خاطرات آیت‌الله هاشمی؛ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶ / میهمان رهبرى بودم، ايشان هنوز ناطق را جلو مى‌داند، اما فكر مى‌كنند كه به مرحله دوم مى‌رسد/ حساسيتى روى پيروزى احتمالى خاتمى نشان ندادند؛ دستور داده‌اند كه با اخلال و تقلب و برخوردهاى خشن برخورد شود/ گفتند، فيلم تبلیغاتی ديشب خاتمى، خيلى قوى تهيه شده بود / لاريجانى گزارش افكارسنجى‌ها را آورد، به تدريج خاتمى جلو افتاده/ موسوى خویينى‌ها خبر داد با حكم دادگاه انقلاب، امشب دارند ستاد انتخابات خاتمى را تخليه مى‌كنند؛ به محمد يزدى تلفن كردم جلوگيرى كنند

خاطرات مرحوم  آیت الله هاشمی رفسنجانی از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶، هر شب منتشر می‌‌شود. پیشتر، خاطرات «آیت الله» از سال ۵۸ تا ۷۱ در «انتخاب» منتشر شده بود.

متن خاطرات آیت الله هاشمی در روز ۳۰ اردیبهشت ۱۳۷۶ که برای نخستین بار در «انتخاب» منتشر می شود، در زیر آمده است

سال ۱۳۷۱
آقاى [حميد] ميرزاده، براى گزارش بازسازى و شكايت از استاندار خوزستان و تقاضاى ارز بيشتر براى لايروبى اروندرود آمد. اعضاي ستاد برگزاري مراسم سالگرد آزادي خرمشهر آمدند. برايشان صحبت كردم.
شوراى عالى امنيت ملى جلسه داشت. هماهنگى ارگان‌هاى ذيربط در موافقت اصولى و ايجاد سيتى‌هاى توسط شهردارى تهران مصوب شد. ظهر فاطى آمد. گزارش سفر به چالوس و نياز دياليزي‌ها و كمبودهاى درمانى منطقه را داد.
عصر دكتر ولايتى آمد. گزارش سفر به اندونزى، بنگلادش و هند را داد. دربارة سفر احتمالى من به اندونزى و توسعه روابط با هند صحبت شد. در جلسه هيأت دولت، سهميه‌هاى ارزى مورد بحث بود كه اغلب وزيران ناراضى‌اند؛ به توافقى رسيديم. شب به خانه آمدم.

سال ۱۳۷۲
تأييد پيوستن دانمارك به عهدنامه ماستريخت[= تشكيل اتحاديه اروپا] در رفراندوم آتى، مسأله مهم روز است. نتيجه اين رفراندم، مانع مهمى از راه وحدت اروپا را برداشته كه اگر به تحقق برسد، تغيير عمده‌اى در جغرافياى سياسى دنيا است.
مديران اجرايى طرح اصلاح نظام آموزش متوسطه آمدند. [آقاي محمدعلي نجفي]، وزير آموزش و پرورش، گزارش موفقيت‌ها را داد و من در صحبت مفصلى از منافع طرح گفتم و تشويق‌شان كردم. آقاى [سيد حسن] طاهرى خرم‌آبادى آمد. در مورد مسأله آيت‌الله منتظرى و ضرورت ايجاد تفاهم بين ايشان و رهبرى گفت و براى بنياد خيريه كمك به شيعيان پاكستان كمك خواست.
مجمع نمايندگان طلاب حوزه علميه قم آمدند. آقاى [محمدرضا] فاكر و آقاى [ابوالقاسم]وافى توضيحات دادند. از هر شهرى كه حداقل پنجاه طلبه در قم دارد، نماينده‌اى انتخاب شده است و اين جمع به امور طلاب مى‌رسند. خواسته‌شان توجيه‌شدن در مورد سياست‌ها و برنامه دولت و جواب به سئوالات، براى آمادگى بيشتر در تبليغات انتخابات [رياست‌جمهوري] و توجيه و هدايت طلاب و مردم بود.
ضمن يك بحث طولانى، اوضاع كشور قبل از شروع كار دولت من و وضع فعلى و ضرورت توجه به زيربناهاى كشور با كاستن از هزينه‌هاى مصرفى و دستاوردهاى اين سياست را توضيح دادم. گفتند جواب همه سئوالاتشان را گرفته‌اند. نماز ظهر و عصر را به امامت من خواندند و رفتند. حدود هفتاد نفر بودند؛ جمع خوبى هستند.
عصر شوراى اقتصاد جلسه داشت. سياست‌هاى بيمه‌هاى اجتماعى و امداد و اشتغال را تصويب كرديم. قرار بود سرشب به طور غير رسمى از نمايشگاه گل و گياه بازديد كنم. گفتند نمايندگان مجلس هم هستند؛ به خاطر شلوغى صرف نظر كردم. البته خيلى خسته هم بودم.
شب فائزه و مهدى و بچه‌هاى محسن، عماد و علي آمدند. شام را با هم خورديم. به آقاى [علي‌محمد] بشارتى، [قائم مقام وزير امور خارجه]، گفتم كه به سفيرمان در مالزى بگويند،
براى خريد يك محموله روغن نباتى پالم براى رفع كمبودمان اقدام كند. دكتر [عبدالله] جاسبى براى مشورت در مورد شيوه تبليغات انتخاباتى آمد.

