تیم سیاست خارجی رئیسی چگونه می خواهد پیج و خم مذاکرات وین را طی کند؟

مدیر برنامه مطالعات جهانی مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری، عنوان کرد: « به زعم من دولت آقای رئیسی به دنبال این است که یک تغییر بنیادین در شیوه‌ی مذاکرات ایجاد کند و آن تغییر همانطور که مشاهده می‌کنیم و با توجه به شروطی که مطرح شده، نشان دهنده آن عمق فاصله‌ای است که به لحاظ رویه مذاکراتی با شش دور گفت و گو های قبلی به وجود آمده.»

دیاکو حسینی در گفتگو با «انتخاب» در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه به نظر می‌رسد علی باقری‌کنی چندان علاقه‌ای به آوردن اسم برجام ندارد و همواره از مذاکرات 1+4 نام می‌برد، این امر چه پیامی را در بر دارد، اظهار داشت: «فکر می‌کنم این ادبیاتی که توسط دولت و تیم مذاکره کننده جدید انتخاب شده، به وضوح به این معنا‌ست که دولت ابراهیم رئیسی یا جمهوری اسلامی ایران در این مقطع به برجام به صرف اینکه یک توافق است میان ایران و امریکا اهمیتی قائل نیست و اهمیت آن را به رفع تحریم‌ها و اجرای موثر و عملی تحریم ها می‌بیند. بنابراین تلاش می‌کنند که به ارزش‌گذاری برجام به صرف یک توافق میان ایران و امریکا و 1+5 که در راس آنها امریکا قرار دارد، پایان دهند.»

وی افزود: «از این جهات یک تفاوتی ایجاد می‌شود و در عین حال به زعم من دولت آقای رئیسی به دنبال این است که یک تغییر بنیادین در شیوه‌ی مذاکرات ایجاد کند و آن تغییر همانطور که مشاهده می‌کنیم و با توجه به شروطی که مطرح شده، نشان دهنده آن عمق فاصله‌ای است که به لحاظ رویه مذاکراتی با شش دور گفت و گو های قبلی به وجود آمده. حال باید ببینیم که چه قدر می‌تواند کارآمد باشد.»

حسینی درباره اینکه استفاده باقری‌کنی از "آغاز مذاکرات" به جای "از سر‌گیری مذاکرات" چه پیامی دارد، عنوان کرد: «این هم یکی از آن نشانه‌های شکاف بنیادین نگاه دولت در قیاس با شش دوره گفت و گوهای قبل است. ممکن است در عمل به این معنا باشد که دولت آقای رئیسی در این مرحله، موارد مختلفی که در دوره‌های گذشته توافق شده را نپذیرد. شروطی هم که به میان آمده نشانه این موضوع است.»

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: «شاید عمق این توافق‌ها به اندازه‌ای‌ست که نگاه آقای باقری که مسئولیت گفت و گو‌ها را بر عهده دارد، عملا به معنای از نو شروع کردن مذاکرات احیای برجام است. یعنی شش دور مذاکرات قبلی احتمالا مبنای مذاکرات دور هفتم نخواهد بود یا همه آنچه در آن دوره مورد توافق قرار گرفته در این دوره جدید از طرف ایران مورد پذیرش نخواهد بود.»

حسینی همچنین درباره سه شرطی که ایران برای بازگشت به برجام اعلام کرده است، گفت: «آنچه ابهام دارد این است که ما تقریبا به روشنی متوجه شدیم تیم جدید مذاکراتی ما بر چه مسائلی مصمم است و اصرار دارد اما آنچه متوجه نشدیم و احتمالا برای سایر طرف‌ها هم جای سوال است این است که ما هنوز نمی‌دانیم که ایران چه قدر در این دوره آماده است برای اینکه گفت و گو‌ها به نتیجه برسد و همچنین روی کدام موارد مصمم است و به هیچ وجه کوتاه نخواهد آمد؛ ولی مواردی وجود دارد که می‌توان به قول آنها چانه زنی کرد. البته شاید این موارد باید موکول شود به میز مذاکرات اما گمان می‌کنم از جمله نقاطی است که احتمالا سایر طرف‌ها هم بر رویش متمرکز خواهند شد تا دامنه نرمش ایران را بین خواسته ها و امتیازهایی که مطالبه می‌کند را بدانند.»

او تاکید کرد: «در عین حال من فکر می‌کنم هر استراتژی که برای مذاکرات انتخاب شده و ما نشانه‌هایش را هم می‌بینیم، باید ضمن نشان دادن سرسختی در مواردی و ضمن بازبینی خطوط ایران برای پیگیری مطالبات خودش، باید دارای انعطاف منطقی و درونی هم باشد و این واقعیت را در نظر بگیرد که سایر طرف‌ها هم می‌توانند مواضع سخت مذاکراتی بگیرند و اگر همه طرف‌ها دارای چنین مواضعی باشند، معمولا انتظار می‌رود که یکی از طرفین به شکلی که ممکن است به پرستیژش آسیب بزند از مواضع خود کوتاه بیاید یا ممکن است مذاکرات به بن بست برسد.»

حسینی افزود: «امیدوارم در استراتژی که دنبال می‌شود، حتما نقاط نرمش و انعطاف به خوبی روشن شود. البته شاید لازم نباشد که از امروز مطرح شود ولی اینکه خود مذاکره‌کنندگان متوجه باشند که روی کدام نکات می‌توانند مانور دهند و دیپلماسی عمومی را در انطباق با همان ظرفیت‌های انعطاف هماهنگ کنند، بسیار اهمیت دارد برای اینکه به نتیجه‌ای که ما می‌خواهیم دست پیدا کنیم.»