آتش و دود سینا اطهر

صدای مهیب انفجار و شعله‌های آتش در ساعات اولیه شامگاه تابستانی سه شنبه دهم تیر ماه خبر از وقوع حادثه ای تلخ می‌داد. این انفجار حوالی ساعت ۲۱ در کلینیک «سینا اطهر»؛ یک مرکز دندانپزشکی و تصویربرداری و جراحی‌های ساده شمال تهران، نزدیک میدان قدس رخ داد.

بلافاصله آتش نشانان، امدادگران هلال احمر، پلیس، اورژانس، تیم های تخصصی جست‌وجو و نجات در آوار، سگ‌های زنده‌یاب در محل حاضر شدند و شاید همه در ذهن خود خاطره تلخ حادثه پلاسکو را داشتند.

مردم منطقه و عابران هم که با نگرانی در محل حادثه تجمع کرده بودند و شاهدان عینی ماجرا بودند، گویی لحظه به لحظه وقوع پلاسکو را تکرار می کردند.

دادستان تهران، بازپرس دادسرای جنایی، شهردار تهران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران از جمله مسئولانی بودند که در میدان حادثه حاضر شدند؛ از همان ساعات اولیه، سردار حمید هداوند جانشین فرماندهی انتظامی تهران بزرگ که در محل حاضر بود با مشاهده ازدحام و شلوغی، خیابان شریعتی تهران را مسدود اعلام و به مردم توصیه کرد از تردد در این مسیر خودداری کنند.

۱۹ جان باخته، ۱۴ مصدوم و ۲۰ نجات یافته
لحظات پر از دود و آتش سخت سپری شد؛ ماموران آتش‌نشانی که بلافاصله از چهار ایستگاه به محل حادثه اعزام شده بودند، بعد از حدود دو ساعت تلاش از مهار آتش خبر دادند، اما همه نگران میزان تلفات احتمالی بودند تا اینکه حوالی ساعت ۲۴، پیمان صابریان رئیس مرکز اورژانس تهران از کشته شدن ۱۳ نفر و مصدومیت ۶ نفر خبر داد.

جان باختن این شهروندان دلخراش بود و البته آمار هم قطعی نبود و با توجه به ادامه روند جست و جو در طبقات این ساختمان همه دعا می کردند که تعداد کشته ها و مصدومان افزایش نیابد.

تقریبا یک ساعت پس از انتشار آمار اولیه آسیب دیدگان، سیدجلال ملکی سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران، تعداد کشته‌های حادثه را ۱۹ نفر و مصدومان را ۶ نفر اعلام کرد.

ملکی گفت: ۲۰ نفر از افرادی که در زمان وقوع حادثه در داخل ساختمان حضور داشتند، نجات یافتند.

جستجوها ادامه داشت تا اینکه حوالی ساعت سه بامداد یازدهم تیر ماه، رئیس مرکز اورژانس تهران آخرین تعداد مصدومان حادثه آتش‌سوزی را ۱۴ نفر اعلام کرد و گفت: هفت نفر از مصدومان این حادثه به صورت سرپایی درمان شدند و هفت تن دیگر نیز به بیمارستان شهدای تجریش انتقال یافتند.

براساس اعلام پزشکی قانونی، اجساد جانباختگان حادثه آتش سوزی کلینیک سینا اطهر به مرکز تشخیصی و آزمایشگاهی پزشکی قانونی استان تهران منتقل شد. ۱۷ تن از جانباختگان، کادر درمان و ۲ نفر از مراجعین به کلینیک بودند.

علت حادثه چه بود؟
از همان ساعات نخست، علت وقوع حادثه توسط کارشناسان آتش‌نشانی و کارآگاهان پلیس در دست بررسی قرار گرفت و در بررسی‌های اولیه اعلام شد، نشت گاز و اتصالی کابل برق باعث آتش سوزی شده است.

پیروز حناچی، شهردار تهران نیز که در محل آتش‌سوزی حضور یافت به خبرنگاران توصیه کرد تا زمان اعلام آمار رسمی، از گمانه‌زنی در مورد تعداد کشته‌شدگان و مصدومان و علت وقوع حادثه خودداری کنند.

