پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : شرق نوشت: بیرون‌جستن از خروجی تنگ قیف تحریم نفت؛ لیتربه‌لیتر، بشکه‌به‌بشکه. «آژانس بین‌المللی انرژی»، روز گذشته گزارش داد که «صادرات نفت خام ایران برای سومین ماه متوالی بالاتر از صادرات ماهانه در سال ۲۰۱۳ (حدود یک‌میلیون بشکه در روز) بوده» همچنین طبق گزارش ماه مارس (اسفند و فروردین) آژانس بین‌المللی انرژی، صادرات نفت ایران در ماه فوریه (بهمن و اسفند) با افزایش قابل توجه نسبت به ماه گذشته، به یک‌میلیون‌و400هزار بشکه در روز رسیده است.
گزارش‌های اخیر این نهاد بین‌المللی نشان می‌دهد که به‌دنبال اجرای توافق ژنو، صادرات نفت ایران، ماه‌به‌ماه، افزایش پیدا کرده، نفتی که در دولت پیشین در بشکه روی عرشه کشتی‌ها، زیر آفتاب و گاهی روی آب، منتظر مشتری مانده بود. در ماه ژانویه نیز (دی و بهمن) ایران یک‌میلیون‌و280هزار بشکه نفت صادر کرد. افزایش صادرات نفت از ماه‌های ابتدایی روی‌کارآمدن دولت یازدهم، آغاز شد.
روندی که دبیرکل اوپک نیز با آغوش باز به استقبال آن رفت: «اوپک برای افزایش تولید نفت ایران، جا باز می‌کند و برای جذب هرگونه افزایش تولید از جانب عراق و ایران در سال ۲۰۱۴ مشکلی برای اوپک وجود ندارد.» آمارها گواهی می‌دهند؛ لیتربه‌لیتر، بشکه‌به‌بشکه در حال بیرون‌جستن از خروجی تنگ قیف تحریم‌ها هستیم، اما پیش از این، خروجی قیف تحریم، آنقدر تنگ بود که اواخر فعالیت دولت احمدی‌نژاد، سازمان اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده بود که صادرات نفت ایران در سال ۲۰۱۲ به پایین‌ترین میزان از سال ۱۹۸۶ میلادی به بعد (اوج سال‌های جنگ و آنچه به جنگ نفتکش‌ها معروف شد) رسیده است. صادرات نفت ایران به نیم رسیده بود، اما رشد قیمت نفت، موجب شد درآمد نفتی دولت نهم و دهم 57درصد درآمد نفتی کل تاریخ جمهوری‌اسلامی‌ایران باشد. اگرچه ره‌آورد این افزایش قیمت نفت، تورمی بود که برای دولت یازدهم به میراث ماند. گزارش تازه «آژانس بین‌المللی انرژی» احتمال می‌دهد که با تکمیل اطلاعات، حجم صادرات نفت در ماه مارس نیز نزدیک به ماه فوریه (یک‌میلیون‌و۶۵۰هزار بشکه در روز) باشد. این آژانس پیش‌بینی کرده است که صادرات نفت ایران در ماه آوریل نیز سیر صعودی خواهد داشت.
توافق ژنو در آذرماه 1392 بین شش‌کشور جهان و ایران که بر سر برنامه هسته‌ای تهران مذاکره می‌کنند، منعقد شد. بر اساس توافق در ازای رفع نگرانی جامعه جهانی در مورد برنامه هسته‌ای ایران، مقرر شد که برخی تحریم‌ها به مدت شش‌ماه، لغو شود. یکی از عمده‌ترین بندهای این توافق «توقف تلاش برای کاهش خرید نفت خام ایران» بود به نحوی‌که «مشتریان فعلی بتوانند میانگین میزان کنونی خرید نفت خام خود از ایران را کماکان ادامه دهند.»شاید در نگاه اول اهمیت ویژه این بند برای شما محسوس نباشد، اما اگر تحریم‌های مرتبط با این موضوع را بدانید، احتمالا برداشت متفاوتی خواهید داشت. اتحادیه اروپا بهمن 90 «تحریم تدریجی نفت ایران و بانک‌مرکزی» را تصویب کرد. همچنین «انعقاد هرگونه قرارداد جدید از سوی کشورهای عضو اتحادیه اروپا با بخش نفتی ایران ممنوع شد و تمامی قراردادهای جاری میان اروپا و بخش نفت ایران نهایتا تا اول ژوییه لغو خواهد شد.» از اینها مهم‌تر آنکه، طبق مصوبه پیشین کنگره آمریکا، کشورهای خریدار نفت ایران، باید هر شش‌ماه، میزان خرید نفت خود از ایران را کاهش دهند، در غیر این صورت شامل مجازات‌های ایالات‌متحده آمریکا می‌شوند. بنا بر گزارش تازه «آژانس بین‌المللی انرژی»، خرید نفت ایران توسط هند بیشترین رشد را داشته است و با افزایش ۷۰هزار بشکه‌ای در روز به ۳۳۵هزار بشکه در روز در ماه مارس رسیده است. مطابق همین گزارش، آلبانی و سوریه مشتری‌های تازه نفت ایران هستند. هفته گذشته، «رویترز» گزارش داده بود که چهار خریدار اصلی نفت خام ایران، میزان خرید خود از ایران را در ماه فوریه (بهمن و اسفند) افزایش داده‌اند. این خبرگزاری از افزایش 17درصدی میزان خرید چهار کشور «چین»، «ژاپن»، «هند» و «کره‌جنوبی» در ماه فوریه نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد.
