کروناکاوازاکی؛ از شایعه تا واقعیت

چند هفته‌ای است که خبر ابتلای کودکان به سندروم کاوازاکی و ارتباط آن به ویروس کووید-۱۹ خانواده‌ها را نگران کرده و انتشار اخبار پراکنده و ضد و نقیض درباره آن به این نگرانی‌ها دامن زده است.

کاوازاکی، کابوسی است که این روزها با تیتر «کرونای کودکان» دلهره به جان پدر و مادرهایی انداخته که تاکنون تصور می‌کردند کووید-۱۹ علائمی در کودکان از خود نشان نمی‌دهد و آنها صرفا می‌توانند ناقل ویروس باشند.

اما پیش از احساس نگرانی و یا آسودگی خاطر نسبت به ارتباط این سندروم با کرونا، باید در اولین گام کاوازاکی را بشناسیم، با علائم آن آشنا شویم و به موقع برای درمان آن اقدام کنیم، چه با کرونا مرتبط باشد چه نباشد!

دکتر رکسانا منصورقناعی - فوق تخصص بیماری‌های عفونی کودکان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره این سندروم توضیح می‌دهد: کاوازاکی، فرم شدید سندرم شوک سمی ( TSS ) یا شوک توکسیک است که بر اثر التهاب و تحریک ناشی از وجود عفونت یا توکسین عفونت در بدن ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به تحریک عروق شود.

کودکان پسر زیر پنج سال؛ بیشترین مبتلایان به سندروم کاوازاکی
وی درباره بیشترین سن ابتلا به این سندروم می‌گوید: این بیماری بیشتر در کودکان زیر ۵ سال مشاده می‌شود و عوارض آن در پسربچه‌ها شدیدتر است. گرچه بسیاری نام سندروم کاوازاکی را برای اولین بار در هفته‌های اخیر و در سایه بیماری کرونا شنیده‌اند، اما این سندروم نوپدید نیست و از سال‌های قبل تعدادی از کودکان را مبتلا کرده است.

منصورقناعی نیز با اشاره به مشاهده موارد ابتلا در کودکان به کاوازاکی از سال‌های قبل می گوید: البته این بیماری در کشور ما شایع نبوده و هنوز هم علت آن در جهان پیدا نشده است.

وی درباره نحوه بروز این سندروم توضیح می‌دهد: یک آنتی ژن عفونی هنگام ورود به بدن موجب تحریک اندام‌ها می‌شود که این تحریک منجر به تولید مواد التهابی بر ضد این عامل عفونی شده و در نهایت باعث تخریب عروق می‌شود.

آیا کووید ۱۹ می‌تواند عامل بروز کاوازاکی باشد؟
منصورقناعی ادامه می دهد: تاکنون پژوهشگران موفق به رد وجود ارتباط ابتلا به کاوازاکی با عفونت‌های دیگر نشده‌اند و از طرفی بیشترین عامل بروز کاوازاکی، عفونت استوکوک عنوان می‌شود. همچنین از لحاظ تئوری کووید-۱۹ یا SARS-CoV-۲ نیز به علت ماهیت عفونی می‌تواند عامل بروز کاوازاکی باشد، اما تاکنون این ادعا به اثبات نرسیده است.

فوق تخصص بیماری‌های عفونی کودکان با بیان اینکه عفونت به طور مستقیم منجر به کاوازاکی نمی‌شود اضافه می‌کند: چیزی که باعث بروز این سندروم می‌شود، التهاب ناشی از عفونت است که چند روز یا چند هفته بعد منجر به بروز این سندروم می‌شود.

آیا کاوازاکی کشنده است؟
این متخصص درباره خطرات این سندروم می‌گوید: افزایش مواد التهابی بر اثر این بیماری می‌تواند کشنده باشد، اما اگر بیماری به موقع شناسایی و درمان شود، جای نگرانی وجود ندارد.

قلب کودکان و ریه بزرگسالان؛ مهمترین ارگان‌های درگیر در کاوازاکی
به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در جریان کووید -۱۹ تولید مواد التهابی در بدن، هم در بزرگسالان و هم در کودکان افزایش می‌یابد و این حالت در کودکان منجر به التهاب عروق و در نهایت ناراحتی قلبی می‌شود، اما در بزرگسالان عارضه ریوی ایجاد می‌کند.
این متخصص عفونی با بیان اینکه از هفته‌های اخیر در برخی کشورها از جمله آمریکا و انگلیس گزارش‌هایی مبنی بر ابتلای کودکان به کاوازاکی ارائه شده که تست کرونای برخی از آنها نیز مثبت بوده است، می‌گوید: در همین راستا این احتمال داده شد که یکی از سوپر آنتی‌ژن‌هایی که باعث بروز کاوازاکی می‌شود، کووید-۱۹ است و در سارس (SARS-COV) هم این نظریه مطرح بود.

