سوالات جنسی کودکان را چه کار کنیم؟!

پرسش و کنجکاوی جزو جدا نشدنی کودکان است. هر چیزی در این دنیا می تواند علامت سوالی برای آن ها باشد. کودکان به طور طبیعی کنجکاو هستند زیرا هرچه در این دنیا می بینند برای آن ها جالب و تازه است.

این پرسش ها از مسائل ساده و کم اهمیت آغاز می شود و به تدریج به سوال های پیچیده منتهی می شود. به عنوان مثال بسیاری از کودکان درباره مسائل جنسی از والدین و اطرافیان می پرسند. در پاسخ به این قبیل سوال های کودکان، همان طور که دلیلی وجود ندارد والدین نتوانند سوالات آن ها را صادقانه جواب دهند، دلیلی هم وجود ندارد برای جواب دادن به این قبیل سوال ها وارد جزئیات شوند.

سنین ۳ تا ۵ سالگی به بعد سن سوال کردن است و بخشی از پرسش های کودکان نیز در مورد مسائل جنسی است. از حدود ۵ سالگی به بعد ممکن است کنجکاوی های جنسی به گونه ای دیگر در میان کودکان دیده شود.

به عنوان مثال پسر بچه ای که مادر خود را در حال عوض کردن لباس می بیند، می خواهد او را نگاه کند اما پدر و مادر باید پوشش مناسب را در منزل و هنگام استحمام فرزند شان داشته باشند.پس مسئله مهم این است که پدر و مادر هنگام استحمام فرزند جنس مخالف شان پوشش مناسب را حفظ کنند. در آموزه های دینی ما هم آمده است که وظیفه استحمام پسر بعد از ۳ سالگی به عهده پدر است. این موارد جزئیاتی است که والدین باید در رفتار خود با فرزندان شان به آن ها دقت کنند.

در بعضی از موارد کودکان سوال هایی می پرسند که پدر و مادر فکر می کنند مناسب سن شان نیست و نمی دانند چگونه باید به این پرسش ها جواب دهند. در اینگونه مواقع نباید به هیچ عنوان به کودک دروغ گفته شود. اگر پدر و مادر نمی دانند که چه جوابی بدهند، باید جواب را به تعویق بیندازند و مثلا بگویند «هر وقت بزرگ تر شدی من برایت توضیح می دهم»، « وقتی به مدرسه رفتی من جواب تو را خواهم داد.» در واقع به تعویق انداختن و فرصت گرفتن بهترین کاری است که والدین می توانند انجام دهند.

نباید اطلاعات اشتباه به کودک داده شود. با دروغ گفتن نه تنها کنجکاوی کودک تامین نمی شود بلکه اگر چیزی به کودک گفته شود و او متوجه دروغ والدین شود، کنجکاویش بیشتر هم خواهد شد. مثلا برخی پدر و مادرها به فرزندشان می گویند«ما تو را خریدیم» همین اطلاعات غلط باعث بی اعتمادی کودک به والدین می شود.

 مهم آن است که والدین در برابر این نوع پرسش ها به خود مسلط باشند و ضمن آن که شنونده خوبی هستند به کودک اجازه دهند سوال را کامل بپرسد. باید توجه داشت، اگر والدین به عنوان نزدیک ترین افراد به کودکان مورد اعتماد آن ها نباشند، به کودکان یاد می دهند نسبت به سایرین هم احساس بدبینی و منفی گرایی پیدا کنند. به این ترتیب کودکان کم کم می آموزند به هیچ کس اعتماد نکنند که این ممکن است تبعات بدی را در آینده برای آن ها به وجود آورد.

صرف کنجکاوی کودک نباید پدر و مادر را دچار این خطا کند که کودک شان انحرافی دارد. کودکان پاک هستند و به هیچ عنوان مسائل انحراف جنسی در مورد آن ها مطرح نیست. کودکان کنجکاوی های طبیعی دارندکه باید در حد سن شان به آن ها پاسخ داده شود. بنابراین نباید این طور تصور کرد که با این پرسش ها کودک دچار انحراف های جنسی است.

