سال ۱۳۸۲؛ تلگراف آمریکا درباره درخواست ۷۹ ایرانی ساکن عراق برای سکونت در یک کشور ثالث / ۵ حزب معاند که عمده این افراد به آن تعلق داشتند

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند

سرویس تاریخ «انتخاب»: سفارت آمریکا در تلگرافی از اردن به تاریخ دوشنبه ۲۳ تیر ۱۳۸۲ به بحث بازگشت کرد‌ها از مرز اردن به عراق پرداخته است.

به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

موضوع سند: بازگشت کرد‌ها از مرز اردن به عراق: آغاز مجدد عملیات سازمان ملل در عراق – از جمله اسکان مجدد – نیازمند متقاعد کردن بقیه است
طبقه بندی: غیرمحرمانه
دوشنبه ۱۲:۰۵ دقیقه چهاردهم جولای ۲۰۰۳
از: اردن
به: نامشخص

۱. گزارش مشترک از امان و قاهره و شامل درخواست اقدام در پاراگراف ۸

۲. خلاصه و درخواست اقدام: نمایندگان ما در امان و قاهره روز ۸ جولای به مرز اردن و عراق سفر کرده و با کرد‌های ایرانی که به دنبال سکونت در یک کشور ثالث بودند دیدار کردند. سازمان پناهندگان سازمان ملل گزارش کرد که ۷۹ کرد ایرانی دیگر در ناکجاآباد (NML) در شمال عراق باقی مانده اند و شایع شده است که پنج خانواده دیگر هم از ناکجاآباد به سمت ایران حرکت کرده اند. تعداد کرد‌های ناکجاآباد اکنون کمتر از هزار نفر است. البته کرد‌هایی که به شمال عراق برگشته اند گزارش کرده اند که سازمان ملل نمی‌تواند از پناهندگان شمال به هیچ شکلی حفاظت یا به آن‌ها کمک کند، و به دیگران توصیه می‌کنند که مسیر آن‌ها را طی نکنند؛ لذا رهبری کرد‌ها همچنان تاکید دارد که آن‌ها از ناکجاآباد نخواهند رفت مگر آنکه امکان سکونت در کشور ثالث داشته باشند. احیای کامل عملیات سازمان ملل در عراق – که از شمال آغاز می‌شود – ظاهرا اکنون تنها راه حل برای مشکل ناکجاآباد است. راهنمایی این وزارتخانه درباره اسکان احتمالی در شمال عراق نیز موردنیاز خواهد بود. پایان خلاصه و درخواست اقدام

۳. نمایندگان منطقه‌ای ما در امان و قاهره روز ۸ جولای سفر مشترکی به مرز عراق و اردن داشتند تا با کرد‌های ایرانی که به دنبال سکونت در کشور ثالث هستند، ملاقات کنند. همانطور که در تلگراف A. گزارش شد، گروهی از هزار کرد ایرانی از کمپ آوارگان الطاش عراق از روز ۱۲ آوریل به ناکجاآباد در مرز با اردن آمده و به دنبال پناهندگی موقت در اردن و سکونت در یک کشور ثالث هستند. سازمان ملل (از نظر ما به درستی) از بررسی درخواست سکونت در ناکجاآباد خودداری می‌کند، زیرا می‌ترسد این اقدام دیگر پناهندگان و حتی عراقی‌ها را هم ترغیب به آمدن به اینجا از سراسر عراق کند.

۴. این نمایندگان در دیدار روز ۸ جولای خود، تضمین‌های قبلی را تکرار کردند که آمریکا کرد‌های ایران را در برنامه سکونت مجدد مدنظر قرار خواهد داد اگر به عراق برگردند. رهبر کرد‌ها با نرمی حتی احتمال بازگشت به عراق را هم رد کرد. کرد‌ها می‌گویند شمال عراق خانه آن‌ها نیست و پیوند‌های سیاسی شان باعث می‌شود در ... ایران آسیب پذیر باشند. ....

گروه ساکن در ناکجاآباد مدعی است کلا شامل فعالان سیاسی از پنج جنبش متفاوت: حزب دموکراتیک کردستان ایران، حزب کمونیست، جنبش‌های مشروطه خواه، مجاهدین خلق و خباط می‌شود. کرد‌ها همچنین مدعی هستند که جلال طالبانی و PUK که کرد‌های الطاش را ترغیب به سکونت در شمال عراق می‌کنند، روابط خوبی با ایران دارد ...

