پیامد جنگ اوکراین در بازارهای نفت، گاز و مواد غذایی چه خواهد بود؟

ایسنا: تنشها بر سر اوکراین وارد دوره حساسی شده و قیمت مواد خام کلیدی برای اقتصاد جهانی را بالا برده و به فشار بر دولتها که با افزایش تورم دست و پنجه نرم می کنند، افزوده است.

آمریکا هشدار داده است که روسیه ممکن است هفته جاری به همسایه خود حمله کند. هر چند که مسکو مکررا تکذیب کرده که قصد حمله به اوکراین را ندارد. بازارها هفته هاست ملتهب هستند و جنگ واقعی یا تحریمها علیه مسکو می تواند قیمتهای انرژی و مواد غذایی را بالاتر برده و اروپا را با بحران بزرگ تامین روبرو کند.

قیمتهای نفت به مرز ۱۰۰ دلار در هر بشکه نزدیک می شوند و گاز در اروپا روز دوشنبه افزایش پیدا کرد. قیمت آلومینیوم به سمت رکورد بالایی پیش می رود و قیمت پالادیم امسال افزایش پیدا کرده است. قیمت گندم هم بالا رفته است.

تحلیلگران بلومبرگ اینتلیجنس در یادداشتی نوشتند: این بحران می تواند اثر پروانه ای ایجاد کرده و با ایجاد مشکلات عرضه متعدد، باعث شود قیمتهای کالا صعودی شوند. تحریمها ممکن است به کمبود مواد غذایی و انرژی منجر شود که جهش قیمتها را به دنبال خواهد داشت. معامله گران و سیاستگذاران هر گونه اقدام و اظهارنظری در این بحران را زیر نظر دارند. بلومبرگ در گزارشی به بررسی پیامدهای جنگ در بازارهای مواد خام پرداخته است.

بازار گاز شدیدترین آسیب را خواهد دید

بازارهای گاز اروپا بزرگترین تاثیر را از بحران میان روسیه و اوکراین پذیرفته اند. تنشهای ژئوپلیتیکی به دلیل عرضه محدود گاز از سوی روسیه و ذخایر گاز پایینتر از حد میانگین، افزایش پیدا کرده اند و قیمتها در این منطقه در یک سال گذشته حدود پنج برابر شده اند. وقوع یک نبرد نظامی تمام عیار می تواند حجم عظیم گازی که روسیه به اروپا صادر می کند و حدود یک سوم آن از خاک اوکراین عبور می کند را مختل کند. تحریمها می تواند به تجارت گاز لطمه زده و مانع آغاز گازرسانی خط لوله جدید نورد استریم ۲ به اروپا شود. همه این موارد تاثیر بزرگی روی پر کردن ذخایر در تابستان خواهد داشت و زمستان سال بعد را دشوار می کند. قیمتها ممکن است حتی افزایش بیشتری پیدا کرده و اقتصاد اروپا را به مخاطره بیاندازند. روسیه هم درآمد عظیمی را از دست خواهد داد. با این حال همچنان عده زیادی بر این باور هستند که بعید است عرضه گاز روسیه متوقف شود یا حتی به میزان قابل ملاحظه ای کاهش پیدا کند.

تامین مواد غذایی و کود در خطر است

یک آسیب بزرگ وقوع جنگ می تواند مربوط به تامین مواد غذایی باشد. اوکراین و روسیه بازیگران بزرگی در بازارهای جهانی گندم، ذرت و روغن آفتاب گردان هستند و اگر عرضه این مواد مختل شوند، خریداران از آسیا گرفته تا آفریقا و خاورمیانه ممکن است با قیمتهای گرانتر نان و گوشت مواجه شوند. چنین وضعیتی به هزینه های کالاهای غذایی که در حال حاضر هم به بالاترین حد یک دهه گذشته صعود کرده اند، می افزاید. هنگامی که روسیه شبه جزیره کریمه را در سال ۲۰۱۴ به خاک خود ضمیمه کرد، قیمتهای گندم با وجود این که روند عرضه تاثیر قابل ملاحظه ای پیدا نکرده بود، صعود کردند. سهم روسیه و اوکراین از صادرات جهانی از آن زمان افزایش پیدا کرده و کشورهایی نظیر مصر و ترکیه به گندم منطقه دریای سیاه متکی هستند.

