دونالد ترامپ روز چهارشنبه برای آخرین بار پس از تکان دادن دست سوار هواپیمای مخصوص رئیس جمهوری آمریکا موسوم به "ایر فورس وان" شد.
در حالیکه آهنگ معروف "به شیوه خود زندگی کردم" فرانک سیناترا از بلندگوهای پایگاه هوایی چند منظوره اندروز پخش می شد، رئیس جمهور که به زودی رئیس جمهور سابق خوانده می‌شد به سوی خانه خود در فلوریدا پرواز کرد.
اگرچه او در جمع کوچکی از هوادارانش که تجمعی برای خداحافظی تشکیل داده بودند قول داد که بازهم "به شکلی" به صحنه سیاست بر گردد، اما آینده ترامپ - و جنبش سیاسی که وی را در سال ۲۰۱۶ به پیروزی رساند - مبهم است.
فقط دو ماه پیش به نظر می رسید که او حتی پس از شکست در ماه انتخابات نوامبر نیز همچنان یک نیروی قدرتمند در صحنه سیاست آمریکا خواهد ماند. براساس نظرسنجی های افکار عمومی، وی هنوز مورد علاقه جمهوریخواهان بود و مورد احترام سیاستمداران حزب بود و تقریباً نیمی از آمریکایی ها به او نظر مثبت داشتند.
سپس ترامپ به مدت دو ماه به طرح ادعاهای بی اساس در مورد تقلب در انتخابات، درگیری با مقامات حزب در ایالت های با آرای نزدیک پرداخت و عدم موفقیت در مبارزات انتخاباتی دو سناتور فعلی جمهوریخواه در انتخابات دور دوم جورجیا و اتهام تحریک برخی از طرفدارانش که به طور گروهی به مرکز قدرت در پایتخت آمریکا حمله کردند پیش آمد.
وی با رای دو حزب در مجلس نمایندگان (دوباره) استیضاح شده و در صورت محکومیت در سنا، ممکن است او را به طور دایم از کسب مناصب دولتی محروم کنند.
ترامپ طی پنج سال فعالیت خود در سیاست، از شر انبوهی از مشکلات سیاسی که دیگران را غرق می کند جان به در برد. بارها اعلام شد که او از نظر سیاسی مرده است اما همیشه غرق نشدنی به نظر می رسید. او یک زیردریایی در دنیای قایق های پارویی بود.
البته تا حالا.
وی از قدرت ریاست جمهوری خود محروم و توسط شبکه های اجتماعی بایکوت شده، از نظر حقوقی و مالی هم با چالش های دلهره آوری روبرو است. آیا او هنوز هم می تواند یک بازگشت سیاسی موفق را طراحی کند؟ آیا یک تبعیدی سیاسی است که محل اقامتش در مار-لا-لاگا به سنت هلن، تبعیدگاه ناپلئون تبدیل خواهد شد؟ و اگر چنین شود، دهها میلیون آمریکایی که از او حمایت می کردند رهبری چه کسی را خواهند پذیرفت؟
پایگاه مستحکم "عظمت را به آمریکا باز گردانیم" - ماگا
در روزهای پس از آشوب در محل کنگره آمریکا، میزان محبوبیت ترامپ در میان مردم آمریکا به سرعت به رقم بین ۳۰ و ۴۰ درصد سقوط کرد که پایین‌ترین رقم دوره ریاست جمهوری او بود. در اولین نظر، این اعداد نشان می دهد که چشم انداز سیاسی آینده او به شدت آسیب دیده است.
اما تعمق بیشتر تصویری کمتر وخیم را برای رئیس جمهور سابق ترسیم می کند. در حالی که دموکرات ها ، مستقل ها و برخی از جمهوریخواهان میانه رو مخالف وی هستند، به نظر می رسد پایگاه او در میان اکثریت جمهوریخواهان دست نخورده مانده است.
کلیفورد یانگ ، رئیس امور ایالات متحده در شرکت سنجش افکار عمومی ایپسوس، می گوید: "فکر نمی کنم آنچه که ما می بینیم نشان دهد که او اهمیت سیاسی و طنین صدای خود را از دست خواهد داد." او می افزاید: "هر کسی که چنین حرفی بزند، خودش را دست انداخته چون ترامپ هنوز هم پایگاه قابل توجهی دارد."