باید مراقب بود وقتی بچه ها با هم هستند بازی های نامتعارف با یکدیگر انجام ندهند. بچه ها از ۵ سالگی و به دنبال همان کنجکاوی هستند. بنابراین والدین باید مراقب باشند این قبیل بازی ها انجام نشود چون اگر بچه ها از این بازی ها لذت ببرند، مرتب آن را تکرار می کنند. پیشگیری همیشه مقدم بر درمان است به همین دلیل والدین باید تلاش کنند بچه ها را در سنین پایین و حتی در سنین بالا با هم تنها نگذارند و مراقب بازی های شان باشند. اگر کودکان در اتاق هستند حتی درصورت هم جنس و هم سن بودن یا بزرگ تر بودن بهتر است در اتاق را نبندند و والدین مرتب باید به آن ها سر بزنند.

 این نکته مهمی است که از رواج بازی های نامتعارف در میان کودکان پیشگیری می کند. درصورتی که کودکان با خواهر و برادر یا سایر هم بازی های خودشان این قبیل بازی های جنسی را کنند، باید به شدت در این زمینه با کودک برخورد شود تا دوباره تکرار نکند.

بهتر است اول مشخص شود که آیا والدین به راستی جواب را نمی دانند یا حجب و حیا یا ناآگاهی از نحوه پاسخ مانع از ارائه جواب می شود. در صورتی که والدین به درستی جواب سوالی را ندانند باید به کودک بگویند سعی می کنند جواب این سوال را پیدا کنند و اگر جواب سوالی را نباید داد باید گفته شود: «فعلا برای سن تو زود است و هروقت بزرگ تر شدی درباره این مسائل با هم صحبت می کنیم.» ولی برای بزرگ تر شدن باید یک زمان مشخص را برای کودک اعلام و تعیین شود.

پدر و مادر اصلح ترین افراد برای پاسخگویی به پرسش های کودکان هستند. مگر این که کودک سوال های تخصصی داشته باشد که در این صورت والدین می توانند به کودک بگویند: «وقتی پیش دکتر رفتیم می توانی سوال های خود را مطرح کنی» و «من می توانم از پزشک خودت بخواهم توضیح لازم را به تو بدهد.» ولی معمولا کودکان این قبیل پرسش ها را با پزشک شان مطرح نمی کنند و اغلب از پدر و مادرها می پرسند.

 مثلا خیلی از اوقات این سوال برای آن ها مطرح می شود که نوزاد از کجا و چطور به دنیا می آید که توصیه می شود با توجه به سن کودک به این پرسش پاسخ داده شود. لازم نیست والدین وارد مسائل جنسی شوند. آن ها می توانند فقط راجع به مسائل علمی صحبت کنند. حتی به کار بردن کلماتی مانند اسپرم و تخمک مشکلی برای کودک ایجاد نمی کند چون این قبیل مسائل علمی بوده و مربوط به آناتومی بدن هستند.

بچه ها ممکن است از طریق دوستان، اطرافیان یا از منابع دیگر اطلاعات نادرست دریافت کنند. با توجه به این که در حال حاضر در عصر انفجار اطلاعات قرار داریم و بچه ها به راحتی می توانند بیشترین اطلاعات را در هر زمینه ای به دست بیاورند و دیگر مانند گذشته تنها والدین منبع اطلاعات نیستند؛ بهتر است خانواده و والدین هم بنا بر پیشرفت زمان جلو روند و براساس سن کودک اطلاعات اولیه را در اختیار کودک قرار دهند.

این که والدین فکر کنند درصورت دادن هرگونه اطلاعات ممکن است حرمت ها شکسته شود یا به اصطلاح چشم و گوش کودک باز شود تنها یک باور فرهنگی است. این سنین به هیچ عنوان زمان مناسبی برای دادن آگاهی مسئله جنسی نیست و تنها حفاظت جنسی اهمیت دارد تا کودک مورد آزار قرار نگیرد.

اهمیت آموزش درست جنسی تا به آن حد است که کودکانی که اطلاعات درست و آگاهی مناسبی دارند، میزان آسیب پذیری شان کمتر است درحالی که بچه هایی که بدون آگاهی و اطلاعات بزرگ می شوند آسیب پذیری بیشتری پیدا می کنند و خطر سوءاستفاده جنسی در این کودکان که هیچ اطلاعاتی از مسائل جنسی ندارند، بیشتر است.

