در ابتدای برنامه گزارشی از اهدای جایزه اسکار به فیلم "آرگو" و واکنش های هنرمندان و مسئولان کشور در این باره پخش شد. همچنین محمود گبرلو سرمقاله این هفته برنامه را به اسکار اختصاص داده بود و در این باره عنوان کرد هفته گذشته فیلمی انتخاب شد که چهره سیاهی از مردم ایران و تحریفی تاریخی را به نمایش گذاشت.
وی ادامه داد: این اولین بار نیست که چنین برخوردی با ایران شده است. حرکتی است که از سالها قبل آغاز شده و غربی ها همواره تلاش می کنند به همبستگی مردم ایران ضربه بزنند اما موفق نمی شوند. نکته مهم و اساسی این است که اهالی سینمای ایران، سیاست گذاران و هنرمندان در مقابل این حرکت ها چه برخوردی می کنند.
گبرلو عنوان کرد: باید دید سینمای ایران در این سی و اندی سال چه کرده است. همه افرادی که در طول این سالها دست اندرکار بودند باید در این زمینه پاسخگو باشند که در مقابل این حرکت ها چه تمهیدی اندیشیده اند. باید از طریق سینما گام هایی را برداریم البته با کنار گذاشتن اختلاف ها.
ایرانی های سراسر جهان از جایزه ای که به "آرگو" اهدا شد آزرده خاطر شدند
امیر اسفندیاری مدیر امور بین الملل بنیاد سینمایی فارابی در ادامه پشت خط آمد و درباره اهدای جایزه بهترین فیلم به آرگو در اسکار امسال عنوان کرد: قبلا هم در هالیوود چنین آثاری ساخته شده است که منطبق بر واقعیات نیست. طبیعتا وقتی آمریکا از ماجرایی مثل گروگان گیری که در آن زخم خورده فیلمی می سازد به نفع خودش است. اما وقتی چنین فیلم متوسطی جایزه بهترین فیلم را می گیرد و میشل اوباما این جایزه را اهدا می کند، بسیار پرمعنا است.
وی ادامه داد: فیلم هایی مثل " عشق" که جایزه بهترین فیلم خارجی زبان را گرفت شایسته دریافت این جایزه بودند اما آثاری چون " لینکلن" و "زندگی پای" شایستگی بیشتری برای دریافت جایزه داشتند. جالب این است که کلیه ایرانی ها همان قدر که سال گذشته از دریافت جایزه اصغر فرهادی خوشحال شدند امسال به خاطر فیلم "آرگو" آزرده خاطر شدند چون چهره بسیار نامناسبی از مردم ایران در این فیلم به نمایش گذاشته شده است.
اسفندیاری توضیح داد: مردم دنیا با دیدن فیلم های ما توانسته اند با چهره اصلی مردم ایران آشنا شوند. در حال حاضر نیز با حضور فیلم هایی چون " بچه های آسمان" و " جدایی نادر از سیمین" چهره واقعی مردم ایران به درستی مشخص شده است.
وی همچنین درباره مسئله لابی شمقدری با مسئولان اسکار درباره اهدای جایزه به فیلم "جدایی نادر از سیمین" اظهار بی اطلاعی کرد.
نظرسنجی برنامه اختصاص به طرح این سئوال داشت که کدام عامل را برای تماشای یک فیلم سرگرم کننده استاندارد مناسب می دانید.
در پایان برنامه از میان گزینه های ساختار درست، فریب ندادن تماشاگر، استفاده از بازیگران مطرح و پرهیز از قصه های تکراری گزینه نخست بیشترین رای را از آن خود کرد.
آمار فروش فیلم ها و رویدادهای سینمایی هفته بخش بعدی برنامه شب گذشته بود. در ادامه نیز گبرلو با ابراز خرسندی از اینکه حدود 300 تن از ائمه جمعه کشور فیلم سینمایی "رسوایی" را دیده اند از این حرکت سنجیده ابراز خرسندی کرد.
ضعف های "دزدان خیابان جردن" را می پذیرم
نقد فیلم سینمایی"دزدان خیابان جردن" با حضور وحید اسلامی کارگردان و داریوش بابائیان تهیه کننده فیلم و همچنین محمد تقی فهیم به عنوان منتقد برنامه برگزار شد.