تاکنون محموله ها آزادانه در جریان بوده اند و هیچ علامتی از اختلال قابل توجه دیده نمی شود. اما اگر چنین اتفاقی روی دهد، بازارهای جهانی که با کاهش ذخایر غله کلنجار می روند، کمبود شدیدتری پیدا می کنند.

روسیه همچنین یکی از سه صادرکننده بزرگ کود در جهان است. هر گونه کاهش عرضه کود ممکن است به افزایش قیمت مواد مغذی خاک منتهی شده و روی بازده محصولات کشاورزی تاثیر گذاشته و به تورم مواد غذایی بیشتر دامن بزند.

کمبود شدید فلزات

معامله گران همچنین ریسک مختل شدن صادرات فلزات روسیه شامل آلومینیوم، نیکل، پالادیم و فولاد را بررسی می کنند. هر چند که تحلیلگران تاکید می کنند که هدف گرفتن مستقیم تولیدکنندگان روسیه با تحریمها، گل به خودی برای غرب خواهد بود. تحریمهای آمریکا علیه شرکت روسال در سال ۲۰۱۸ بازار آلومینیوم را بهم ریخت و سیاستگذاران ممکن است نخواهند چنین اتفاقی تکرار شود.

اما اگر روسیه در راستای تحریمها از دسترسی به سیستم پرداخت بین المللی سوئیفت محروم شود، جریان منابع مالی برای این کشور کند خواهد شد و صادراتش لطمه می بیند. هر گونه اختلال در جریان صادرات گاز، مشکلات تولیدکنندگان فلزات در اروپا را که به دلیل قیمتهای بالای انرژی تولیدشان را کاهش داده اند، تشدید خواهد کرد.

حتی اختلالات کوتاه مدت هم تاثیر بزرگتر از حد معمولی خواهند داشت زیرا تولیدکنندگان در حال حاضر با کمبود فلزات مختلف از آلومینیوم گرفته تا زینک مواجه هستند. این کمبود در بازار پالادیم شدیدتر خواهد بود زیرا روسیه در حدود ۴۰ درصد از عرضه جهانی نقش ایفا می کند. این کشور در فلزات پایه نقش کمرنگتری دارد اما همچنان یکی از بزرگترین تامین کنندگان جهان است و جی پی مورگان برآورد کرده که این کشور در حدود چهار تا شش درصد از تولید جهانی مس، آلومینیوم و نیکل پالایش شده سهم دارد.

جهش قیمت نفت خام

هر گونه اختلال در صادرات نفت روسیه در شرایطی که ظرفیت مازاد تولید کشورهای دیگر اندک است، به راحتی قیمتهای نفت را بالاتر خواهد بود. تحلیلگران جی پی مورگان حتی احتمال افزایش قیمتها به ۱۵۰ دلار در هر بشکه را بررسی کرده اند. تحریمهای بیشتر علاوه بر تحریمهایی که صنعت نفت روسیه را هدف قرار می دهد، قیمتهای نفت را به سرعت بالاتر خواهد برد.

چنین قیمتی اقتصاد جهانی را ناتوان خواهد کرد. به همین دلیل است که بسیاری انتظار ندارند تحریمها به حدی شدید باشد که روی صادرات نفت تاثیر قابل توجهی بگذارد. بعلاوه عربستان سعودی و بعضی دیگر از تولیدکنندگان خاورمیانه احتمالا می توانند شکاف ایجاد شده در عرضه را پر کنند.

بر اساس گزارش بلومبرگ، با این حال معامله گران مضطرب مانده اند. حدود نیمی از صادرات نفت و میعانات روسیه به اروپا می رود. اختلال این صادرات، آسیب شدیدی ایجاد کرده و مسیرهای تجاری را تغییر خواهد داد.