بسیاری از طرفداران ترامپ اظهارات او در مورد سرقت انتخابات توسط دموکرات ها و بعضی جمهوری خواهان در چندین ایالت را کاملاً باور دارند. آنها گزارش های رسانه های محافظه کار را باور دارند که حمله به ساختمان کنگره نتیجه تحریک توسط عوامل چپ گرا یا تشکیلات ضد ترامپ بوده و مدارک ارائه شده برای دستگیری شبه نظامیان راستگرا و طرفداران تندرو ترامپ را رد می کنند.
گری کیفر ۶۷ ساله و طرفدار سابق حزب دموکرات و ساکن شهر بکلی، ویرجینیای غربی است که در سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ به ترامپ از حزب جمهوریخواه رای داد. او می گوید رئیس جمهور سابق حق داشت در مورد نحوه اجرای انتخابات تردیدهایی را مطرح کند. آقای کیفر معتقد است که برخی فعالان چپ در پشت حمله به ساختمان کنگره قرار داشتند و او هنوز کاملاً از رئیس جمهور سابق حمایت می کند. او امیدوار است که ترامپ چهار سال دیگر دوباره نامزد انتخابات ریاست جمهوری شود.
گری کیفر می گوید: "او کارهای زیادی برای کشورمان انجام داد" و تاکید دارد که "من هرگز ندیده ام که یک رئیس جمهوری به اندازه او کار انجام داده باشد و دوباره انتخاب نشود در حالیکه رئیس جمهورهایی که کاری هم نکرده بودند دور دوم انتخابات را برده اند.
ترامپ ممکن است مشکلات زیادی داشته باشد، اما پایگاه او در میان وفادارانش - افرادی که به تجمع ها می روند و پرچم ها و علائم ماگا را می خرند - یکی از این مشکلات نیست.
حزب دوپاره شده است
دونالد ترامپ به عنوان شخصی وارد رقابت های انتخاباتی سال ۲۰۱۵ شد که خارج از دایره سنتی تشکیلات حزب جمهوریخواه است و در واقع آن را به چالش می کشد. او رهبران سنتی و رقبای هم حزب خود برای کسب نامزدی ریاست جمهوری را به همان اندازه دموکرات ها به تمسخر می گرفت و از آنها با نام "باتلاق" نام می برد.
با پیروزی در انتخابات، او عملا تبدیل به تشکیلات اصلی جمهوریخواه شد و سرانجام بزرگترهای حزب، به جز یاغیانی که هرگز ترامپ را نپذیرقتند، او را قبول کردند.
به گفته لیام دونووان ، لابی گر جمهوریخواه و استراتژیست سابق مبارزات انتخاباتی سنا، اعضای ارشد حزب در برابر او تسلیم شدند زیرا اعضای عادی حزب او را پذیرفته بودند. در نتیجه، این ترامپ بود که مقامات ارشد حزب، مانند رونا مک دانیل، رئیس کمیته ملی جمهوریخواه را تعیین کرد. و در سطح ایالتی و محلی، مقامات حزب جمهوریخواه معتقدان واقعی ترامپ هستند.
دونووان می گوید: "رهبران شاخه های ایالتی حزب در واقع فعال سیاسی هستند و نه نخبگان حکومتی و اعضای عادی حزب پیاده نظام مومن به ترامپ هستند زیرا ترامپ آنان را به پیروان به خود تبدیل کرده است."
وقتی جنجال هایی پیش می آمد، مانند درگیری در جریان راهپیمایی ملی گرایان سفیدپوست در ویرجینیا، ضبط و پخش گریه کودکان مهاجر به دلیل سیاست جدایی از خانواده، استفاده از گاز اشک آور و خشونت برای مقابله با معترضین طرفدار شعار زندگی سیاه پوستان در نزدیکی کاخ سفید، استیضاح نافرجام برای تحت فشار قرار دادن رئیس جمهور اوکراین برای افشای فساد مالی اعضای خانواده بایدن و توییت های بی توجه به اعتدال کلام - واکنش معمول رهبران جمهوریخواه این بود که سرشان را پایین بیندازند و منتظر بمانند تا طوفان بگذرد.
تنها در هفته های آخر ریاست جمهوری ترامپ، به تدریج شکاف هایی در صفوف ارشد جمهوریخواهان مشاهده می شد.
قبل از حمله یک گروه موافق ترامپ به ساختمان کنگره در ۶ ژانویه، رهبر اکثریت سنا در آن زمان ، میچ مک کانل ، در واکنش به تلاش های رئیس جمهوری برای تضعیف اعتماد به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ هشدار داد که این اقدام دموکراسی آمریکا را به "مارپیچ مرگ" تبدیل خواهد کرد.
