پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : فارس: اینستاگرام یکی از این شبکه های اجتماعی فراگیر در ایران است و به همین خاطر شناخت کافی نسبت به فضای غالب در آن ضروری می باشد و سیاستگذاران فرهنگی باید اشراف کامل نسبت به نوع محتوا و تأثیرگذاران در اینستاگرام را کسب نمایند.
دنیای اینستاگرام با دنیای تلگرام و توئیتر متفاوت است و به طور کلی مختصات هر شبکه اجتماعی منحصر به فرد است. به عبارتی با وجود اشتراکات موجود در شبکه‌های اجتماعی، موضوعات اصلی یا ژانرهای هر کدام با دیگری متفاوت است. صفحه اینستاگرام با افکار عمومی مردم و زندگی روزمره مرتبط است. فهم و درک چشم انداز کلی مردم جامعه به وسیله ارزیابی این فضا میسر می گردد. ژانرهای اینستاگرام عبارتند از: عکاسی، آشپزی، طرفداران سلبریتی ها، اینفلوئنسرها، انگیزشی و غیره. همچنین اینستاگرام قابلیت های متعددی دارد که شامل: هشتگ زدن(برچسبگذاری پست ها)، جست‌وجو و کشف مطالب و تصاویر، منشن(اشاره کردن)، کالکشن، کامنت، کپشن، لایو،استوری و ... است.
رشد جهانی کاربران از یک میلیون تا یک میلیارد و چهارصد میلیون
اینستاگرام به عنوان یک رسانه اجتماعی تا دسامبر ۲۰۱۰ در حدود یک میلیون کاربر داشت. کاربران فعال آن در آوریل سال ۲۰۱۲ به بیش از ۱۰۰ میلیون و در دسامبر ۲۰۱۴ به بیش از ۳۰۰ میلیون رسیدند. این روند رشد ادامه پیدا کرد به صورتی که تنها طی مدت دو سال توانست تعداد کاربران خود را از ۳۰۰ میلیون نفر به ۶۰۰ میلیون نفر افزایش دهد.
طبق آمار تعداد کاربران اینستاگرام از ۴۰۰ به ۵۰۰ میلیون نفر حدود ۹ ماه به طول انجامید و در عرض شش ماه از ۵۰۰ میلیون نفر به ۶۰۰میلیون نفر افزایش یافت. در ژوئن ۲۰۱۸ تعداد کاربران این شبکه مجازی به بیش از یک میلیارد نفر در جهان رسید. این روال در سال ۲۰۲۱ به حدود یک میلیارد و دویست میلیون و در حال حاضر به یک میلیارد و چهارصد میلیون کاربر در سطح جهان رسیده است.
در اینستاگرام بیشتر افراد مشهور با عنوان سلبریتی (هنرمندان، مدل ها و...) صفحات پر مخاطب دارند و فضای غالب اینستاگرام در دست این افراد است. به عبارتی تأثیرگذارترین ها در این شبکه اجتماعی متعلق به همین افراد می باشد. موضوعات غالب در این شبکه اجتماعی موضوعات فرهنگی و اجتماعی است. درآمد اصلی صاحبان صفحات در اینستاگرام در وهله اول تبلیغات و در سطح دوم خرید و فروش صفحات پر دنبال کننده (با دنبال کننده بالا) است.
رشد 2 برابری تعداد کاربران ایرانی در طی چهار سال
محبوبیت این برنامه در ایران سبب شده رشد آن همچنان ادامه داشته باشد. طبق آمار مرکز پژوهشی بتا تعداد کاربران اینستاگرام از ۲۴ میلیون کاربر در سال ۹۶ به ۴۸ میلیون کاربر در سال ۱۴۰۰ رسیده است. یعنی در طی ۴ سال رشد دو برابری داشته است. بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که رشد فالوئر کاربران برتر شامل سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرهای اینستاگرام نسبت به کاربران معمولی این برنامه، افزایش قابل توجهی داشته است. به طوری که بر اساس گزارش مرکز پژوهشی بتا دنبال‌کنندگان سلبریتی‌ها در طی دو تا سه سال اخیر گاه به ۵ تا ۱۰ برابر هم رسیده‌اند.
آمارها بیانگر این است که در سال ۱۴۰۰ چهل و هشت میلیون کاربر ایرانی در این شبکه به کنشگری می پردازندکه در حال حاضر این تعداد افزایش یافته است. در حقیقت بیش از نیمی از جمعیت جامعه ایران در اینستاگرام عضو هستند. این درحالی است که شبکه اجتماعی اینستاگرام برای تحلیل افکار عمومی مردم کاربرد دارد.
