چای یا قهوه؛ کدام برای سلامت بهتر است؟

چای و قهوه دو نوشیدنی محبوب جهان هستند و هردوی آن‌ها به دلیل دارا بودن کافئین و آنتی اکسیدان از نوشیدنی‌های فرح بخش و انرژی‌زا به شمار می‌آیند.

با این حال، بنا به دلایلی، قهوه اغلب برای سلامتی مضر تلقی می‌شود، در حالی که گفته می‌شود چای به خصوص چای سبز یک نوشیدنی بسیار مفید است اما آیا چنین چیزی واقعیت دارد؟ آیا واقعا چای مفیدتر از قهوه است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت خواص مغذی و فواید چای و قهوه برای سلامت، از آن‌چه که ممکن است انتظار داشته باشیم به یکدیگر شبیه‌تر است. چای و قهوه، هر دو سرشار از کافئین هستندهرچند ما به طور معمول قهوه را یک نوشیدنی غنی از کافئین می‌دانیم، اما برگ‌های چای نیز حاوی مقادیر زیادی از این ماده هستند.

کافئین یک ماده محرک معمول و متداول در جهان است که هم آثار مثبت و هم آثار نامطلوب بر سلامت انسان دارد. به طور متوسط، قهوه نسبت به چای، غنی‌تر از کافئین است اما چرا مقدار کافئین موجود در این نوشیدنی‌ها مهم است؟ دلیلش این است که مقادیر متعادل کافئین با آثار درمانی مفیدی مانند پیشگیری از دیابت نوع 2، افزایش سطح هوشیاری، توانایی شناختی بهتر، بهره‌وری بالاتر و بهبود عملکردهای ورزشی همراه است. همچنین احتمال ابتلا به زوال عقل، آلزایمر، بیماری کبد چرب و سندروم متابولیک در افرادی که به میزان متوسطی کافئین مصرف می‌کنند، کمتر است.

اما همه این تاثیرات مفید، با مصرف متعادل کافئین مرتبط است زیرا به محض این‌که شما میزان مصرف کافئین را به بیش از 400 میلی گرم در روز افزایش دهید، آثار منفی همچون مشکلات قلبی و عروقی بروز خواهد کرد. از آن‌جا که کافئین قهوه نسبت به چای بیشتر است، این آثار منفی برای اولین بار درباره قهوه مشاهده شد، اما واقعیت این است که مصرف مقدار زیاد چای، به‌ویژه چای پررنگ نیز می تواند شما را به این منطقه خطر وارد کند.

هردو سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای و قهوه بیشتر در گروه پلی‌فنول‌ها که باعث بهبود هضم غذا و افزایش سلامت مغز می‌شوند و در برابر بیماری‌هایی چون دیابت نوع۲ و بیماری‌های قلبی از بدن مراقبت می‌کنند قرار دارند. همچنین چای‌ها به‌ویژه چای سبز به داشتن EGCG، آنتی‌اکسیدانی که بیشتر با کاهش وزن ارتباط دارد و آنتی‌اکسیدان‌های دیگری مانند کاتچین‌ها، تئوفلاوین‌ها و تئاروبیگین‌ها که در جلوگیری از سرطان روده بزرگ و ریه نقش دارند مشهور است.

همچنین مشخص شده است که محتوای آنتی‌اکسیدانی چای سبز از بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند آرتروز، عفونت ادراری، مشکلات قلبی و سرطان جلوگیری می‌کند.قهوه نیز غنی از این ترکیبات مفید است. فلاونوئیدها و اسید کلروژنیک (CGA) موجود در قهوه دارای خواص ضد سرطانی هستند. مطالعات اخیر نشان داده است آنتی‌اکسیدان‌های موجود در قهوه می‌تواند در صورت مصرف منظم، در سلامتی قلب و عروق زنان تأثیر مفیدی داشته باشد.

چای و قهوه می توانند به شما در کاهش وزن کمک کنند

اثر مفید دیگر ترکیب خاص کافئین و آنتی‌اکسیدان‌ها در چای و قهوه کاهش قدرت بدن برای به دست آوردن چربی اضافی است. در مطالعات زیادی نشان داده شده که جلوگیری از افزایش وزن از فواید قهوه و چای است. طبق این مطالعات، کافئین و CGA موجود در قهوه، کاهش بافت چربی بدن و تقویت متابولیسم را به همراه دارد.

آنتی‌اکسیدان EGCG موجود در چای سبز و تئافلاوین موجود در چای سیاه نیز در تقویت عملکرد کبد و متابولیسم چربی نقش دارند. ‌پلی‌فنول‌های موجود در چای و قهوه نیز با تقویت میکروبیوم روده از افزایش وزن زیاد جلوگیری می‌کنند. بنابراین، چای و قهوه هر دو می‌توانند درصورت مصرف متعادل به شما در کاهش وزن کمک کنند.

هردو، انرژی شما را تقویت می‌کنند

هرچند چای و قهوه، هر دو به شما انرژی می‌دهند و عملکرد شناختی شما را تقویت می‌کنند، اما این دو نوشیدنی تأثیر متفاوتی بر مغز انسان دارند.

کافئین قهوه به گیرنده‌های دوپامین متصل می‌شود و‌ به شما انرژی می‌دهد و در عین حال گاهی نیز شما را عصبی می‌کند. کافئین همچنین با مسدود کردن گیرنده‌های آدنوزین مغز از خواب آلودگی شما جلوگیری می‌کند.چای هم نیز دارای کافئین است، بنابراین تأثیری مشابه قهوه دارد اما این تاثیر بسیار ضعیف‌تر است زیرا غلظت کافئین در بیشتر انواع چای‌ها پایین است. با این حال، چای حاوی آنتی‌اکسیدانی به نام ال-تیانین نیز هست که آثار آرام‌بخشی و ضد استرس بر مغز دارد.بنابراین نوشیدن چای باعث می‌شود که شما احساس هوشیاری و تمرکز بیشتری داشته باشید و به جای این که شما را عصبی کند به شما آرامش بیشتری نیز می‌دهد.

امان از کافئین زیاد

همان طور که احتمالاً خودتان هم نتیجه‌گیری کرده‌اید، تفاوت چای و قهوه کمتر از آن است که بسیاری از مردم تصور می‌کنند. در بیشتر موارد، انتخاب نوشیدنی بیشتر به ترجیح و سلیقه شخصی برمی‌گردد.

نکته مهمی که باید به آن توجه شود میزان مصرف این نوشیدنی‌هاست تا مصرف کافئین از حد مجاز روزانه فراتر نرود. به همین دلیل بیشتر پزشکان مصرف روزانه بیشتر از چهار فنجان قهوه و بیشتر از پنج تا شش فنجان چای را توصیه نمی‌کنند. مسلما شما می‌توانید با مصرف ترکیب متعادلی از قهوه و چای، از تمام مزایای سلامتی این دو نوشیدنی برخوردار شوید.

 روزنامه خراسان