تاملی بر توقف 3 گزینه روحانی در بهارستان

رأی نیاوردن سه وزیر که در حوزه تعلیم و تربیت به معنای خاص و عام آن فعالیت دارند این پیام را داشت که تیم فرهنگی - آموزشی دولت در همین آغاز راه دچار مشکل شده و برای حل آن نیاز به تأمل جدی دارد.

رسول جعفریان در وبلاگ نخبگان خبرآنلاین با این مقدمه نوشت: تقریبا تصور عمومی بر این اساس است که در شرایط کنونی اقتصاد اهمیت زیادی دارد و در این زمینه، انتظاری که از دولت جدید می‌رود ایجاد نوعی تعادل اقتصادی است که در سایه آن، با بالا رفتن همزمان تولید و قدرت خرید مردم، اوضاع اقتصادی بهتر و بهتر شود. برای این کار هم رسیدگی به امر مدیریت و هم رفع مشکل تحریم‌ها در دستور کار دولت جدید خواهد بود. با توجه به تیم اقتصادی نیرومند دولت جدید که مورد تایید مجلس هم قرار گرفت، انتظار می‌رود اوضاع اقتصادی رو به بهبود باشد، به خصوص که دولت جدید، چندان ریسک‌پذیر نیست و کاری نخواهد کرد که مانند جریان یارانه‌ها، اساس اقتصاد بلرزد. تیم سیاسی دولت نیز به خصوص در زمینه سیاست خارجی می‌تواند کمک بسیار خوبی برای این بخش باشد.

اما در حوزه فرهنگ اوضاع متفاوت است. اولا و از هم‌اکنون سه وزیری که رای نیاوردند هر سه به حوزه فرهنگ و جوانان تعلق دارند: آموزش و پرورش، علوم و همین طور ورزش که آن هم یک رکن اصلی در حوزه فرهنگ است. از تیم فرهنگی دولت، فقط وزیر ارشاد رای آورده است که برای کلیت دولت چندان خوشایند نیست. در این زمینه، باید تامل بیشتری صورت می‌گرفت و هنوز هم دیر نشده است.

علاوه بر این، حوزه فرهنگ به‌ویژه آن مقدار که به فرهنگ عمومی و از جمله مسائل مذهبی باز می‌گردد، دو مسأله مهم است. نخست اهمیتی که بسیاری از مردم به این حوزه می‌دهند و تقریبا از کلیات آن آگاه و حتی درگیر هستند و بنابرین مراقبند و منتقد. دوم آنکه مخالفان دولت روحانی اکثرا از جمله کسانی هستند که اصلی‌ترین بهانه اعتراضشان به‌جز مسائل سیاسی، در حوزه مسائل فرهنگی است. اینها اغلب فکر می‌کنند دیندارتر از بقیه هستند و گویی جریان دین و مذهب را در جامعه فقط اینان نمایندگی می‌کنند. جالب است که این جناح به هیچ روی مورد تایید مراجع تقلید نیستند و تقریبا همه مراجع، آنان را به عنوان افراطی می‌شناسد. با این حال این جماعت که طی این سال‌ها با رانت و غیر رانت، امکانات فرهنگی را در اختیار گرفته‌اند و به علاوه، برخی از مجامع مذهبی از جمله مراکز مذهبی و مداحی و برخی از نهادها را در اختیار دارند، در اندک زمانی از این زاویه، دولت را مورد حمله قرار خواهند داد.

اما صرف نظر از اینها، فرهنگ، یکی از آسیب پذیرترین حوزه‌هاست، زیرا اولا فرهنگ به‌شدت تحت تاثیر وضعیت جهانی است و با توجه به ضعف کلی ما، هر آن احتمال تأثیرپذیری در حوزه‌های منفی از سوی فرهنگ‌های بیگانه از جمله غربی وجود دارد. ثانیا به دلیل دشواری‌های اقتصادی و اجتماعی، تغییرات اجتماعی شدید، مهاجرت‌های بی‌رویه از روستاها به شهرها و همین طور بحث مواد مخدر و غیره، آسیب‌پذیری این حوزه بسیار عمیق است.

بالا بودن آمار نسل جوان در کشور، بیکاری فراگیر، پایین بودن سطح علمی کشور به خصوص در تحصیلات تکمیلی و وقت‌های اضافی بی‌اندازه برای دانشجویانی که در شهرهای بزرگ و کوچک و غالبا دور از خانواده زندگی می‌کنند، همه و همه زمینه‌ای برای آسیب‌پذیری در حوزه فرهنگ عمومی است.

در کنار همه اینها، مراجع دینی هم از دولت جدید انتظار دارند در حوزه فرهنگ و جوانان در کنار بحث اقتصاد و پایین آوردن هزینه‌های زندگی، فعالیت چشمگیر و قابل توجهی داشته باشد. مراجع که در سراسر دولت قبلی به دلیل مواضع غلط فکری - مذهبی، منتقد آن دولت بودند و با انتقاد و فاصله گرفتن از‌ آن نقش موثری در پیروزی تفکر اعتدال داشته‌اند، اکنون منتظرند تا در حوزه فرهنگ دینی از یک‌سو شاهد طرح مسائل ناهنجار نباشند و از سوی دیگر برای تقویت فرهنگ دینی تلاش قابل ملاحظه‌ای را ببینند.