آیا ریاض روابط خود با طالبان را پس از ۲۰ سال از سر می‌گیرد؟

الخلیج آنلاین در مطلبی به قلم یوسف حمود نوشت: در شرایطی که طالبان در حال سیطره کامل بر قدرت در افغانستان است، نگاه‌ها متوجه موضع بین المللی در قبال این گروه است، بویژه موضع دولت‌هایی مانند عربستان سعودی که قبلا رابطه خوبی با دولت افغانستان داشتند.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: ریاض تمایلی ندارد که افغانستان پس از خروج آمریکا از آن، به مکانی برای نفوذ ایران تبدیل شود، همانطور که در مورد نفوذ ایران در عراق، سوریه و یمن شاهد این مساله بودیم.

عربستان امیدوار است که بتواند نقش تازه‌ای در افغانستان داشته باشد و برای این مهم احتمالا به کمک پاکستان متوسل می‌شود، چرا که اسلام آباد نقش مهمی در بحران افغانستان داشته و روابط مستقیمی بین اسلام اباد و طالبان وجود دارد. به این ترتیب سوالاتی در مورد امکان از سر گیری روابط ریاض با طالبان پس از ۲۰ سال قطع رابطه، مطرح می‌شود.

تماس با پاکستان

با ادامه تماس‌های بین المللی در خصوص اوضاع افغانستان پس از سیطره طالبان بر قدرت از نیمه آگوست ۲۰۲۱، خبرگزاری رسمی عربستان «واس» گزارش داد که، ولی عهد سعودی، محمد بن سلمان یک تماس تلفنی از نخست وزیر پاکستان دریافت کرد که طی آن، روابط دو جانبه و همچنین تحولات افغانستان مورد بررسی قرار گرفت. ضمن اینکه بن سلمان بر ایستادگی عربستان کنار ملت افغان در راستای تحقق امنیت و استقرار در این کشور تاکید کرد.

در همین رابطه، میدل ایست آی گزارش داد که عربستان احتمالا از هم پیمان منطقه‌ای خود، پاکستان برای تقویت روابط با طالبان و نفوذ روی این جنبش استفاده می‌کند.

این پایگاه همچنین از جرالد فیرستین، سفیر بازنشسته آمریکا و کارشناس اندیشکده خاورمیانه نقل کرد که در حال حاضر تماس خوبی بین اسلام آباد و ریاض وجود دارد که انتظار می‌رود گفتگو‌ها میان این دو افزایش یابد.

وزیر خارجه سعودی، شاهزاده فیصل بن فرحان هم در ژوئن گذشته یک سفر ناگهانی به پاکستان داشت، یعنی درست در ماهی که نیرو‌های آمریکا به صورت پنهانی از پایگاه هوایی بگرام خارج شدند. گذشته از این، در آگوست گذشته دیداری بین رئیس ستاد مشترک ارتش عربستان، فیاض بن حامد الرویلی و نخست وزیر پاکستان، عمران خان، انجام شد.

تماس‌هایی با طالبان

در همین رابطه، پایگاه خبری «انتلجنس انلاین» نوشت که، ولی عهد سعودی، ترکی الفیصل، رئیس سابق دستگاه اطلاعات عربستان را مأمور از سر گیری روابط با رهبران طالبان کرده است. براساس گزارش این پایگاه، فیصل اخیرا با ملا یعقوب و ملا عبدالغنی برادر، در قطر دیدار‌هایی داشته است.

شایان ذکر است ترکی الفیصل که ۷۶ سال سن دارد بین سال‌های ۱۹۷۹ و ۲۰۰۱ رئیس دستگاه اطلاعاتی عربستان بود و در دوره حمله شوروی به افغانستان، از جهاد مردم این کشور حمایت می‌کرد. سعودی‌ها در دوره اشغال افغانستان توسط شوروی نقش مهمی در رساندن نیرو‌ها به افغانستان برای مبارزه داشتند و هیئت‌های سعودی را برای کمک به پیشاور و افغانستان اعزام می‌کردند. تا اینکه در سپتامبر ۲۰۰۱، عربستان مولای مطیع الله، کاردار سفارت افغانستان را به دنبال تصمیم خود برای قطع رابطه با طالبان، از عربستان اخراج کرد.

نقش آینده

محمود علوش، تحلیلگر سیاسی معتقد است که عربستان مانند امارات تلاش می‌کند تا نقشی در آینده افغانستان داشته باشد. وی در گفتگو با الخلیج آنلاین تصریح کرد: عربستان و امارات می‌خواهند در شرایط جدید نقش حاشیه‌ای نداشته باشند، بویژه آنکه رقبای آن‌ها هر یک دستاورد‌هایی در افغانستان داشته اند. علاوه بر این، امارات و عربستان نگرانند که غیبتشان در افغانستان، موجب افزایش فعالیت گروه‌های تروریستی در منطقه و تهدید امنیت آن‌ها شود.

به عقیده علوش، این مساله مستلزم گشایش روابط با طالبان است، که البته خطراتی هم دارد، از جمله آنکه عربستان از سوی غرب به حمایت از افراط گرایی متهم می‌شود، بنابراین، تلاش برای نزدیکی به طالبان، قبل از اطمینان از تغییر کردن آن، ممکن است نتایج معکوسی برای سعودی‌ها داشته باشد.

وی افزود:در این شرایط پیچیده، به نفع عربستان و دیگر دولتهاست که با تأنی و تامل وارد هر گونه تعاملی با طالبان شوند. ریاض ابزار‌های زیادی برای تاثیرگذاری بر طالبان دارد، از جمله فراهم کردن حمایت مالی و توان تامین مشروعیت سیاسی این جنبش در جهان اسلام. اما گرایش عربستان مرهون مواضع بین المللی در مورد چگونگی تعامل با طالبان است و در واقع موضع عربستان، بخشی از نزدیکی آمریکا و غرب خواهد بود.

موضع عربستان

به دنبال تحولاتی که در افغانستان اتفاق افتاد و پس از خروج نیرو‌های آمریکایی از این کشور، وزارت خارجه عربستان در ۱۷ آگوست ۲۰۲۱ اعلام کرد که پیگیر حوادث جاری در افغانستان بوده و امیدوار است اوضاع در این کشور به زودی استقرار یابد.

در ۲۲ همین ماه، سازمان همکاری‌های اسلامی به دعوت عربستان نشستی فوق العاده برگزار کرد تا در خصوص اوضاع و حوادث افغانستان بحث و تبادل نظر شود. در جریان این نشست، عربستان اعلام کرد از انتخاب ملت افغانستان و صلح در این کشور حمایت می‌کند، ضمن آنکه امیدوار است به دور از دخالت‌های خارجی، شاهد راه حل سیاسی در افغانستان باشد.