باز شدن جاده‌ها و تعارف مجدد به کرونا با کدام منطق؟ / آیا وقت آن نرسیده که قبل از پشیمانی، محدودیت تردد را در شهر‌های زرد هم اعمال کنیم؟

محسن افشاری / سرویس اجتماعی «انتخاب»: کمی بعد از طغیان کرونا در کشور در پاییز امسال و نزدیک شدن آمار روزانه فوتی‌ها به ۵۰۰ تن، محدودیت‌های اعمال شد که تا پیش از آن هرگز سابقه نداشت. دسته بندی مشاغل و مشخص شدن میزان فعالیت مجاز هر یک از این دسته‌ها در مناطق قرمز، نارنجی، زرد و سفید یکی از این محدودیت‌ها بود. با این حال مهمترین محدودیت‌ها مربوط به تردد بود؛ یکی محدودیت تردد به شهر‌های قرمز و دیگری ممنوعیت تردد با خودرو در شهر‌های قرمز از ساعت ۲۱ تا ۴ صبح روز بعد.

سه هفته بعد محدودیت تردد به شهر‌های نارنجی نیز اضافه شد. ادامه این محدودت‌ها به مرور نتایج خود را نشان داد و آمار مبتلایان و فوتی‌های روزانه به طور تدریجی کمتر و کمتر شد تا اینکه در روز ۱۶ دی سرانجام تعداد فوتی‌های روزانه دورقمی شد.

سیل مسافران

تقریبا تردیدی نیست که بزرگترین عامل کاهش آمار ابتلا و مرگ و میر کرونا، محدودیت تردد میان شهرها بود. با این حال ۴ روز بعد از آن یعنی در روز ۲۰ دی ماه وضعیت تهران و تمام کلانشهر‌های کشور زرد شد و به جز ۴ شهر قرمز در استان مازندران و بیست و چند شهر نارنجی تردد بین همه شهرها آزاد شد. در همین روزها ناگهان سیل جمعیت مسافر به ویژه از سوی تهران به شهرهای تفریحی به راه افتاد.

برای نمونه، سخنگوی ستاد کرونا اعلام کرد که «سفری به جزیره قشم صورت گرفت که بیش از 30 هزار نفر رفتند که این می تواند باعث شیوع بیماری شود و مراسمی هم که در استان ها برگزار شد بدون رعایت پروتکل ها بود.» این وضعیت باعث شد که استاندار هرمزگان اعلام کند «با تصمیم ستاد استانی مدیریت بیماری کرونا، هیچ‌گونه خدماتی در پارک‌ها، بوستان‌ها، سواحل و همچنین در بنادر پل و چارک برای انتقال خودروی گردشگران به جزایر قشم و کیش ارائه نمی‌شود.»

به نظر می‌رسد دورقمی شدن آمار مرگ و میر باعث شد بسیاری چنین تصور کنند که خطر کرونا کاملا رفع شده. حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس جمهور روز ۲۷ دی ماه در حساب کاربری خود در توئیتر با اشاره به گزارش ارائه شده از سوی معاون وزارت بهداشت در جلسه ستاد ملی کرونا نوشت: «‏معاون بهداشتی وزارت ب. د. آ. پ در جلسه ستاد ملی کرونا توفان بپا کرد. او شواهدی تصویری از قشم و قم ارائه کرد که نشان می‌داد در سفرها، مراسم و تجمعات مذهبی مراعات دستورالعمل‌ها بسیار کاهش یافته‌است. هشدار: بی‌توجهی‌ها و بروز موج چهارم، نظام درمانی را در خطر ناپایداری قرار می‌دهد.»

موج سفر‌ها همچنین باعث شد در همین چند روز، تعداد شهر‌های قرمز استان مازندران از ۴ شهر به ۱۰ شهر برسد.

این وضعیت باعث شد که وزیر بهداشت ضمن هشدار و ابراز نگرانی شدید از بازگشت موج جدید از کرونا، در نامه‌ای از وزیر کشور بخواهد تا جلوی ورود مسافران به استان‌های شمالی را بگیرد. سعید نمکی در نامه خود نوشته است: طبق گزارش‌های واصله تعداد قابل توجهی از مسافران مبداء کلانشهر تهران و بعضی شهر‌های دیگر عازم استان‌های شمالی هستند، همان گونه که مستحضرید در هفته‌های گذشته طوفان سنگینی از شدت بیماری در این استان‌ها به ویژه در استان مازندران را تحمل کرده ایم، لذا ترتیبی اتخاذ فرمایید که از ورود هرگونه مسافر غیر بومی به این استان‌ها ممانعت شود.

چه باید کرد؟

آنچه مسلم است اینکه مهمترین عامل کاهش نسبی آمار کرونا در کشور محدودیت تردد بین شهری و نیز تردد‌های درون شهری بوده است. مشخص است که محدودیت‌ها تغییری نکرده و مانند سابق تردد به شهر‌های قرمز و نارنجی ممنوع است. اما با توجه به زرد شدن وضعیت بیشتر شهر‌ها به ویژه کلانشهر‌ها و به خصوص تهران، عملا محدودیت تردد میان بسیاری از شهر‌ها به خودی خود برداشته شده و نگرانی‌ها از بازگشت و طغیان دوباره کرونا شدت گرفته است.

تجربه امواج قبلی کرونا نشان می‌دهد در این شرایط خواهش کردن برای انجام نشدن سفر‌ها اثرگذار نیست و در جایی که پای سلامت و جان شهروندان در میان است، بهتر است قبل از آنکه پشیمان شویم با اعمال تغییراتی در محدودیت ها، اجازه طغیان دوباره کرونا داده نشود. به نظر می‌رسد بهترین تصمیم آن است که محدودیت تردد به شهر‌های زرد و چه بسا آبی نیز اضافه شود تا شاهد سفر‌های پرشمار مردم نباشیم. اگر چنین شود، سفر‌های ضروری نیز مانند سابق با درخواست تردد بین شهری قابل انجام است و می‌توان امیدار بود که دست کم راه را برای بازگشت کرونا به دست خودمان باز نکرده ایم.