در ابتدا اسلامی با اشاره به مراسم اسکار امسال عنوان کرد: ای کاش ما هم لابی کرده بودیم و فیلم "دزدان خیابان جردن" را برای اسکار فرستاده بودیم چون با جایزه ای که به فیلم "آرگو" دادند بعید نبود فیلم ما هم جایزه بگیرد.
داریوش بابائیان نیز عنوان کرد: جا دارد باز هم به اصغر فرهادی برای دریافت اسکار سال گذشته تبریک بگوییم. همچنین ساختار فیلم "آرگو" را محکوم می کنم و امیدوارم که تلاش کنیم از فیلمسازانمان حمایت کنیم.
فهیم نیز در این زمینه عنوان کرد: انتخاب یک فیلم ضعیف سیاسی پیام دار نشان داد که برخی دوستان ما اشتباه می کنند. اسکار جایزه ای سیاسی است و نشان داد که اگر سینماگران ما نگاهی به اسکار دارند راه به جایی نمی برند. پیام روشن این فیلم مشخص کرد که شرکت در اسکار مزیتی برای سینماگران ما به حساب نمی آید. ما باید این شیفتگی را کنار بگذاریم.
وی در ادامه در نقد این فیلم عنوان کرد: سینما مدیوم بی رحمی است و به فیلم اولی ها رحم نمی کند اما از اینکه اسلامی رویکردی به جذب مخاطب در فیلم اولش داشته قابل تقدیر است اما وی متاسفانه به دنبال موج آثار اخیر سینمایی رفته که با بهره گیری از برخی بازیگران چهره می خواهند مخاطب جذب کنند.
فهیم افزود: البته نمی توان گفت اسلامی فیلمساز خوبی نمی شود اما باید دید چرا وی به دنبال ساخت اثری سنگین نبوده تا کارنامه ای مناسب برای خودش به هم بزند. "دزدان خیابان جردن" فیلم وحید اسلامی نیست البته با شناختی که ما از او به عنوان یک منتقد و سینمایی نویس داریم فاصله دارد.
وحید اسلامی در ادامه بحث عنوان کرد: متاسفانه منتقدان همه فیلم های طنز را به اسم آثار "شونه تخم مرغی" می شناسند. هیچ منتقدی به این نکته که فیلم ساختاری دایره ای شکل دارد توجه نکرده است. محور داستان این اثر نیز منطبق با کمدی های کلیشه ای این روزها نبوده است.
وی ادامه داد: البته فیلم حاصل شرایط است و من حتی 30 درصد از آنچه در فیلمنامه بوده را نتوانستم عملی کنم. در میانه های کار ما یکی از بازیگرانمان را گم کردیم و وی مریض شد بنابراین مجبور شدیم فیلمنامه را تغییر دهیم یا اینکه روز پانزدهم فیلمبرداری تمام وسایل صحنه و لباس های بازیگران ما را دزدیدند اما هر ایرادی به فیلم وارد است به بی تجربگی من باز می گردد چون من تجربه دستیاری ندارم و قبول می کنم برخی مسائلی که در ذهنم بوده در فیلم در نیامده است.
مدیران سینمایی فیلمسازان جوان را حمایت کنند
داریوش بابائیان تهیه کننده فیلم نیز عنوان کرد: این اولین بار نیست که من از فیلمسازان فیلم اولی حمایت می کنم. البته این حمایت وظیفه مدیران است که از تفکر جدید سینما حمایت کنند.
در فیلم های سوپرمارکتی از این نوع بازیگران استفاده می شود که هم به بازیگران و هم به این آثار ضربه زیادی می زنند. من به عنوان تهیه کننده خصوصی در جایی سرمایه گذاری کردم که هزینه اش قابل بازگشت باشد. اگر این فیلم الان مخاطب دارد ما باید به آن احترام بگذاریم چون مخاطب خسته از زندگی دوست دارد به تماشای فیلمی مفرح بنشیند و خوشبختانه این فیلم در تهران و شهرستان ها خوب فروخته است.
