سازمان سینمایی نگاهی به اتفاقات دوران آقای شمقدری می‌کرد / اعتبار بیرونی خانه سینما بیشتر از اختیاراتش است / دعواهای حیدری و نعمتی اثری جز اضمحلال توان صنفی و دولتی ندارد

به گزارش خبرنگار ایلنا، جلسه انتخاب رئیس جدید «شورای صنفی نمایش» که روز دوشنبه این هفته برگزار شد، با حواشی بسیاری همراه بود. بر اساس شنیده‌ها از این جلسه، محسن امیریوسفی (کارگردان) در اعتراض به نحوه‌ی انتخاب رئیس این دوره، شورا جلسه را ترک می‌کند و همین مسئله زمینه ایجاد جنجالی را فراهم می‌آورد.

بر اساس گزارشی که در سایت «تابناک» منتشر شده، جلسه روز دوشنبه شورای صنفی نمایش بدون دعوت از نمایندگان جدید دو صنف کانون کارگردانان و شورای‌عالی تهیه‌کنندگان کار خود را آغاز کرده و به نوعی رئیس کانون کارگردانان که محسن امیریوسفی بوده را نیز تغییر داده است.

شنیده‌ها می‌گویند که انجمن سینماداران؛ آقایان صابری و فرجی را به عنوان دو عضو خود و کانون پخش مرتضی شایسته را به عنوان نماینده خود به شورای صنفی معرفی کرده که در این جلسه حضور داشتند. اما نماینده کانون کارگردانان که در این دوره رضا درمیشیان بوده، به جلسه دعوت نشده است. علاوه بر این شورای عالی تهیه‌کنندگان نیز قرار بود که نماینده خود را برای جلسه هفته آینده معرفی کند ولی ناگهان محمدحسین فرحبخش به عنوان نماینده انتصابی شورای عالی تهیه‌کنندگان (که از سوی سازمان سینمایی انتخاب شده بود) در جلسه حضور پیدا می‌کند.

همه این موارد سبب شده تا اکنون محسن امیریوسفی مشروعیت انتخابات برگزار شده را زیر سوال برد. اتفاقی که البته از سوی سازمان سینمایی پذیرفتنی نیست.

در همین راستا محمدمهدی طباطبایی‌نژاد، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی و رئیس جلسه روز دوشنبه، در گفتگویی با شرق ضمن قانونی خواندن انتخابات برگزار شده، درباره چرایی حضور محمدحسین فرح‌بخش به عنوان نماینده صنف تهیه‌کنندگان این طور توضیح داده است: «در نظام‌نامه اکران به صراحت آمده است تا زمانی که صنف تهیه‌کنندگان یکپارچه نشود، ‌بنده – نماینده سازمان سینمایی – به صراحت می‌توانم نماینده تهیه‌کنندگان را معرفی کنم. من هم به دلیل اهتمام آقای فرح‌بخش به امور صنفی و پیگیری‌های ایشان در این امر، او را به عنوان نماینده تهیه‌کنندگان معرفی کردم».

پیرامون این موضوع با ابوالحسن داوودی (نویسنده و کارگردان سینما) که سابقه ریاست خانه سینما و شورای صنفی نمایش را هم برعهده داشته، گفتگو کردیم. او درباره اتفاقات رخ داده در جلسه «شورای صنفی نمایش» به ایلنا گفت: من هم از طریق اخبار منتشره در فضای مجازی و مطبوعات در جریان موضوعات قرار گرفته‌ام. بنابراین از مجموعه اخبار درباره جلسه شورای صنفی، گمان می‌کنم که دوباره همان بی‌تدبیری قدیمی رخ داده که پیش از این گاهاً و در مقاطع مختلف، اتفاق می‌افتاد و اکنون مجددا در ارتباط ناقص میان مدیران دولتی و صنفی در حال رخ دادن است.

داوودی ادامه داد: فکر می‌کردم مدیران دولتی کنونی، حتما با کوله‌بار تجربه چند ده ساله‌ای که با اهالی سینما دارند، کم و بیش توانسته‌اند درکی واقع‌بینانه از ماهیت روانی- اجتماعی و نوع فعالیت این اصناف یا جمع‌های فرهنگی و صنفی را پیدا کرده و ارزیابی درستی از آن داشته باشند. اما بر اساس شنیده‌هایم از برخورد آقای طباطبایی‌نژاد در این موضوع واقعا متاسف شدم چراکه به نظرم ایشان می‌بایستی باتوجه به سابقه‌ای که در مدیریت دولتی دارد، درک عمیق‌تر و منصفانه‌تری از مناسبات اصناف از خود بروز می‌داد.