پس از خشونت آن روز، دستیاران آقای مک کانل اظهار داشتند که وی از تلاش در مجلس نمایندگان برای استیضاح رئیس جمهور به دلیل تحریک شورش "خوشحال است" - رأیی که ۱۰ عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان از جمله یک عضو رهبری حزب با جدا شدن از صفوف هم حزبی های خود به آن پیوستند.
در اوایل این هفته مک کانل مستقیم ترین اظهارات خود را در مورد این شورش بیان کرد و گفت که این جمعیت "با دروغ" تغذیه و توسط ترامپ و سایر افراد قدرتمند" تحریک شده بودند."
اقدامات مک کانل واضح ترین نشانه ای است که نشان می دهد حداقل برخی از جمهوریخواهان به دنبال فاصله گرفتن حزب از ترامپ هستند.
با این حال ، مانند ۱۳۸ عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان که به رد نتایج اعلام شده رای گیری ریاست جمهوری در ایالت پنسیلوانیا رأی دادند یا ۱۹۷ عضو حزب که علیه استیضاح ترامپ رای دادند، دیگر اعضای حزب به رئیس جمهور سابق پایبند هستند.
مت گاتز، نماینده حزب جمهوریخواه ایالت فلوریدا که از طرفداران وفادار ترامپ است، روز پنجشنبه در توییتی نوشت: "پرزیدنت ترامپ هنوز رهبر حزبجمهوری خواه و مهمترین جنبش سیاسی آمریکاست."
دونووان می گوید در هر صورت، جمهوریخواهان مجلس نمایندگان مرکز ثقل حزب را بهتر نشان می دهند زیرا بر خلاف سنا که عضویت آن شش ساله است، آنها باید هر دو سال در مبارزات انتخاباتی شرکت و نظر مساعد مردم عادی را جلب کننند. او معتقد است که اگر مک کانل و رهبران ارشد جمهوریخواهان بخواهند از ترامپ جدا شوند، این اقدام می تواند حزب را از هم بپاشد.
شورش شرکت های بزرگ
برای دهه ها، حزب جمهوریخواه به عنوان رابط بین محافظه کاران اجتماعی و منافع بزرگ تجاری عمل کرده است. شرکت های بزرگ قدردان سیاست حزب در مورد لزوم پایین بودن مالیات و کاهش مقررات کسب و کار بوده و حمایت رهبران حزب از منع سقط جنین، آزادی نوآوری مذهبی، حق حمل اسلحه و سایر موضوعات فرهنگی عاطفی و حساست برانگیز باعث خرسندی محافظه کاران اجتماعی می شد
اما دوره ریاست جمهوری ترامپ و اقدامات او برای جلب طبقه کارگر سفید پوست به سوی حزب از طریق سیاست مهاجرتی برای افزایش فرصت های شغلی در داخل و محدودیت وارداتی برای حمایت از صنایع داخلی که همگی مغایر منافع شرکت های بزرگ بوده این اتحاد را تحت فشار قرار داد.
نتیجه اینکه در سال ۲۰۱۸، افراد طبقه نسبتا مرفه ساکن حومه شهرها، یعنی کسانی که به طور سنتی در مشاغل طرفدار جمهوریخواه کار کرده یا در موقعیت مدیریت آنها قرار دارند به سوی دموکرات ها گرایش پیدا کردند.
همچنین پس از حمله به ساختمان کنگره، شرکت های عظیم چند ملیتی مانند والمارت، کمکاست، بانک جی پی مورگان، شرکت مخابراتی ای تی اند تی و آمازون فرصت را مناسب دانسته و اعلام کردند که یا کمکهای سیاسی خود را به حالت تعلیق در می آورند یا حمایت خود را به طور خاص از سیاستمداران جمهوریخواه موافق چالش ترامپ علیه نتیجه انتخابات متوقف می کنند.
دونووان می گوید، صاحبان موسسات بزرگ مالی و تجاری می توانند به محض اینکه در صحنه سیاسی آب از آسیاب افتاد به رویه سنتی خود برگردند یا نتیجه بگیرند که منافع آنها با یک حزب جمهوریخواه همسو با ترامپ انطباق ندارد.
دونووان می گوید: "مدتها پیش از اینها ما به جایی رسیده ایم که منافع مالی و تجاری بزرگ در صدد برآمدند که آیا باید انحصارا همراه حزب جمهوریخواه باشند یا باید گزینه های دیگر را در نظر بگیرند ."