سال ۱۳۷۳

امروز تا یازده‌ونیم صبح، در منزل مطالعه می‌کردم. برای اقامه نماز جمعه به دانشگاه تهران
رفتیم. قبل از خطبه‌ها، آقای [مهدی] چمران، [رییس بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس]، دربارة کارهایی که برای حفظ آثار جنگ داشته‌اند، توضیحاتی داد.

سال ۱۳۷۴

گروه تحقیقاتی امیرالمؤمنین از قم آمدند. دربارة نهج‏البلاغه، تحقیقات و معجم‏نویسی می‌کنند. آقای [محمد] دشتی توضیح داد و کمک خواست. من هم تشویق‏شان نمودم.

آقای [سیدرضا] زواره‌ای، [رییس سازمان ثبت اسناد و املاک] آمد. از خدمات و مدیریت [آقای محمدرضا رحیمی]، استاندار کردستان تعریف کرد و تذکراتی در مورد سیاست جدید ارزی داد و برای حل مشکل عضویت در سازمان بین‌المللی حقوق بشری که اخیراً با ایراد شورای نگهبان دچار مشکل شده است، استمداد کرد و درخواست ارز برای ابزار کار ثبت اسناد کرد و اظهار آمادگی برای خدمت در کارهای پُرزحمت‌تر نمود.

آقای [کمال] خرازی از نیویورک، تلفنی اصرار بر انجام مصاحبه با مجله میدل ایست برای شماره‌ مخصوص ایران داشت؛ گفتم‌ بهتر است فاصله بیشتری بین دو مصاحبه باشد.

تیمسار [احمد] دادبین، فرمانده نزاجا[= نیروی‏زمینی ارتش] آمد. گزارشی از وضع نیرو داد و برای ساخت مسکن و انتقال پادگان‌ها به خارج و فروش کارخانه به تعاونی پرسنل استمداد کرد و از حل مشکل شهرک‏شان در جاده ساوه که مرقد امام، مانع احداث آن شده بود، تشکر داشت. قرار شد مسأله پادگان قلعه مرغی را که باید تحویل شهرداری شود، حل‏کنند. آدم مثبت و جدی است. گفت، تمام فرماندهان واحدها را از افسران انقلابی بعد از انقلاب گذاشته است.

دکتر [حسن] حبیبی آمد. برای سفر به کرواسی، بوسنی هرزگوین و مولداوی مشورت کرد و اظهار شادمانی از تصمیم جدیدمان در مورد ارز نمود. عصر آقای [محسن] نوربخش، [رئیس‏ کل بانک مرکزی]، برای مشورت در مورد جزییات اجرای مصوبه اخیر ارز صادراتی آمد. خیلی‏خوشحال است که از فشارها راحت شده است. آقای [مرتضی] الویری، [رییس سازمان مناطق آزاد تجاری] آمد. در مورد مناطق آزاد سئوالاتی شد و نگران بود که تصمیمات جدید، باعث تضعیف مناطق آزاد شود و ابهاماتی در اهداف اقدامات جدید اقتصادی داشت. از مصاحبه من با شبکه تلویزیونیABC تمجید کرد.

آقای [اکبر] ترکان، [وزیر راه و ترابری] آمد. گزارش سفر پاکستان را داد و برای تقویت اعتبارات وزارت راه استمداد کرد و گزارش تکمیل طرح بزرگراه تهران - شمال را داد؛ قرار شد قبوض مشارکت عمومی منتشر شود.