وی افزود: با این استدلالی که ایشان به کار برده و الزام حضور یک نماینده صنفی را در انتخابات شورایی که نامش و اعتبارش «شورای صنفی» است و نه «شورای دولتی»، به رسمیت نشناخته و با سنگر گرفتن پشت قانون خشکی که او را روی کاغذ مجاز به این کار کرده، انتخاب شخصی‌اش را به عنوان نماینده گروه صنفی دیگر معرفی کرده و بنابراین اشتباه محاسباتی فاحشی داشته است. فکر می‌کنم شاید حداقل تدبیر این بود که ایشان نگاهی به تاریخچه گذشته‌ای که در این گونه منازعات اتفاق افتاده بود، می‌انداخت. ما شبیه این برخورد دولتی متکی بر اختیارات قانونی را در ابعاد گسترده‌تر و توان اجرایی بالاتر، را در دوره مدیریت آقای شمقدری هم داشتیم که تمایل داشت با تکیه بر قانون، کار را به تعطیلی خانه سینما بکشاند ولی عملا دیدیم که نتیجه تاریخی این برداشت غلط از اختلافات ذاتی اهالی سینما به چه ضایعه‌ای برای خودشان تبدیل شد.

رئیس سابق هیات مدیره خانه سینما در ادامه اظهار داشت: البته منظورم از ایشان، کل مدیریت دولتی در عرصه فرهنگ بوده و شخصا اصراری روی شخص خاصی ندارم. اکنون شاهدیم که چطور کرونا تمام اصول و قواعد تخصصی و صنفی دنیا را به هم زده است. منتها در بسیاری از کشورها باتوجه به زمینه‌ای که وجود داشته، خیلی زودتر از ما توانستند خودشان را جمع کنند اما ما همچنان درگیر دعواهای حیدری و نعمتی بوده که جز به اضمحلال بردن توان صنفی و دولتی، هیچ اثر دیگری ندارد. اما متاسفانه همچنان در حال دست و پا زدن در چنین موضوعاتی هستیم.

داوودی ادامه داد: براساس تجربه‌ای که در سال‌های فعالیتم داشته‌ام، تصورم این است که این بار هم مثل همیشه مدیران دولتی به جای اینکه بخواهند از تدابیر شجاعانه‌تر و درک موقعیت اضطرار حرفه‌ای استفاده کنند، به‌گونه‌ای پشت قواعد گاهاً غلط و کهنه‌ای که به اسم قاعده و قانون به آنها اختیاراتی داده سنگر می‌گیرند؛ بدون اینکه به موقعیت روانی کنون جامعه سینمایی و درک دگرگونی اساسی که در مناسبات سینما درحال رخ دادن است، توجه کنند.

وی افزود: به شدت نگرانم که این داستان، همچون یک آوار سنگین بر سرشان فرود بیاید. شخصا بر اساس تجربه‌ای که از روانشناسی کلی جامعه سینما دارم، می‌دانم که حرکاتی مثل این، به ناگهان می‌تواند باعث قرار گرفتن اهل سینما پشت هم شود، آنهم برای مقابله‌ای که در شرایط کنونی نباید شکل گیرد و برخوردی دوسر باخت است. به نوعی اگر برای این داستان مدیریت درستی اتخاذ نشود، این اتفاق می‌تواند برای آینده سینمای ما ضایعات بسیار بزرگی داشته باشد.

این کارگردان همچنین درباره بیانیه خانه سینما درباره اتفاقات شورای صنفی و اتفاقاتی که ممکن است پس از این رخ دهد، گفت: مشکل ما فقط دولت نیست، به نظرم یکی از معضلات اصلی ما که زمینه‌ساز چنین اتفاقاتی است، از کم‌کاری‌های صنفی و فضای مدیریت قبیله‌ای که در برخی اصناف و حتی در خود خانه سینما هم در جریان است، نشأت می‌گیرد. در تمام این سال‌ها به تجربه دیده‌ایم که موقعیت و اعتبار بیرونی که به ظاهر خانه سینما دارد، بسیار بیشتر از توانی بوده که در تمام این سال‌ها در اختیارش بوده است. اما از این پتانسیل استفاده نشده.