همچنین از زمان وقوع حادثه و انتشار اخبار، گمانه زنی‌ها درباره علت وقوع حادثه شروع شد. کارشناسان مجازی در فضای مجازی همه تحلیلگر شده بودند و نظرات غیرتخصصی داشتند.

برخی وجود مواد رادیواکتیو در محل حادثه و خطرات آن را مطرح کردند که البته ایرج حریرچی معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همان موقع با تکذیب این ادعا گفت: در این کلینیک رادیولوژی معمولی دایر بوده و کلینیک سینا اطهر مرکز پزشکی هسته‌ای نبوده است.

همچنین دفتر حفاظت در برابر اشعه مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور نیز با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که مرکز پزشکی سینا اطهر فاقد مواد پرتوزا و صرفا دارای دستگاه های تصویربرداری و رادیولوژی با مجوز معتبر است.

بعد از آن، منصور درجاتی مدیرکل مدیریت بحران استان تهران گفت: در فضای مجازی گمانه‌زنی‌های مختلفی در خصوص علت حادثه بیمارستان سینای اطهر اعلام می‌شود. در حالی که نشت گاز و اتصال برق علت این حادثه نبود و هر نوع کاستی و کمبودی به خود ساختمان بر می‌گردد؛ چون تجمع کپسول‌‎های اکسیژن و نگهداری نامناسب آنها حادثه‌ساز شده است.

درجاتی گفت: کلینیک سینا اطهر از سال ۸۵ فعالیت خود را آغاز کرد و تمام پروانه ها و مجوزهای لازم را نیز داشته است و بررسی های اولیه نشان می دهد ساختمان این مرکز مستحکم است و از نظر مهندسی مشکلی ندارد.

البته پس از آن، سید حمید موسوی شهردار منطقه یک تهران گفت:‌ اخطارهای ایمنی درباره کلینیک درمانی سینا اطهر از قبل توسط سازمان آتش نشانی صادر شده بود.

شهردار منطقه یک تهران با اشاره به وجود سیلندرهای گاز در این درمانگاه، عنوان کرد: دو سیلندر گاز بزرگ و چهار سیلندر گاز کوچک منفجر شده است. یک مخزن بزرگ هلیوم در این مکان وجود داشت که با حضور به موقع مأموران و خنک نگه داشتن این مخزن اتفاقی رخ نداد و اگر به موقع این امر مدیریت نمی‌شد، ابعاد حادثه گسترش بیشتری پیدا می‌کرد.
زهرا صدراعظم نوری رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران نیز در توئیتی نوشت: این کلینیک، چهار اخطار برای ضرورت رعایت ایمنی داشته است.

پیگیری‌های قضایی
علی القاصی مهر دادستان تهران که از ابتدای وقوع حادثه به عنوان نماینده مدعی العموم و مقام قضایی همراه با بازپرس دادسرای جنایی و همکاران قضایی در صحنه حضور یافت، گفت: دستور احضار پنج نفر از مقصران احتمالی حادثه صادر و یک نفر نیز در این رابطه بازداشت شده است.

دادستان تهران از تشکیل یک تیم ۱۱ نفره کارشناسی بنا به دستور بازپرسی خبر داد تا آنها ابعاد مختلف این حادثه را سریعا بررسی و اظهار نظر کنند و پیش بینی کرد ظرف دو روز آینده با اظهارنظر کارشناسان علت دقیق حادثه مشخص شود.

علی القاصی گفت: بررسی‌های اولیه حاکی از آن است، حادثه غیرعمدی است و اتصال سیم برق و انفجاز کپسول‌های اکسیژن موجب ایجاد حریق شده است.

وی گفت: ۴ نفر با دستور بازپرس تحت نظر قضایی قرار دارند و در بازداشت به سرمی‌برند و تعداد دیگری که به‌لحاظ قصور و کوتاهی ممکن است نقش داشته باشند، احضار شده‌اند.

سردار حمید هداوند جانشین رییس پلیس پایتخت نیز با اعلام آغاز تحقیق و بررسی از چهار مسوول کلینیک سینا اطهر از تحقیق و بررسی از مدیرعامل بیمارستان، مدیرداخلی، مدیر تصویربرداری و متصدی سانترال خبر داد و گفت بررسی‌ها ادامه دارد.