این ورق در سال‌های گذشته و در دولت قبل، شکل وارونه‌ای داشت: کاهش صادرات و درآمد‌های نفتی ایران و بشکه‌های نفت بدون مشتری. برآورد سازمان «اطلاعات انرژی» آمریکا پیرامون درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۱۲ تنها ۶۹میلیارددلار و در سال ۲۰۱۱، بیش از ۹۵میلیارددلار بود. گزارش این سازمان می‌گوید که تولید نفت خام ایران در سال 2012 میلادی ۱۷درصد کاهش داشته و مصرف سوخت‌های مایع از جمله بنزین، دیزل و سوخت‌های ویژه هواپیما تنها یک‌درصد کاهش را نشان می‌دهد. این میزان درآمد نفتی از سال ۲۰۰۹ و آغازبه‌کار دولت دهم در ایران نیز کمترین میزان است. همان‌زمان موسسه بین‌المللی «مطالعات انرژی و اقتصاد» نیز اعلام کرد که ۲۵میلیون بشکه نفت ایران بدون مشتری در ابرتانکرهای شرکت ملی نفت ایران در خلیج‌فارس ذخیره شده‌اند. ایران در سال ۲۰۱۲ میلادی نیز دست‌کم ۳۳میلیون بشکه نفت بدون مشتری ذخیره کرده است.
قسط پنجم هفته آینده واریز میشودبیرونجستن از خروجی تنگِ قیفِ تحریم‌های مالی؛ دلار به دلار، قسط به قسط. تاکنون چهارقسط از هشت‌قسط دارایی‌های مسدودشده کشور آزاد شده و هفته آینده با آزادشدن قسط پنجم در هفته آینده، دارایی‌های آزادشده به دو‌میلیاردو٦٥٠میلیون‌دلار می‌رسد. این خبر را مدیرکل سیاسی وزارت‌خارجه به «ایرنا» داده، حالا از هشت‌قسط بازگرداندن دارایی‌های ایران، سه قسط باقی می‌ماند که باید از خروجی تنگ قیف گشاد تحریم‌ها بیرون بیاید. بر اساس برنامه اجرایی توافق ژنو آمده است که «8/4میلیارددلار از پول‌های بلوکه‌شده ایران، در هشت‌قسط آزاد شده و در اختیار ایران قرار می‌گیرد.»حمید بعیدی‌نژاد که ریاست جلسات کارشناسی در کنار مذاکرات را از سوی طرف ایرانی برعهده دارد، توضیح داد که «این منابع بر اساس سیاست‌های بانک‌مرکزی می‌تواند به خرید ارزهای خارجی، طلا یا خرید همه نوع اقلام غیرتحریمی اختصاص یابد که در این خصوص اقدامات لازم در جریان است.»... «حساب‌های بانک‌های غیرتحریمی ایرانی نزد بانک‌های ژاپنی و سوییسی کاملا فعال شده و ثبت سفارش خرید کالاهای اساسی، دارویی و محصولات کشاورزی بدون پرداخت پول و با استفاده از دارایی‌های مسدودشده کشورمان در حال انجام است.»
آغاز تعمیر هواپیماهای زمینگیرتعمیر قطعات هواپیما نیز جزو موارد توافق ژنو بوده که هفته گذشته دو شرکت هواپیمایی «بویینگ» و «جنرال‌الکتریک» از دولت آمریکا مجوز صدور قطعه به ایران و تعمیرات آن را دریافت کرد. بعیدی‌نژاد، رییس دبیرخانه توافق ژنو درباره تعمیر موتورهای هواپیما نیز گفته: «مجوزهای لازم برای امکان تعمیر موتور هواپیماها کاملا فراهم شده و به‌زودی این موتورها برای تعمیر به مراکز اصلی کارگاه‌های تعمیراتی به اروپا ارسال خواهند شد. در کنار آن برخی از قطعات نیز برای تعمیر ارسال خواهند شد.» یک‌صد هواپیمای مسافربری ایران هم‌اکنون به کمبود قطعات یدکی در آشیانه‌ها خوابیده‌اند.
نگرانی آمریکا از قرارداد نفتی احتمالی ایران و روسیهدرحالیکه ایران و روسیه، به‌عنوان دو کشور همسایه در آستانه امضای قرارداد نفتی ۲۰میلیارددلاری هستند، مقام‌های آمریکایی به دو کشور در مورد این قرارداد هشدار می‌دهند. «جک لو»، وزیر دارایی آمریکا، پنجشنبه در گفت‌وگو با همتای روس خود، ضمن اظهار نگرانی شدید از گزارش‌های مربوط به احتمال بستن قراردادی تحت عنوان نفت -دربرابر- کالا میان روسیه و ایران گفت اخذ چنین قراردادی ناقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران محسوب می‌شود. آنتوان سیلوانف، وزیر دارایی روسیه در واکنش به این هشدار گفته که «هرگونه قرارداد نفتی بین ایران و روسیه بر اساس مقررات سازمان ملل‌متحد و با در نظر گرفتن تحریم‌های این سازمان علیه ایران تنظیم خواهد شد، نه مطابق تحریم‌های آمریکا. شرکای آمریکایی ما قواعد و مقررات خودشان را اجرا می‌کنند که با مصوبات سازمان ملل‌متحد متفاوت است.»
