پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : مسئله پرداخت یارانهها و حذف سه دهک از دو منظر قابل بررسی است؛ نخست، واقعیت موجود و عینی و دوم به لحاظ اصولی. به لحاظ اصولی، تصور میشود حذف گروههای گوناگون اجتماعی از دریافت یارانه نفت به هر حال نادرست است. چراکه نفت یک میراث و ثروت ملی است و نه درآمد دولت و از آنجا که هنگام تقسیم ثروت، تبعیضی قائل نمیشوند و اینکه چه کسی داراست یا ندار تفاوتی نمیکند فکر میکنم به لحاظ اصولی و منطقی اینکه دهکهایی را از این ثروت محروم کنیم، مشکل دارد. کاملا موافقم که این ثروت را به قیمت روز دراختیار مردم بگذاریم و اگر کسی بیشتر مصرف کرد، پول بیشتری دهد ولی تقسیم یارانه باید مساوی باشد.
در واقع با این نگاه مخالفم که از طرفی جوری قیمتها را ارزان کنیم تا برای مثال در مورد حاملهای انرژی هرکس ثروتمندتر است در خفا یارانه بیشتری بگیرد ولی در عمل و آشکار یارانه 30 درصد را حذف کنیم. کسی که اکنون 3 خودرو دارد از کسی که دارای 2 خودرو است، بیشتر یارانه انرژی مصرف میکند و کسی که 2 خودرو دارد از آنکه از یک خودرو بهرهمند است، از یارانه انرژی بیشتر استفاده کرده و همینطور کسی که یک خودرو دارد از کسی که اصلا خودرویی ندارد، بیشتر انرژی مصرف میکند و افرادی که از ارز دولتی 2500 تومان بهرهمندند از افرادی که بهرهمند نیستند، بیشتر یارانه استفاده میکنند. بنابراین چه اشکالی دارد که یارانه را به همه مساوی دهیم؟
چنانچه اصول و منطق هم همین را میگوید. در عین حال و درعوض تمام قیمتها را یکسان کنیم و همه یارانههای پنهان را حذف کنیم و اجازه دهیم هرکس که بیشتر مصرف کرد، پول بیشتری دهد. درحال حاضر وضعیت مخدوشی در پرداخت یارانهها داریم بهنحوی که تقریبا معلوم نیست هر فردی چقدر از ثروت ملی بهرهمند است ولی در عین حال با تصمیم حذف 3 دهک به بدترشدن این شرایط دامن میزنیم یعنی به این آشفتگی که هیچکس نمیداند میزان بهرهمندی حقیقی و حقوقی افراد و گروههای اجتماعی به چه میزان است.
به لحاظ عملیاتی در عین حال که میبینیم میراثی از دولت دهم و نهم به دولت فعلی رسیده که مدیریتش بسیار سخت است و ممکن است هزارمیلیارد تومان کسری ماهانه به بار بیاورد اما شاید در کوتاهمدت چارهای جز حذف دهکهای پردرآمد نباشد. درعین حال واقعیت دیگر اینکه شناسایی دقیق این دهکها کار سختی است چنانچه حتی در کشورهای غربی و در کشورهایی که سازمان و نظام آماری دقیقی دارند نیز مرز بین دهکها کاملا نامشخص و مخدوش است و چندان روشن نیست. بههمین دلیل از نظر اجرایی نیز تردید دارم که این موضوع قابل اجرا باشد. با این حال به نظرمیرسد دولت چارهای ندارد.
راهحل بهتر که میتوان پیشنهاد داد اینکه یارانه هیچیک از گروههای اجتماعی را حذف نکنیم اما در عین حال قیمت حاملهای انرژی و نفت را تا جایی که امکان دارد به قیمت یکسان و جهانی نزدیک کنیم، یعنی هم ارز حاصل از صادرات نفت و هم خود فرآوردههایی که در داخل توزیع میشود. اجرایی کردن این پیشنهاد هزار بار به عدالت و آنچه تاکنون اجرا شده، نزدیکتر است. از منظر اقتصاد سیاسی نیز مخالف حذف برخی دهکها هستم چون به اختلاف طبقاتی دامن زده بدون اینکه فایدهای داشته باشد.
لذا دولت را به خویشتنداری بیشتر و دقت عمل در این مورد دعوت کرده و پیشنهاد میدهم قیمت حاملهای انرژی در داخل و همینطور قیمت دلار و ارز حاصل از صادرات نفت را هرچه ممکن است به قیمت جهانی نزدیک کنیم و درآمد حاصله را بین همه ایرانیان توزیع کنیم که این به عدالت خیلی نزدیکتر است.