پرداختی نیز ضرورت دارد که فقدان آن در هر شرایطی و صرفنظر از بود و نبود تحریم ها، سیستم مالی را قطعا آسیب پذیر خواهد کرد. بر اساس ارزیابی بانک های « VTB -24 »و «سبربانک»، این سیستم خاص استفاده داخلی را می توان ظرف دو ماه و برای برنامه گسترده تر نیز تا شش ماه برقرار کرد.

در این میان، نباید به سیستم ارزی کلان تکیه کرد، بلکه می توان معامله ها را با ارز یوان انجام داد، زیرا سیستم پرداختی چین برقرار شده است. برای فدراسیون روسیه در همکاری با ایران گزینه سودآور دیگری نیز فراهم است. شرکت «گازپروم» بر اساس قرار داد دو جانبه و به حساب وابستگی نرخ گاز به نرخ نفت، در اروپا فعالیت دارد. از این رو، در این مورد ممانعت از سازماندهی شیوه های جایگزین در ارسال گاز اهمیت زیادی دارد و اینجا فقط مورد قطر ( البته از طریق خطوط گاز رسانی، نه ارسال خود گاز مایع ) یا ایران مقرون به صرفه خواهد بود. اما، خط لوله گاز رسانی قطر نیز از خاک سوریه عبور می کند و ایران هنوز تحت تحریم است و خبر توقف صادرات خود به اروپا را اعلام کرده است.

الکساندر دیننکو، تحلیلگر آژانس «روس – ریتینگ»، برای رسانه های جمعی اعلام کرده که تا زمانی که روسیه مناسبات دوستانه خود را با ایران و سوریه حفظ کند، مواضع روسیه در بازار گاز اروپا با کمترین خطری مواجه نخواهد شد.

و اما واشنگتن برای نگرانی خود دلیلی دیگری نیز دارد. تجارت مواد هیدروکربنی با ارز آسیایی می تواند به تدریج از وابستگی ها به دلارهای نفتی بکاهد. تعهدات کشورهای اوپک برای فروش نفت خود فقط با ارز دلار، به سه دلیل به نفع واشنگتن است. نخست این که بانکهای ذخیره ای- فدرالی از هر دلار در گردش، سهمی وصول می کنند و به این ترتیب، درآمدهای هنگفتی به دست می آورند. دوم – محاسبات با ارز دلار، از طریق بانک های امریکایی انجام می شود و طبعا واشنگتن نیز برای کنترل ( تحریم ها ) مکانیسم موثری به دست می آورد . سوم - درآمدهای کشورها از فروش « طلای سیاه »، به بانک های امریکایی مسترد می شود و اینجا به امکان گردش و کسب درآمد مجدد با طرح دلارهای نفتی دست می یابند.