البته حمایت شرکت های بزرگ تنها بخشی از بودجه حزب جمهوریخواه را تامین می کند اما محافظه کاران از سرعت و شدت واکنش شرکت های عمده آمریکایی یکه خوردند. این اقدام ممکن است رهبران حزب یعنی کسانی را که به داشتن دلار و منبع آن توجه می کنند - تشویق کند که سیاست های ترامپ و سبک سیاسی او را رد کنند.
معامله انجیلی
اگر جناح وابسته به شرکت های بزرگ در حزب جمهوریخواه در صدد قطع نفوذ ترامپیسم برآید، شاید محافظه کاران اجتماعی هم در این زمینه عقب نمانند.
حمایت شدید مذهبیون تبشیری از مردی با سابقه دو طلاق، ادعاهای متعدد در باره روابط با زنان و عدم اعتدال در رفتار همیشه خلاف نظرات این گروه به نظر می رسید، اما حتی زمانی که طبقه متوسط مرفه ساکن مناطق حومه شهرها در اواسط سال ۲۰۲۰ از رئیس جمهوری رویگردان شد، محافظه کاران مذهبی همچنان به حمایت خود ادامه دادند.
یخشی از این حمایت می تواند با اقدامات ترامپ در انتصاب بیش از ۲۰۰ قاضی محافظه کار در دادگاه های فدرال و سه محافظه کار در دادگاه عالی به جای قضات بازنشسته یا مرده نسبت داد.
انتخاب یک عضو کلیسای انجیلی، یعنی مایک پنس به عنوان معاون رئیس جمهوری نیز به او کمک کرد.
از نظر اجتماعی، برنامه دولت ترامپ مورد پسند محافظه کاران مسیحی نیز بود. از جمله او قانون اجازه توسل مومنان به اعتقادات دینی برای خودداری از پذیرفتن بعضی از درمان های پزشکی موسوم به قانون موانع ایمانی، دستورالعمل های مراقبت از بارداری و سقط جنین را در انطباق با خواست آنان تعدیل کرد.
حالا که ترامپ دیگر امکان اعمال قدرت سیاسی را ندراد، ممکن است بعضی از مذهبیون در حمایت خود از ترامپ و عقاید سیاسی او تجدید نظر کنند.
تیش هریسون وارن، کشیش انجیلی، مقاله ای را تحت عنوان "ما به مغان معتقدیم نه به ماگا" منتشر کرده است. طبق اعتقادات مسیحیان، هنگام ولادت عیسی مسیح سه مغ با هدایایی از شرق به دیدن او آمدند و تولدش را تبریک گفتند. واقعه دیدار مغان از عیسی "اپیفانی" نام دارد و جشنی هم با این نام در تقویم اعیاد مسیحی وجود دارد. ماگا نیز از کلمات اول شعار "عظمت را به آمریکا برگردانیم" ساخته شده است.
وی می نویسد: "خشونتی که طرفداران ترامپ در حمله به ساختمان کنگره نشان دادند مغایر اعتقاد به اپیفانی است."
خانم هریسون افزوده است: "این اقدامی تاریک و مبتنی بر ناراستی بود که در آن نمادهای ایمانی - یعنی نام، صلیب و پیام عیسی - برای خدمت به عقاید فرقه گرایانه و ترامپیسم به کار رفت."
وی در ادامه رهبران مذهبی در ایالات متحده را مقصر دانسته که اجازه داده اند تمایل آنها به قدرت سیاسی، "قطب نمای اخلاقی" آنها را تحت الشعاع قرار دهد و گفته است که روز حسابرسی نزدیک است.
دینا لوسک، دستیار حقوقی ساکن ربی، ایالت کانزاس ، می گوید ایمان در نحوه رای دادن وی مهم است و ترامپ اولین انتخاب او در گزینش نامزد حزب جمهوریخواه برای انتخابات سال ۲۰۱۶ نبود اما او در آن انتخابات و همچنین انتخابات ۲۰۲۰ به ترامپ رای داد.
او می گوید که به تأییدها و حمایت افراد سرشناس از ترامپ اهمیت چندانی نخواهد داد و اگر ترامپ تصمیم به نامزدی مجدد بگیرد، مطمئناً گزینه های دیگر را در نظر خواهد گرفت.
وی می گوید: "واقعیت این است که هیچکس کامل نیست، با این حال، هزاران نامزد دیگر وجود دارند که از آزادی مذهبی حمایت می کنند و من فکر می کنم در نهایت ما به دنبال یافتن آن نامزدها خواهیم بود."