تاکید مسئولان بر پیگیری علت وقوع حادثه
حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی درپی وقوع این حادثه‌ با صدور پیام تسلیت، دستگاه های مسئول را موظف کردند ضمن بررسی موضوع، تدابیر لازم را برای کاستن از آسیب‌ها و خسارت‌ها بکار گیرند.

حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری نیز با ابراز تاثر عمیق از وقوع حادثه تلخ و دلخراش انفجار و آتش‌سوزی در مرکز درمانی سینا اطهر از دستگاه‌های ذی‌ربط خواست هر چه سریع‌تر نسبت به بررسی دقیق و کارشناسانه علت وقوع این حادثه اقدام شود و برای رسیدگی به مصدومان و خانواده‌های داغ‌دیده و تسکین آلام آنان اهتمام ویژه داشته باشند.

حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضاییه هم در پیامی ضمن تسلیت جان باختن این حادثه، شناسایی دقیق عوامل بروز این حادثه و رسیدگی به مشکلات قضایی و حقوقی خانواده‌های داغدار را خواستار شد.

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی با تسلیت درگذشت تعدادی از هموطنان در حادثه دلخراش آتش سوزی مرکز درمانی در تهران از پیگیری رسیدگی کامل درمانی به بازماندگان و ارائه گزارش دقیق از علل این سانحه به مردم خبر داد.

عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور نیز در دستورهای جداگانه‌ای به معاون عمرانی وزیر کشور، رییس سازمان مدیریت بحران و استاندار تهران خواستار بررسی دقیق علت وقوع این سانحه شد.

همچنین سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به معاونت‌های توسعه و درمان این وزارتخانه دستور داد با همراهی حراست و اداره کل بازرسی گزارشی از جوانب آتش‌سوزی کلینیک سینا اطهر و پیشگیری از بروز موارد مشابه ارائه کنند.

محسن هاشمی رییس شورای اسلامی شهر تهران هم از سازمان آتش‌نشانی خواست با افزایش نظارت و بهبود اطلاع‌رسانی از تکرار حوادثی مانند آتش سوزی کلینیک سینا اطهر پیشگیری شود.

محمد جواد حق شناس رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران هم که این حادثه را بعد از ماجرای پلاسکو، پرخطر ترین و پر تلفات ترین حادثه در شهر تهران عنوان کرد خواست تا زمان ارائه گزارش کامل شهرداری تهران از اظهار نظرهای غیرکارشناسی پرهیز شود.

این حادثه تلخ که بازتاب جهانی داشت موجب شد تا شیخ "تمیم بن حمد بن خلیفة آل ثانی" امیر قطر با ارسال پیامی به رییس جمهوری وقوع این حادثه را تسلیت گوید.

معاون وزیر امور خارجه انگلیس نیز در پیامی حادثه انفجار و آتش‌سوزی در مرکز درمانی "سینا اطهر" تهران را تسلیت گفت و جیمز کلورلی سفیر انگلیس هم در توئیتی نوشت: ذهن مردم انگلیس همراه خانواده‌ها و عزیزانی است که در این حادثه آسیب دیده‌اند. سفارت پاکستان در ایران هم با خانواده جان‌باختگان و مجروحان حادثه مرکز درمانی سینا اطهر ابراز همدردی کرد.

کارشناسان قضایی، پلیس، وزارت کشور، سازمان مدیریت بحران، معاونت‌های توسعه و درمان، حراست و اداره کل بازرسی وزارت بهداشت و استانداری پیگیر بررسی ابعاد این حادثه تلخ و تاسف بار هستند و گمانه‌زنی‌ها درباره علل وقوع از سوی افکار عمومی هم ای کاش ها، شایدها و بایدهای بسیاری را به ذهن می آورد.

سهل انگاری، خطای انسانی، عدم ایمنی کافی، اخطارهای سازمانی یا شاید هم یک جرقه ساده و اتصالی سیم برق؛ هر کدام که باشد، مهم این است که داغ جانباختن ۱۹ شهروند این حادثه در حافظه تاریخی مدیریت شهری ثبت می‌شود و آن چه باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد، جلوگیری از تکرار این قبیل حوادث است.