نمی‌توان به صورت قطعی کووید-۱۹ را علت بروز کاوازاکی دانست
همچنین فریبا شیروانی - فوق تخصص عفونی کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره این سندروم با تاکید بر اینکه هنوز نمی‌توان با قطعیت رابطه مستقیم بین کرونا و کاوازاکی را تایید کرد، می‌گوید: هنوز مقاله واضحی مبنی بر ارتباط این دو بیماری منتشر نشده و این ادعا بر مبنای مشاهدات بیان شده است، پس نمی‌توان قطعا ذکر کرد که کووید-۱۹ علت بروز کاوازاکی است.
این متخصص ادامه می دهد: البته با توجه به اینکه بیماری کاوازاکی مولتی فاکتوریال بوده و عامل ایجاد کننده آن مشخص نشده است، احتمال بروز آن توسط عفونت‌ها وجود دارد و این موضوع در مقاله‌هایی به اثبات رسیده است.

افزایش احتمال بیماری‌های تنفسی در کودکان مبتلا به کاوازاکی
وی یادآوری می کند: از طرفی در سال ۲۰۱۴ مطالعاتی انجام شد که نشان داد احتمال وجود برخی بیماری‌های تنفسی در کودکانی که به کاوازاکی دچار شده‌اند، بیشتر از سایر کودکان است.

وی درباره علائم قطعی کاوازاکی می‌گوید: علائم تب بیشتر از پنج روز، قرمزی چشم غیرچرکی، آدیوپاتی گردن، ضایعات جلدی و دهانی، وجود کاوازاکی را قطعی می‌کند، اما در مورد گزارش‌هایی که درباره ابتلای کودکان دچار کرونا به سندروم کاوازاکی مطرح شده این علائم کامل نبوده است.

شیروانی تاکید می‌کند: اگر بچه‌ای تب بیشتر از پنج روز، ناتوانی در خوردن و آشامیدن، گیجی، ضایعات پوستی، خستگی، بی‌حالی، عدم اشتها، تهوع و استفراغ، ضربان قلب بالا و تنگی نفس را تجربه می‌کند، احتمال همراهی کاوازاکی با کرونا وجود دارد. در این موارد از واژه "همراهی" استفاده می‌شود؛ چراکه تاکنون هیچ مستند علمی مبنی بر ابتلای کودکان به کاوازاکی بر اثر ویروس کووید-۱۹ منتشر نشده است.

آیا فاز دوم کووید ۱۹ منجر به کاوازاکی شده است؟
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح کرد: از طرفی در نمونه‌های گزارش شده سایر کشورها، اکثر کودکان PCR مثبت نداشتند و فقط میزان آنتی بادی بالا بوده است. همچنان باید قبول داشته باشیم که رفتار ویروس را نمی‌شناسیم و قطعی نمی‌توانیم بگوییم کرونا ویروس کودکان را هم درگیر کرده است. از طرفی فرضیه دیگری مطرح است که فاز دوم ابتلا به کووید-۱۹ منجر به بروز کاوازاکی شده است.

هوشیاری را جایگزین نگرانی کنید
این فوق تخصص بیماری‌های عفونی کودکان، ضمن تاکید بر اینکه نباید نگرانی در میان خانواده‌ها ایجاد شود، می‌گوید: ابتلا به کاوازاکی می‌تواند بر اثر تغییر فصل یا عوامل ناشناخته دیگری نیز باشد؛ به همین خاطر مهمترین نکته تشخیص زودرس این بیماری است، زیرا این سندروم درمان پذیر است، اما اگر به موقع درمان نشود عوارض جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اگر همه مردم هم تهدید کووید-۱۹ را جدی بگیرند، باز هم موجب نمی‌شود از تاکید بر رعایت نکات بهداشتی و حفاظتی غافل شویم. حال که این بیماری کودکانه را بهتر می‌شناسیم، باید گوش به زنگ باشیم و برای اقدام به موقع خود را آماده کنیم و هیچ‌گاه فراموش نکنیم در مسائل مربوط به سلامت جایی برای غفلت وجود ندارد؛ پس تا حد امکان کودکان را هم تشویق به شستن صحیح دست‌ها کنیم و از حضور آنها در تجمعات ممانعت کنیم.