زندگی بدون ترامپ
البته این احتمال وجود دارد با وجود اعتراضات و وعده هایش، ترامپ واقعا از صحنه سیاسی آمریکا محو شود و اظهاراتش در مورد تشکیل احزاب سیاسی جدید، امپراتوری رسانه ای جدید و مبارزات جدید ریاست جمهوری فروکش کند.
یا حتی حداقل ۱۷ جمهوریخواه در مجلس سنا به ۵۰ سناتور دموکرات بپیوندند تا رای لازم برای محکومیت رئیس جمهور سابق و محرومیت از کسب مناصب عمومی به دست آید. و این وضعیتی خارج از حیطه احتمالات نیست.
اما حتی اگر ترامپ از استیضاح جان سالم به در ببرد، با چالش های حقوقی بسیار واقعی روبرو است. دادستان های نیویورک در حال بررسی پرداخت های وی به استورمی دانیلز، ستاره فیلم های "بزرگسالان" هستند، ایالت جورجیا در حال بررسی تماس تلفنی وی برای فشار بر اد رافنسپرگر وزیر امور خارجی ایالت برای "یافتن رای مثبت" در انتخابات نوامبر است و دادستان های فدرال ممکن است گفته ها و اقدامات وی قبل از حمله به ساختمان کنگره را بررسی کنند.
او همچنین گرفتار مشکلات مربوط به سر پا نگه داشتن امپراتوری تجاری خود است که به خاطر شیوع ویروس کرونا و کاهش محبوبیت از درآمدش کاسته می شود. شرکت ترامپ صدها میلیون دلار وام دارد که باید طی چند سال آینده پرداخت کند و دویچه بانک، معتبرترین وام دهنده، موسسات ترامپ را کنار گذاشته است.
به عبارت دیگر، بازگشت به صحنه سیاست می تواند در روزهای آینده از اولویت کمتری نسبت به مسایل شخصی برخوردار شود و در نتیجه، ترامپ به عنوان یک فرد، از ترامپیسم به عنوان یک جنبش جدا شود.
لورن رایت، استاد علوم سیاسی در دانشگاه پرینستون می گوید: "من فکر می کنم که این وضعیت باعث شود که او دوباره به یک سلبریتی مهم و نخبه رسانه ای تبدیل شود.
وی می افزاید ممکن است برای یک جمهوریخواه دیگر دشوار باشد که ردای سیاسی ترامپ را بر تن کند و عقاید او را به پیش ببرد.
خانم رایت می گوید: "من فکر می کنم آنچه ترامپ را متمایز می کند پیام سیاسی او نیست، بلکه نحوه بسته بندی و ارائه این پیام است و ترامپ این مهارت را از فعالیت قبلی در دنیای رسانه ای و صنایع تفریحی به دست آورد، به همین دلیل هم یک سیاستمدار سنتی نمی تواند به همان شیوه عمل کند."
برای موفقیت ترامپیسم، جمهوریخواهان باید شخصیت مشهور دیگری پیدا کنند یا به ارزشهای جمهوریخواهان سنتی مثل مانند میت رامنی و جان مک کین، نامزدهای حزبی در انتخابات قبلی بازگردند.
دونووان چندان مطمئن نیست که جمهوریخواهان بتوانند - یا حتی بخواهند - ساعت را به عقب برگردانند.
وی می گوید: "ترامپ ثابت کرد که اسیر و برده عقاید و گفته های محافظه کاران سنتی بودن لازم و حتی لزوما سودمند نیست."
ترامپ علیه تجارت آزاد، مهاجرت آزاد و سیاست خارجی تهاجمی به پاخاست و مخالف سرسخت کاهش کمکهای دولتی به افراد کم درآمد بود، یعنی تمامی موارد مورد تاکید محافظه کاران و جمهوریخواهان سنتی. دیگر سیاستمداران جمهوریخواه ممکن است نتیجه بگیرند که ترامپ ثابت کرده است که اختلاط عقاید چندان خطرناک نیست.
دونوان می گوید: "بسیاری از مردم هنوز بازیگر کارهای مختلفی هستند که ترامپ برایشان درست کرده اما فکر نمی کنم هنوز کسی این واقعیت را درک کرده باشد."
و البته ممکن است کنار گذاشتن بازی های ترامپ لازم هم نباشد زیرا حتی پس از همه وقایع روزهای اخیر، هنوز هم ممکن است کار دونالد ترامپ تمام نشده باشد.
منبع: بی بی سی