فیروز باقرزاده، پایه گذار مرکز باستان‌شناسی ایران، درگذشت

فیروز باقرزاده، چهره پیشکسوت باستان‌شناسی و میراث فرهنگی در ۹۰ سالگی در پاریس درگذشت.

کوروش محمدخانی – باستان‌شناس و دوست فیروز باقرزاده – با اعلام این خبر به ایسنا گفت که او به دلیل کهولت سن امروز (پنج‌شنبه، ۱۶ بهمن‌ماه) از دنیا رفت.

او با بیان این‌که مرحوم فیروز باقرزاده در طول چند سال گذشته به دلیل کهولت سن عمل‌های جراحی روی چشم و زبان خود انجام داده بود، اظهار کر : به دلیل این‌که وی در طول چند دهه گذشته در پاریس زندگی می‌کرد و خانواده‌اش نیز در این شهر هستند، احتمالا پیکرش در همان‌جا به خاک سپرده می‌شود.

فیروز باقرزاده خرداد ۱۳۰۹ در تهران به دنیا آمد و سال ۱۳۴۴ در رشته ادبیات و زبان انگلیسی فارغ‌التحصیل شد. او در سال ۱۳۳۵ در اداره کل هنرهای زیبای کشور استخدام شد و در سال ۱۳۳۷ به آمریکا رفت تا در دانشگاه ایلینوی در رشته تاریخ هنر جهان تحصیل کند. وی مدرک کارشناسی ارشد خود را در این رشته دریافت کرد و در ادامه در پاریس در رشته باستان‌شناسی و تاریخ هنر ایران در مقطع دکتری تحصیل کرد.

باقرزاده سرانجام با تجربه‌اندوزی در زمینه هنر ایران به ایران بازگشت و مرکز باستان‌شناسی ایران را پایه گذاشت که این مرکز در زمان مدیریت او خدمات شایانی برای باستان‌شناسی ایران انجام داد.

پایه‌گذاری مرکز باستان‌شناسی در ساختاری مشخص در آذر ۱۳۵۱ از کارهای مهم دکتر فیروز باقرزاده است که می‌توان گفت سازمان میراث فرهنگی در سال‌های پس از انقلاب بر اساس همان طرح جدید دکتر باقرزاده ادامه پیدا کرد. جلوگیری از خروج آثار باستانی از ایران، شکل‌دهی مناسب بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی، جوان‌گرایی، برگزاری همایش‌های سالانه باستان‌شناسی ایران و توسعه موزه ایران باستان از اقدامات مهم و ماندگار دکتر باقرزاده است.

مرحوم باقرزاده به همراه مرحوم شهریار عدل پرونده ثبت جهانی تخت جمشید و چغازنبیل و میدان نقش جهان را تهیه کردند و برای جهانی شدن به یونسکو فرستادند.

فیروز باقرزاده به عنوان نخستین رئیس کمیته میراث جهانی یونسکو، طرح تشکیل مرکز باستان‌شناسی ایران با هدف قانونمند کردن، ضابطه‌مند کردن و ساماندهی کاوش‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران را عملی کرد؛ دوران کاری وی در این حوزه دوران طلایی باستان‌شناسی ایران نامیده می‌شود.

روح‌الله شیرازی - رییس پژوهشکده باستان‌شناسی - پیش‌تر درباره فیروز باقرزاده گفته بود «لغو قانون تقسیم اموال و اشیای فرهنگی در هیأت‌های مشترک ایرانی و خارجی که تا قبل از این مرسوم بود و حضور در مجامع علمی و بین‌المللی از مهم‌ترین ویژگی‌های دوران خدمت باقرزاده بود.»