7هزار اکانت با بیش از نیم میلیون دنبال‌کننده
همچنین در اینستاگرام کاربران با بیش از پنجاه صفحه با دنبال کننده بیش از ۳ میلیون کاربر و بیش از هزار صفحه با دنبال کننده بیش از یک میلیون به فعالیت می پردازند. به عبارتی از مجموع ۴۸ میلیون کاربر، برخی از صفحه های اینستاگرام( با وجود صفحه‌های متنوع در اینستاگرام) بیش از ۳ میلیون دنبال کننده دارند. افزون بر این لازم به اشاره است که کاربران این شبکه اجتماعی در طول یک سال بیش از یک میلیارد محتوا تولید می کنند که در قیاس با تلگرام و توئیتر رقم قابل توجهی است.
آنچه بایستی در مورد اینستاگرام بیشتر مورد توجه قرار بگیرد سطح کاربران پر نفوذ است، در حال حاضر بررسی های مرکز پژوهشی بتا نشان می دهد بیش از ۷ هزار اکانت ایرانی با بیش از ۵۰۰ هزار دنبال کننده فعالیت می کنند که در سطح اینفلوئنسرها در میان بقیه شبکه های اجتماعی مانند توئیتر یا تلگرام بی نظیر است.
پرطرفدارترین موضوعات در اینستاگرام ایرانی چیست؟
در ادامه به تحلیل و بررسی پیج ها و صفحات اینستاگرام ایرانی می پردازیم که بیش از پانصد هزار دنبال کننده دارند.
با بررسی صفحات بیش از ۵۰۰ هزار نفر دنبال کننده که در حقیقت کاربران برتر و پر نفوذ اینستاگرام به حساب می آیند، حدود یک سوم که سی و یک درصد است را سلبریتی ها که شامل بازیگران،خواننده، طنز پرداران، هنرمندان مطرح و... می شوند را تشکیل می‌دهند. بعد از سلبریتی ها صفحات طنز و سرگرمی حدود یک پنجم صفحات پرنفوذ را با بیست درصد از کل صفحات بیش از ۵۰۰ هزار دنبال کننده را به خود اختصاص داده است.
در رتبه سوم صفحات دانستنی و آموزشی قرار دارد که حدود یازده درصد از این صفحات می باشد، صفحاتی که با موضوعات علمی و دانستی و همچنین آموزش در موضوعات مختلف فعالیت می کنند و توانستند سومین موضوعی باشند که بیشترین صفحات پر نفوذ را دارد.
در جایگاه بعد با حدود هشت درصد صفحاتی قرار دارند که به صورت فروشگاهی و یا با محوریت تبلیغات تخصصی و معرفی محصول فعالیت می کنند، در حقیقت تعداد زیادی از صفحات پر نفوذ به تبلیغات مشغول هستند اما این صفحات کارکرد تخصصی دارند، همچین برندهای مطرح مانند اسنپ ، میهن و... در این گروه قرار دارند.
صفحات مربوط به ورزشکار های سطح بالا و همچنین صفحات با موضوع فعالیت ورزش در کنار صفحات رسمی و هواداری تیم های ورزشی با سهم هفت درصدی در این گروه قرار می گیرد. بلاگرها که بیشتر اینستاگرام محل تولید و رشد شخصیت مجازی آنها است با سهم شش درصد در جایگاه بعدی قرار دارند.
همچنین رسانه که شامل رسانه‌های فارسی زبان داخلی و خارجی می شوند با سه درصد و صفحات با موضوع فرهنگ، هنر و ادبیات در کنار صفحات موسیقی و صفحاتی با محوریت روانشناسی و توسعه شخصی و صفحات آشپزی هرکدام با سهم دو درصدی در نیمه پایین موضوعات اصلی صفحات پر نفوذ اینستاگرام قرار دارند.
صفحات سیاسی و شخصیت های سیاسی و همچنین صفحات مذهبی و شخصیت های شاخص مذهبی در کنار صفحاتی با موضوع پزشکی و سلامت و صفحاتی با محوریت طراحی داخلی و دکوراسیون و صفحاتی که به صورت تخصصی به موضوع سفر و گردشگری می پردازند هرکدام به صورت جداگانه با سهم یک درصدی در انتهای این نمودار قرار دارند.