تشکیل شفق مصنوعی با پرتاب راکت فالکون ۹ اسپیس اکس به جو زمین

بدون شک شفق‌های قطبی یکی از زیباترین پدیده‌های طبیعی این کره خاکی هستند که معمولا از برخورد شدید ذرات باردار نشات گرفته از خورشید به لایه «مغناطیس‌سپهر» از جو زمین (Magnetosphere) شکل می‌گیرند. با این حال مشاهده شفق‌ مصنوعی که به واسطه پرتاب فالکون 9 توسط اسپیس اکس در ارتفاعات پایین ایجاد شده‌ هم همچنان عجیب و جذاب است.

به گفته کریستوفر هافمن عکاس، او این تصویر (پایین) را در مریلند و کمی پس از نیمه‌شب گرفته، هنگامی که چندین ساعت مشغول تصویربرداری از آسمان شب بوده است. او توضیح می‌دهد هنگامی که تصویربرداری اکسپوژر وی به پایان رسید متوجه منطقه قرمز رنگ، درخشان و عظیمی شد که کهکشان راه شیری را پوشانده بود.

نکته عکس اینجاست که هافمن هنگام ثبت تصویر جایی قرار داشته که دیدن شفق از آن موقعیت امکان‌پذیر نبوده، مگر آنکه در آن زمان طوفان ژئومغناطیسی عظیمی در گرفته باشد، هرچند اطلاعات موجود نشان می‌دهند در تاریخ مذکور هیچ طوفانی در جریان نبوده و بلکه تنها پرتاب فالکون 9 توسط اسپیس اکس انجام شده بود.

علت تشکیل شفق مصنوعی ناشی از فعالیت‌های اسپیس اکس
گفتنی است که حدس اولیه هافمن در خصوص این پدیده نیز همان پرتاب فالکون 9 توسط اسپیس اکس بود که تنها چند دقیقه قبل ثبت تصویر انجام شده بود. اما نکته‌ای که به نظر خود وی جالب به نظر می‌رسید این بود که شفق مصنوعی سرخ مذکور تنها در تصاویر دیده می‌شود و با چشم غیر مسلح قابل رویت نیست.

به گفته جف بائوم‌گاردنر، یکی از فیزیکدانان دانشگاه بوستون، درخشش مذکور احتمالا به علت گازهای خروجی در مرحله دوم فرایند پرتاب فالکون 9 است زیرا باعث می‌شود جو به سرعت وارد حالت ترکیب دوباره شود. در واقع این پدیده که عموما در ارتفاعات 200 الی 250 کیلومتری از جو شکل می‌گیرد کاملا برای دانشمندان شناخته شده است.

اتفاقی که در این میان رخ می‌دهد بدین گونه است که مولکول‌های باردار اکسیژن در لایه بالایی اتمسفر در برابر آب و دی‌اکسید‌کربن خارج شده از راکت واکنش نشان می‌دهند و فوتون‌ها یا ذرات نور را از خود ساطع می‌کنند. همچنین از آنجایی که فوتون‌های مذکور با شفق‌های طبیعی طول موج یکسانی دارند متعاقبا به رنگ قرمز دیده می‌شوند.

البته در پایان بد نیست به این مورد هم اشاره شود که پدیده مذکور تنها مختص راکت‌های اسپیس اکس نیست و موارد مشابهی هم در سال 2005 و همزمان با پرتاب تایتان IV نیز به ثبت رسیده است.

منبع: دیجیاتو