البته این به آن معنا نیست که باید مسائل جنسی را به کودک آموزش داد بلکه باید تنها درباره حفاظت از خودشان به آن ها آموزش های لازم را داد. آن ها باید بیاموزند، به کسی اجازه ندهند به اندام های خصوصی آن ها دست بزند. معمولا کودکان درباره خصوصی بودن اندام های خودشان اطلاع دارند و می دانند کدام قسمت ها خصوصی به حساب می آید ولی درصورت ناآگاهی کودک باید حتما بعضی اندام قسمت های خصوصی کودک هستند و نباید بگذارند کسی به آن ها دست بزند. دادن این اطلاعات آموزش جنسی نیست بلکه آموزش حفاظت جنسی است.

به این ترتیب کودک می آموزد در محیط های اجتماعی مانند مهدکودک و مدرسه چگونه از خودش مراقبت کند. باید به کودک آموخت اگر فردی به او نزدیک شد بلافاصله به بزرگ ترهای قابل اعتماد مانند پدر و مادر اطلاع دهد.

این نکته را فراموش نکنید که به هیچ عنوان نباید درباره جزئیات مسائل جنسی با کودک صحبت شود و کودک تنها باید درباره حفاظت جنسی بداند. حتی در مورد بقل کردن کودک که در فرهنگ ما بسیار متداول است نباید اجازه داد افراد غریبه کودک را بغل کنند چون ممکن است همه آن ها نیت خیر نداشته باشند. کودک در سنین بالاتر لمس خوب و لمس بد را تشخیص می دهد و اگر احساس بدی از لمس پیدا کند نباید اجازه دهد این لمس صورت بگیرد.

همان گونه که در شرع مقدس اسلام آمده مسائل مربوط به بلوغ باید توسط والد جنس موافق گفته شود از یک سو مادران باید در مورد دوران بلوغ و تغییرات دوران بلوغ با دختران صحبت کنند و از سوی دیگر هم پدران با پسران خودشان. به هیچ عنوان توصیه نمی شود دختر با پدر و پسر با مادر در این مورد صحبت کند. باید به بلوغ به عنوان یک اتفاق مثبت و خوب نگاه شود و حتی برای آن ها به مناسبت بالغ شدن هدیه ای درنظر گرفته شود. به این ترتیب بچه ها از این که بزرگ می شوند احساس خوبی نسبت به خود پیدا می کنند.

درصورت نبود پدر یا مادر، نزدیکان درجه یک هم جنس هم می توانند در این زمینه کمک کننده باشند.

بهداشت روانی بلوغ، مسئله مهمی است که باید به آن توجه داشت. از آنجا که در این دوران نوجوانان احساس استقلال می کنند، زمینه های لجبازی، نافرمانی و سرکشی در اغلب آن ها وجود دارد. نوجوانان با والدین لجبازی می کنند و نسبت به قبل پرخاشگرتر و حساس تر می شوند که این ها در دوران بلوغ طبیعی قلمداد می شود و تقریبا تمام نوجوانان این دوران را می گذرانند. بنابراین بهتر است هم والدین نسبت به خصوصیات دوران بلوغ اطلاعات داشته باشند و هم خود نوجوانان راجع به تغییرات جسمی و روان شناختی این دوره آگاهی پیدا کنند.

داشتن این دانش باعث می شود هم والدین و هم نوجوانان راحت تر این دوران را پشت سر بگذارند. نکته حائز اهمیت آن است که نگه داشتن حرمت ها و ارزش های اخلاقی و مذهبی در خانواده در تربیت جنسی کودکان بسیار کمک کننده است. پوشش و رفتار والدین بر کودکان بسیار اثرگذار است. هر چه در خانواده ای ارزش های اخلاقی بیشتر باشد، این ارزش ها بهتر به فرزندان منتقل شده و میزان آسیب پذیری آن ها در اجتماع کمتر می شود.

منبع: سیب سبز