ساعت نُه و نیم شب، مطابق معمول به منزل آمدم. آقایان حمید حسینی و کاظم هاشمیان آمدند. ضمن تأیید تصمیم اخیر در مورد ارز، می‌گویند تعداد زیادی هم خسارت عمده خواهند دید؛ ولی قبول دارند که باعث امید و خوشحالی مردم شده است. عفت هم سخت مواظب است که تصمیم ضعیف نشود و با آنها به جدل برمی‌خیزید.

سال ۱۳۷۵
پیش از ظهر، ستاد مبارزه با قاچاق کالا جلسه داشت. گزارش عملکرد گمرک و ناجا و [وزارت] اطلاعات و فروش کالاهای تملیکی و تصمیم‌گیری در نحوه فروش و پرداخت حق ‏الکشف‌ها مطرح بود. عصر دکتر ولایتی، [وزیرامور خارجه] آمد و پیش‏نویس جواب نامه آقای کهل را آورد؛ تند است. هیأت دولت با چند مصوبه جلسه داشت.

شب میهمان آیت‌الله خامنه‌ای بودم. بیشتر مذاکرات درباره برنامه‌های افتتاح راه‎آهن مشهد- سرخس- تجن و اجلاس سران [سازمان همکاری اقتصادی] اکو و قراردادهای دوجانبه و نحوه جواب به آقای کهل بود. ایشان هم پیش‏نویس وزارت خارجه را تُند دانستند. به خانه آمدم. عفت، خرید رفته بود و از گرانی بی‏‌حساب بعضی کالاها شکایت داشت.

سال ۱۳۷۶
آقاى [عباس واعظ] طبسى، [تؤلیت آستان قدس رضوی] آمد. گرفتار كمردرد شديدى بود. معتقد است، آقاى ناطق [نوری] اكثريت آراء را دارد. براى امور عمرانى آستان‌قدس استمداد كرد و اظهار توقع داشت كه به نحوى از آقاى ناطق حمايت كنم. آقاى [علی] لاريجانى، [رییس سازمان صدا و سیما]، گزارش افكارسنجى‌ها را آورد كه به تدريج آقاى خاتمى جلو افتاده و معتقد است، حمايت كارگزاران اثر كرده است.
مجمع تشخيص مصلحت نظام جلسه داشت؛ با تصويب بخشى از آیين‌نامه [داخلی] و تعيين كميسيون بررسى اصلاحيه قانون مبارزه با مواد مخدر و دو طرح مصوب مجلس كه با مخالفت شوراى نگهبان به مجمع رسيده بود. مباحثه‌اي بين دو خط بر سر نظارت بر انتخابات شد.
عصر تا شب كارها را تكميل كردم. افكارسنجى‌هاى [وزارت] اطلاعات و خبرگزارى [ایرنا] و كارگزاران رسيد كه مجموعاً آقاى خاتمى را جلو نشان مى‌دهد.آقايان [محسن] نوربخش و [سیدمحمد] موسوى خویينى‌ها آمدند. از احتمال صحبت‌هاى يك‏طرفه رهبرى در سخنرانى فردا، اظهارنگرانى كردند.
شب میهمان رهبرى بودم. گزارش سفر به تاجيكستان و تركمنستان را دادم. ايشان ابقاى توافق خط لوله گاز از تركمنستان به تركيه از طريق ايران را ستايش كردند. دربارة انتخابات صحبت شد. ايشان هنوز ناطق را جلو مى‌داند، اما فكر مى‌كنند كه به مرحله دوم مى‌رسد، ولى حساسيتى روى پيروزى احتمالى آقاى خاتمى نشان ندادند و گفتند، دستور داده‌اند كه با اخلال و تقلب و برخوردهاى خشن برخورد شود.گفتند، بنا ندارند فردا حمايت صريحى از كسى داشته باشند. گفتند، فيلم [تبلیغاتی] ديشب آقاى خاتمى، خيلى قوى تهيه شده بود. از سفر من به منطقه زلزله زده خراسان، اظهارخوشحالى كردند.
آقاى موسوى خویينى‌ها، تلفنى خبر داد كه با حكم دادگاه انقلاب، امشب دارند ستاد انتخابات آقاى خاتمى را تخليه مى‌كنند؛ به آقاى [محمد] يزدى، [رییس قوه قضاییه]، تلفن كردم كه جلوگيرى كنند.