وزیر خارجه روسیه در گفتگو با امیرعبداللهیان نه تنها موضع خود را تصحیح نکرد، بلکه یک گام هم فراتر رفت / آنچه لاوروف به وزیر خارجه ایران گفت، برخلاف رویه‌ای بود که از سال ۹۲ وجود داشته / مسکو دارد تفسیر جدید از برجام ارائه می‌دهد

یک کارشناس سیاست خارجی معتقد است وزیر خارجه روسیه در گفتگو با همتای ایرانی خود، نه تنها از موضع خود درمورد دریافت تضمین کتبی عقب ننشسته، بلکه یک گام هم فراتر رفته است.

رحمان قهرمان‌پور در گفتگو با «انتخاب» در پاسخ به پرسشی مبنی بر گفتگوی تلفنی امیرعبداللهیان و لاوروف پس از درخواست تضمین روسیه از امریکا در برجام مطرح کرد: «آقای امیرعبداللهیان بعد از موضع روسیه درباره گرفتن تضمین در اجرای برجام، با آقای لاوروف صحبت کرده و موضع مهمی گرفته‌اند. ایشان عنوان کرده‌اند که از نظر جمهوری اسلامی نه جنگ راه حل است و نه نادیده گرفتن ملاحظات امنیتی روسیه. به باور من با توجه به حواشی که یک هفته اخیر در مورد موضع‌گیری‌های برخی از مقامات جمهوری اسلامی پیش‌آمده بود، این یک امر مهم بود. اما در نقطه مقابل انتظار داشتیم که آقای لاوروف بخشی از موضع قبلی خود را تصحیح کند یا توضیح دهد، اما چنین نشد و به نظر می‌رسد لاوروف یک گام هم فراتر رفته است و نه تنها خواستار گرفتن تضمین کتبی از امریکا شده و موضع قبلی مسکو را تکرار کرده است، بلکه خواهان این شده است که طرف‌های برجام همه از حقوق برابر برخوردار باشند. این خواسته خلاف رویه‌ای بود که از سال ۹۲ وجود داشته است و خود روسیه هم به نوعی این عرف و رویه را پذیرفته بود.»

این تحلیلگر سیاست خارجی درباره رویه‌ای که پیش از این وجود داشته است، گفت: «آن رویه این بود که طرفین اصلی برجام ایران و امریکا هستند و طرف‌های دیگر یعنی اتحادیه اروپا، روسیه و چین تلاش می‌کنند تا این دو طرف مشکل‌شان را حل کنند. حتی از نظر حقوقی کار نظارت برجام به اتحادیه اروپا سپرده شده است و روسیه و چین بیشتر به عنوان ناظری برای کمک به حل اختلافات هستند.»

قهرمان‌پور افزود: «با این تفاسیر، این موضع‌گیری روسیه در نقض آن رویه‌ای بوده که پیش از این وجود داشته است و بر اساس آن خود روسیه و چین تمایل نداشتند که در برجام نقش بیشتری بر عهده گیرند. همچنین به نظر می‌رسد این تعبیر جدیدی از کرملین در مورد برجام است و در واقع تفسیر جدیدی از برجام را ارائه می‌دهد که ما این تفسیر را تا پیش از این نداشته‌ایم و نمی‌دانیم آیا چین هم با این تفسیر موافقت می‌کند یا خیر. در هر حال این موضع‌گیری آقای لاوروف قدری بر آینده‌ی احیای برجام سایه افکنده است. هرچند بدون حضور روسیه هم احیای برجام ممکن است، ولی با توجه به روابط نزدیکی که جمهوری اسلامی با روسیه داشته، می‌خواهد که رضایت روسیه را در این مورد جلب کند.»

این پژوهشگر ارشد روابط بین الملل در پاسخ به این پرسش که آیا امکان دارد امریکا تضمینی به روسیه دهد، اظهار کرد: «آقای بلینکن موضع رسمی وزارت خارجه امریکا را اعلام کرد و گفت که چنین تضمینی نمی‌تواند بدهد، ضمن اینکه اصلا ضرورتی ندارد چراکه نقش روسیه در برجام، بنابر اخباری که منتشر شده، در حد اورانیوم ۲۰ درصد و ۶۰ درصد است و فراتر از این نیست. افزون بر این بازطراحی راکتور آب سنگین اراک هم به چین و انگلیس سپرده شده است؛ بنابراین روسیه در اجرای برجام حداقل تا قبل از آن که نقش آنچنانی نداشته است، این بار هم اگر توافقی شود حداکثر تقشی که خواهد داشت مسئله اورانیوم ۲۰ درصد و ۶۰ درصد خواهد بود. کما اینکه امریکا هم اعلام کرده که تحریم‌هایی که علیه روسیه اعمال شده است تاثیر و ارتباطی در اجرای برجام ندارد. افزون بر این امریکا یک نظام ریاستی است و به لحاظ معاملات سیاسی داخلی نمی‌تواند چنین تضمینی دهد، دو سال دیگر هم انتخابات ریاست جمهوری است و هر کس دیگری که بر سرکار بیاید، این تضمین دیگر اهمیت و اعتباری ندارد. چنانکه به ایران هم تضمینی برای اینکه از برجام خارج نمی‌شود را نداده است.»