داوودی در ادامه اظهار داشت: یعنی آنچه که مربوط به منزلت اهالی سینماست، امکان پیگیری و به اصطلاح حمایت از آن، در خانه سینما بسیار بیشتر از حقوق مادی آنان بوده است. این البته ماهیت جامعه فرهنگی ما با حاکمیت است، که خوب یا بد باید معذورات آن را بپذیریم و از امکانات محدودش استفاده کنیم. این نکته‌ای‌ست که در طول این سال‌ها هنوز نه خیلی توسط مدیریت دولتی جدی گرفته شده و نه توسط مدیریت صنفی. نمونه‌های مختلفی از این روش احتمالی صنفی ناشی از برخورد غلط مدیریت دولتی را قبلا هم در دوره‌های‌ مختلف دیده‌ایم.

وی ادامه داد: مثلاً زمانی که خانه سینما با اسلحه قانون تهدید به تعطیلی شد، دیدیم که یکباره چه حمّیت و یکپارچه‌گی در بین اهل سینما پیش آمد. به نوعی آنها برای دفاع از همان خانه سینمایی که تا یک ماه قبل می‌گفتند، هیچ کاری انجام نداده، حمایتی نمی‌کند و تعریف صنفی را درست انجام نمی‌دهد، در کنار هم قرار گرفتند. و به محض اینکه یک گروه از بیرون خواستند، نسبت به خانه سینما، برخوردی سلبی را انجام دهند، همه اعضا پشت هم قرار گرفتند. به نظرم دوستان در این برهه هم اشتباه بزرگی کردند و به تعبیر عامیانه گز نکرده پاره کردند که می‌تواند مسبب خیلی از اتفاق‌های پیش‌بینی نشده در سینما و جامعه صنفی باشد که ضرر عمده آن را هم دولت تقبل می‌کند.

داوودی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: طبعا در این شرایط که دهه چهارم فعالیت کاری، حرفه‌ای و صنفی خودم است، واقعا این انتظار را داشتم که تعامل اصناف با دولت، خارج از همان زد و بندها و مسائل و اتفاقات سیاسی که معمولا در سطح جامعه رخ می‌دهد و در شرایط ناگزیری که الان همه دنیا در آن قرار دارند و ما به شکل بدتری در آن هستیم، به گونه دیگری باشد. امیدوار بودم که مسئولان فرهنگی‌امان بتوانند در این بازی‌ها و سنگر گرفتن‌ها، رویکردی غیر از ماندن در پشت قانون‌های کهنه و تعاریف خیلی قدیمی پیش بگیرند. بهتر است دوستان مقداری از این تأسی صرف به قانون‌های خشک فاصله بگیرند و از تجربه خودشان در شناخت شرایط، امکانات و فضای روانی که در جامعه ما و به شکل تخصصی‌تر در فضای جامعه فرهنگی و سینمایی ما هست، کمک بگیرند.

وی در پایان گفت: فکر می‌کنم مدیران محترم دولتی به نوعی باید جسارت بیشتری نشان دهند و تصمیماتی که منجر به رفتارهای جمعی‌ای شود که نتایج غیرقابل کنترل و غیرعادی داشته باشد را انجام ندهند. حال فرقی نمی‌کند که این تصمیم از جانب بخشی از صنف یا دولت انجام شود.

گفتنی است «شورای صنفی نمایش» متشکل از نمایندگان انجمن سینماداران، شورای‌عالی تهیه‌کنندگان، کانون کارگردانان و پخش‌کنندگان با حضور نماینده سازمان سینمایی است و از ابتدای راه‌اندازی نماینده کانون کارگردانان سینمای ایران به عنوان بی‌طرف رئیس آن بوده است که در دو دوره متوالی محسن امیریوسفی ریاست آن را برعهده داشت. درنهایت در اولین جلسه شورای صنفی نمایش در دوره جدید، مرتضی شایسته به‌عنوان دبیر انتخاب شد و سینماهای سرگروه معرفی شدند.

غلامرضا فرجی و محمدرضا صابری از انجمن سینماداران، مرتضی شایسته از کانون پخش‌کنندگان، حسین فرح‌بخش به نمایندگی از تهیه‌کنندگان و محسن امیریوسفی به نمایندگی از کارگردانان در این جلسه حاضر بودند.