گزارش تولید آثار سینمای ایران بخش بعدی برنامه شب گذشته بود و به معرفی مراحل تولید آثاری چون "چ " ، " نیکان و بچه غول" ، " برف" ، " آیینه و شمعدون" ، " پنج ستاره" ، " لاله" ، " گزارش یک جنایت" و ... پرداخت.
در بخش دیگری از برنامه شب گذشته رحیم بهبودی فر و مقصود جباری کارگردان و تهیه کننده فیلم سینمایی "آدم آهنی" که این روزها بر پرده سینماها به نمایش درآمده است مهمان برنامه بودند و درباره این فیلم صحبت کردند.
"آدم آهنی" در بدترین روز سال اکران شده است
در ابتدای این بحث مقصود جباری عنوان کرد: این اثر در جشنواره بیست و ششم کودک و نوجوان اصفهان موفق به دریافت جوایزی شد در آن ایام 5 فیلم کودک و نوجوان در سینماها اکران بود و ما ترجیح دادیم که این فیلم در آن زمان به نمایش درنیاید. اکران فیلم بعد از امتحانات بچه ها و قبل از جشنواره فجر آغاز شد و ما نمی خواستیم این فرصت را هم از دست بدهیم. متاسفانه به جای اینکه از آثار کودک و نوجوان حمایت شود بیشتر برایشان شعار می دهند.
بهبودی فر نیز در این زمینه عنوان کرد: من پیش از این سه تله فیلم با مضمون کودک ساخته بودم. در این اثر نیز تلاش کردم به روابط کودکان و نوجوانان با خانواده هایشان بپردازم. پرداختن به دنیای مجازی و تاثیری که این فیلم ها بر کودکان دارد مسئله اصلی من در ساخت این اثر بوده است.
وی ادامه داد: متاسفانه چون فیلم ما برخی حواشی را نداشت محجور واقع شد . این اثر در بدترین روز سال یعنی یک روز قبل از آغاز جشنواره اکران شد و عملا ما 10 روز این فیلم را روی پرده نداشتیم.
نقل قول های هفته عنوان بخش جدیدی از برنامه بود که در ادامه پخش شد.
در بخش گفتگوی ویژه که به مهندسی سینما اختصاص داشت راهکارهای رسیدن به سینمای دینی با حضور مجید شاه حسینی مورد بررسی قرار گرفت.
نگاه تکنوکراسی در سینمای ایران غالب است
شاه حسینی در ابتدای صحبت هایش با بیان اینکه هنوز تکلیف ما با سینمای دینی مشخص نشده، عنوان کرد: متاسفانه برخی آنقدر با تشکیک درباره این مسئله صحبت می کنند و صراحتا عنوان می کنند که ما در کشورمان سینمای دینی نداریم و احتیاجی هم به آن نیست. برخی با کج فهمی سخنان شهید آوینی را انتقال می دهند و می خواهند عنوان کنند که مفهوم سینمای دینی در ایران محقق نشود. بنابراین محتوا و مفهوم زدایی از سینما کرده اند و تنها به مقوله فرم پرداختند. وقتی این سینمای فرم گرا در جشنواره ها مطرح و مورد پسند مسئولان قرار گرفت نگاه تکنوکراسی نیز به آثار فیلمسازان وارد شد.
شاه حسینی افزود: حتی در آثار فیلمسازان دیگر کشورهای جهان چون آلفرد هیچکاک، کارل تئودور درایر ، روبر برسون و فرانکو زفیرلی سینمای دینی مطرح می شود. حتی جشنواره های خارجی هم به این موضوع می پردازند. ما در کشورمان از دین به معنای شریعت صحبت می کنیم و با دینی که در زندگی روزمره مردم جاری است روبرو هستیم. اگر شیوه زندگی دینی را به عنوان یک واقعیت عینی نشان دهیم داریم فیلم دینی را به نمایش می گذاریم. بنابراین فیلم های متافیزیکی که در سینمای معناگرای ما عنوان می شود نباید به عنوان سینمای دینی شناخته شود.
