شیر پروانه ای چیست ؟

باتر فلای ولو یا همان شیر پروانه ای جزء شیرهای ربع گرد محسوب می شود که معمولا در مواقعی که نیاز به باز و بسته کردن و تنظیم جریان سیال است مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع می توان گفت که شیر پروانه ای یکی از انواع ساده شیرآلات صنعتی به شمار می رود که در واحد های نفت و گاز و پتروشیمی رایج است و بیشتر استفاده می شود. ساختار یک شیر پروانه ای به این صورت است که از یک بدنه معمولی، یک دیسک برای باز و بسته کردن مسیر سیال، یک صفحه ای که مدور است و جایگاه آن در وسط قرار دارد و لاستیک آب بندی، تشکیل شده است. صفحه مدور در حدود 90 درجه است و حول یک میله می چرخد که باز و بسته کردن آن به صورت ساده یا دستی است. در صورتی که اهرم شیر پروانه ای را 90 درجه حول محور بچرخانیم باعث می شود شیر به آسانی باز و بسته شود. قابل ذکر است در حالی که دیسک در طول فرآیند باز و بسته شدن جریان در مسیر سیال قرار دارد افت فشار آن چندان زیاد نیست و دلیل آن این است زمانی که در حالت کاملا باز قرار می گیرد باعث می شود دیسک در حالت موازی با خط لوله و محور حرکت جریان سیال قرار داشته باشد.

ای شاپ صنعت یکی از شرکت های تامین کننده در زمینه تجهیزات ابزاردقیق است که می توانید با اطمینان از طریق مشاوره رایگان شیر پروانه ای و هرگونه تجهیزات ابزار دقیق مورد نیاز خود را تهیه کنید.

انواع شیر پروانه‌ای از لحاظ جنس بدنه

با توجه به کاربرد و نوع سیالی که در سیستم جریان دارد شیرپروانه ای از متریال های مختلفی ساخته می شوند. رایج ترین این شیرها از لحاظ جنس بدنه به صورت زیر هستند :

شیر پروانه ای چدنی

سیستم هایی که سیال غیر خورنده در آن ها جریان دارد معمولا از جنس چدنی هستند.

شیر پروانه‌ای چدنی با دیسک استیل

بر خلاف نوع چدنی، این شیرها در مواردی که سیال خورنده در سیستم جریان دارد مورد استفاده قرار می گیرند. لذا دیسک استنلس استیل در شرایط خاصی توصیه می شود که علاوه بر خورندگی، سیال حاوی کلر یا نمک باشد که در ادامه بیشتر با این نوع شیرها آشنا می شویم.

شیر پروانه ای استنلس استیل

این شیرها در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع دریایی، سیستم های کنترل سوخت، صنعت کاغذ سازی، خمیر کاغذ و درکل محیط های خورنده کاربرد فراوانی دارند. شیر پروانه ای استنلس استیل برای سیالات خورنده ای که دمای بسیار پایین یا بسیار بالا دارند مناسب است.  

شیر پروانه‌ای فولادی

این شیرها برای سیالات غیرخورنده مانند روغن، آب و گاز بسیار استفاده می شوند.

شیر پروانه‌ای  UPVC

این شیرها از لحاظ قیمت نسبت به سایر شیرهای پروانه ای مقرون به صرفه تر هستند و به راحتی نیز نصب می شوند. به علاوه اینکه گشتاور مورد نیاز جهت باز و بسته کردن آن بسیار پایین است.

انواع شیر پروانه‌ای از نظر موقعیت پروانه

شیرهای پروانه ای به دو نوع سنتریک ( کم فشار ) و خارج از مرکز ( عملکرد بالا ) تقسیم می شوند که این تقسیم بندی بر اساس موقعیت پروانه است.

شیرپروانه ای نوع سنتریک برای کارکردهای کم دما و کم فشار طراحی می شوند که در آن ها محور دیسک و شفت نیز سنتریک هستند. این نوع شیرپروانه ای برای آب بندی از آب بند ارتجاعی که جنس آن از EPDM، NBR، Viton و ... است استفاه می کند که علاوه بر آب بند امکان این وجود دارد که با توجه به نوع کاربری از پوشش داخلی برای آن استفاده شود. در شیرهای سنتریک، دمای عملکرد شیر به قابلیت تحمل دمایی لاستیک آب بند و نوع لاستیک آب بندی که در آن استفاده می شود بستگی دارد. قابل ذکر است که این نوع شیرها در کلاس های 150 و 300 ساخته می شوند.

در نوع خارج از مرکز، دیسک کاملا از مرکز شیر خارج است. همچنین محور شفت نیز خارج از مرکز دیسک قرار دارد. این نوع شیرها جهت قطع و وصل سریع جریان و باز و بسته کردن کاربرد بسیار زیادی دارند.  

کاربرد شیر پروانه‌ای

در کل می توان گفت که شیر پروانه ای برای کنترل جریان در سرویس های سیالات و همچنین باز و بسته کردن استفاده می شود. به علاوه اینکه برای جریانات کم فشار و با دمای پایین و همچنین جریانات پرفشار و دمای بالا کاربرد بسیاری دارد.

یکی از مهم ترین ویژگی های این نوع شیرپروانه ای این است که در کنار افت فشار پایین عملکرد بسیار سریع دارد.

شیرپروانه ای در سیستم هایی که به جلوگیری از افت فشار کمک می کنند اهمیت زیادی دارد و دلیل محبوبیت بالای آن نیز همین مورد است. استفاده از شیرپروانه ای بسیار مقرون به صرفه محسوب می شود و تعمیر و نگهداری آن نیز ساده تر از سایر شیرها می باشد. در صنایع مختلف نیز کاربردهای دیگری دارد که به صورت زیر شرح می دهیم :

1. مایعات غلیظ مانند دوغاب 
2. سرویس‌های مکش و وکیوم
3. سیستم های اطفا حریق و خنک کننده
4. سیستم های پرفشار و دمای بالا
5. قابل استفاده در لوله کشی و فاضلاب
6. سیستم های هوا و گاز فشرده
7. سیستم‌های مربوط به صنایع دارویی، نفت و گاز و پتروشیمی، غذایی، کاغذ و خمیر کاغذ
8. سیستم‌های هيدروليكي