۵. کرد‌ها این گزارش سازمان ملل را تایید کرده اند که ۷۹ نفر از ناکجاآباد به شمال عراق رفته اند (روستای کلار در نزدیکی سلیمانیه)، اما گزارش‌ها درباره اینکه ۵ خانواده کرد از ناکجاآباد به ایران رفته اند را رد می‌کنند (سازمان ملل بصورت جداگانه تایید کرد که تعداد کرد‌های ناکجاآباد کمتر از هزار نفر است، اما می‌گوید نمی‌تواند اعداد دقیقتری ارایه کند، زیرا تا کنون سیستم ثبت کمپ در ناکجاآباد استفاده نکرده است). به گفته رهبران کمپ ناکجاآباد، کرد‌هایی که به شمال عراق برگشته اند، گزارش می‌کنند که سازمان ملل توانایی هیچگونه حفاظت یا کمک به آن‌ها در شمال را ندارد و به دیگران توصیه می‌کنند مسیر آن‌ها را نروند. هرچند احزاب KDP و PUK به خوبی به قول خود درباره تامین زمین برای کرد‌های الطاش عمل کرده اند، اما آن‌ها نمی‌توانند غذا و کمک‌های بشردوستانه به این گروه و سازمان ملل برسانند و یا هیچ کمکی به آن‌ها بکنند. کمیته کمپ از نمایندگان ما پرسیده اند که سازمان ملل و آمریکا چطور می‌توانند کرد‌ها را در این شرایط برای برگشت به عراق ترغیب کنند.

۶. در عین حال، شرایط حمایتی در کمپ ناکجاآباد همچنان رو به وخامت است. با توجه به صف بستن صد‌ها کرد در گذرگاه مرزی، سازمان ملل گزارش کرده است که آوارگان ناکجاآباد بصورت فزاینده‌ای وارد تجارت شده و غذا و اقلام خود را به کامیون‌هایی می‌فروشند که در حال عبور از مرز هستند. کودکان آوارگان به عنوان طعمه‌ای برای این کار استفاده شده و هر روزه وارد ترافیک شده و از آن خارج می‌شوند. یکی از کودکان در روز ۳۰ ژوئن با یک خودرو تصادف کرد و با داشتن جراحت جدی در سر به امان برده شد. بهرحال، این تصادف تغییری در موضع کمیته کمپ ایجاد نکرد.

۷. نکته: از دیدگاه ما، احیای کامل فعالیت‌های سازمان ملل در عراق – که از شمال آغاز می‌شود – تنها راه حل برای مشکل ناکجاآباد است. اگر سازمان ملل نتواند خدمات پایه خود را احیا کرده و سپس به سرعت به سمت شروع روند تغییر سکونت برود، کرد‌های ناکجاآباد به احتمال زیاد بصورت داوطلبانه به عراق بازخواهند گشت. البته هنوز قطعی نیست که آیا سازمان ملل این رویکرد را پذیرفته است یا خیر، زیرا تفاوت دیدگاه میان پرسنل سازمان ملل در ژنو، امان و بغداد وجود دارد. بازدید دووی در روز‌های ۱۵ تا ۲۱ جولای از این منطقه می‌تواند فرصتی را برای ایجاد یک رویکرد مشترک در قبال این مسئله فراهم کند.

۸. درخواست اقدام: در عین حال، سازمان ملل/اردن به دنبال تضمین از کشور‌های میزبان مبنی بر آن است که آن‌ها می‌توانند روند سکونت مجدد را در شمال عراق پردازش کنند. همانطور که در تلگراف b. گفته شده بود، نمایندگان به دنبال پاسخ این سوالات هستند که آیا CPA بغداد و CIS بغداد حاضر به پذیرفتن رسیدگی به روند سکونت مجدد در شمال عراق هستند یا خیر و اینکه CIS بغداد برای انجام و تکمیل روند سکونت مجدد در شمال عراق به چه اطلاعاتی یا هماهنگی‌هایی نیاز دارد. ما همچنین باید بدانیم کدام نهاد رسیدگی خارجی (OPE) – استانبول یا امان – تجهیزات لازم برای انجام امور شمال عراق را خواهد داشت.
گنهام

* بخش هایی از این سند در ترجمه حذف شده است