برخی منتقدان سینمای دینی را شعاری و کلیشه ای می دانند
وی ادامه داد: آیا در جامعه دینی مثل ایران این توقع بزرگی است که بخواهیم شیوه زندگی دینی را به مردم نشان دهیم. دنیا سینمای دینی را به رسمیت شناخته پس چرا در جمهوری اسلامی ایران چنین مفهومی محقق نشده است و از سینمای دینی به عنوان فیلم های شعاری و کلیشه ای نام می برند. مرد سنتی ، متدین، متعصب و مستبد کاراکترهایی در سینمای ما هستند که طراحی شده اند و به عنوان افراد دینی معرفی می شوند. این کاراکترها کلیشه هستند و باید آن را شکست. متاسفانه این چالش در سینمای ما جدی است.
شاه حسینی متذکر شد وقتی افرادی که ظاهری متدین دارند در آثارشان از این الگو تبعیت می کنند این مسائل به وجود می آید. باید بپذیریم که سینمای ما با این انقلاب بیعت کرد تا ماند. وقوع دفاع مقدس یک اتفاق فرهنگی مهم بود و باید تصویر درستی از این اتفاقاتی که در جنگ افتاد ارائه می دادیم که متاسفانه سینمای داستانی ما از تحقق این تصویر عقب مانده است. از اولین سال پذیرش قطعنامه ما با آثاری ضد جنگ مواجه شدیم مثل فیلم " عروسی خوبان" و فیلم هایی مثل " مهاجر" و " دیده بان" نیز که آثار قابل توجهی بودند دیده نشدند چون انگیزه های این جوانان از طرف مدیریت حمایت نشد.
این کارشناس سینما عنوان کرد: اگر هم به سراغ این نوع سینما می رفتیم با انتقاد مواجه می شدیم چون فکر می کنیم که این سوژه ها قدیمی شده است. چون از دریچه فردی کسانی که فکر می کنند سینمای دفاع مقدس تمام شده و دین در زندگی مردم جامعه جایی ندارد با این اتفاقات روبرو شده ایم. در حالی که دین نیاز مردم جامعه است. سینمای دینی یک تفنن نبوده که ما منکرش شویم.
شاه حسینی اشاره کرد: برخی دوستان به واسطه باوری که در آنها نیست کارشناس شده اند . همه فیلمسازان ما هم پاتالوژیست هستند و فکر می کنند باید مشکلات را بدون ارائه راه حل نشان دهند. اما مفهوم سینمای دینی در بحثی تئوکراتی و آکادمیک باید مطرح شود اما در سینمای ما و برنامه هفت بیشتر مسائل تکنوکرات سینما مطرح می شود.
صرف نمایش آسیب های جامعه به معنای نگاه مصلحانه نیست
وی در ادامه با اشاره به مراسم اسکار امسال عنوان کرد: اسکار به همان دلیلی به " آرگو" تعلق گرفت که به فیلم " جدایی نادر از سیمین" . پیام هر دو فیلم این است که ایران جهنمی است برای زیستن و باید از آن گریخت. پس نباید بگوییم که اسکار سال گذشته خوب بوده و اسکار امسال بد. فهم این مسئله اصلا دشوار نیست.
شاه حسینی توضیح داد: چون مفهوم می گوید سوژه هر دو فیلم یکی است پس اسکار دچار تناقض نشده است. این مفهوم تکنوکراسی است. مصلحت اندیشی های کمیت گرایانه یکی دیگر از مسائلی است که در تکنوکراسی مطرح می شود. باید به رویکردهای مصلحانه نگاه کنیم و نباید فقط به مشکلات و دردهای اجتماعی بپردازیم و راه حلی ارائه ندهیم.
وی در پایان صحبت هایش عنوان کرد: صرف نشان دادن آسیب های جامعه به معنای نگاه مصلحانه نیست. نگاه مصلحانه نگاهی عیب جویانه نیست که راه حلی را نشان ندهد. پس برای ورود به سینمای دینی باید نگاه مصلحانه داشته باشیم. اگر ما فیلم های دینی قوی بسازیم با ریزش مخاطب روبرو نمی شویم . سال گذشته فیلم "ملک سلیمان" جزء پرفروش ترین آثار سینمای ایران بود پس این یک تابو است که در ذهن فیلمساز و تهیه کننده ایجاد کرده اند که نباید فیلم دینی بسازند.