سن هواپیما‌های ما به خاطر تحریم بالا رفته؛ به طور متوسط ۲۵ سال سن دارند / هواپیمای روسی نداریم، هواپیما‌های ما بویینگ و ایربارس و ای. تی. آر است / اینکه یک شرکت هواپیمایی مسیر ایران را انتخاب نمی‌کند ربطی به مسائل سیاسی ندارد؛ مسئله اقتصادی است / اینکه شرکت‌های خارجی فرودگاه های ایران را به عنوان محل توقف انتخاب نمی کنند، به خاطر مسائل نرم افزاری است؛ مثلا مسافر خارجی، بی‌حجاب است

صنعت هوایی کشور با چالش‌های بسیاری مواجه است. از کمبود هواپیما تا گرانی بلیت که باعث شده عرضه و تقاضا در بازار حمل و نقل هوایی به هم بریزد. از سوی دیگر عمر بالا هواپیما‌ها، ضعف فرودگاه‌ها و برخی مشکلات سیاسی و فرهنگی نیز باعث کنار گذاشتن ایران توسط شرکت‌های هوایی خارجی شده است.

علیرضا منظری، کارشناس صنعت هوایی و از مدیران اسبق سازمان هواپیمایی کشور، درباره وضعیت فعلی هواپیما‌های کشور و فقدان‌های این حوزه به «انتخاب» گفت: کمبود و فقدان کیفیت در هواپیما‌ها وجود دارد. صنعت هوایی در ایران با توجه به مسئله‌ی تحریم مشکلات خاصی دارد. یعنی به راحتی شرکت‌های هواپیمایی نمی‌توانند ناوگان هوایی مناسب را با توجه به تقاضای داخل خریداری کنند. یک بخشی از این مشکل به تحریم هواپیما  و یک بخش نیز به مسائل مالی برمی‌گردد. یعنی امکان پذیر نیست که پولی جا به جا شود. این مسائل باعث شده هزینه شرکت‌های هوایی افزایش یابد. وقتی هزینه‌های شرکت‌های هوایپمایی افزایش یابد روی ارائه خدمات تاثیر می‌گذارد. برای حل این مشکل باید سراغ راهکار‌های دیگر رفت.

وی در ادامه در رابطه با افزایش بلیت هواپیما اشاره کرد: شرکت هوایپمایی باید بتواند هزینه تمام شده را از محل درآمد جبران کند، اگر این امکان را هم از او بگیریم طبیعتا خلع سلاح شده است. در این وضعیت سیستم مدیریتی شرکت هواپیمایی نمی‌تواند به راحتی کار کند و بهترین روش را برای تهیه هواپیما در پیش بگیرد. این مسائل موجب می‌شود که سیستم مدیریتی برای اینکه بتواند دخل و خرج خودش را هماهنگ کند وضعیت فعلی را به وجود می‌آورد. الان با توجه به تقاضای بازار عرضه وجود ندارد. یکی از دلایلی که بلیت گیر نمی‌آید یا به روش‌های نامناسب و گران گیر می‌آید ناشی از این مسائل است.

این کارشناس صنعت هوایی سپس درباره وضعیت فنی هواپیما‌های کشور بیان کرد: الان هواپیمای روسی نداریم، هواپیما‌های ما بویینگ و ایربارس و ای. تی. آر است. سن هواپیما‌های ما به جهت مسائل تحریمی بالا رفته است. به طور متوسط هواپیما‌های ما ۲۵ سال سن دارند. به لحاظ فنی هواپیما‌های فعال کشور استاندارد هستند و حداقل‌ها را دارند. این مسئله با بحث اقتصادی بودن متفاوت است. هواپیما‌های ما ایمن هستند، اما کیفیت خدمات ندارند. در کشور حدود ۳۴۰ فروند هواپیما داریم که به خاطر مشکلات جاری ۱۰۰ فروند آن پرواز می‌کند. باقی هواپیما‌ها به خاطر کمبود قطعه زمین گیر است.

منظری سپس درباره علت عبور هواپیما‌های خارجی از مسیر‌هایی غیر از ایران اظهارداشت: کشور‌ها مسیر هوایی را مثل جاده طراحی می‌کنند، در آسمان مسیر هوایی به شکل زمین نیست که سخت افزار داشته باشد و به صورت نرم افزار و با سیستم ناوبری است. این مسیر‌ها در تمام دنیا موجود است و شرکت‌های هواپیمایی زمانیکه می‌خواهند مسیری را انتخاب کنند طبیعتا مسیری را انتخاب می‌کنند که به لحاظ اقتصادی هزینه کمتری داشته باشد، یعنی مسیر کوتاه‌تر انتخاب می‌شود. اینکه یک شرکت ایران را انتخاب نمی‌کند ربطی به مسائل سیاسی ندارد و مسئله اقتصادی است. آن‌ها ایران را دور نمی‌زنند. این صحبت به مسئله تعیین مبدا و مقصد برمی‌گردد یعنی یک سری شرکت‌ها فقط در مسیر‌های اروپایی برای خود پرواز تعریف می‌کنند، اما شرکت‌هایی که بخواهند بین اروپا و آسیا پرواز داشته باشند طبیعتا کوتاه‌ترین مسیر را انتخاب می‌کنند. مثلا اگر کشور‌های اروپایی به پاکستان بخواهند بروند حتما ایران را انتخاب می‌کنند.

منظری درباره نقش فرودگاه‌ها در عدم انتخاب ایران توسط شرکت‌های هوایی خارجی برای توقف گفت: فرودگاه بحث دیگری است. سوال این است که آیا فرودگاه‌های ایران می‌تواند به عنوان محل ترانزیت قرار بگیرد یا خیر! ما به صورت بالاقوه پتانسیل داریم، اما به لحاظ یک سری مسائل نرم افزاری این امکان را نداریم. مثلا مسافر خارجی مسافر بی‌حجاب است یا با فرهنگ ما تفاوت دارد و در فرودگاه ما افراد بی حجاب نمی‌آیند. این مسئله باعث می‌شود شرکت‌های خارجی ما را به عنوان محل توقف انتخاب نکنند.