«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند
سرویس تاریخ «انتخاب»: سفارت آمریکا در تلگرافی سری از امارات به تاریخ سه شنبه هفدهم تیر ۱۳۸۲ به گفتگوی بولتون با حمدان بن زاید، وزیر امورخارجه امارات درباره ایران و کره شمالی پرداخته است.
به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:
موضوع سند: گفتگوی بولتون با حمدان بن زاید، وزیر امورخارجه امارات درباره ایران و کره شمالی
طبقه بندی: سری
دوشنبه ۱۲:۲۶ دقیقه بیست و سوم ژوئن ۲۰۰۳
از: امارات
به: وزارت امورخارجه، دفاع، سازمان سیا
۱. طبقه بندی شده توسط سفیر واهبا
۲. خلاصه: بولتون در انتقال پیامی از رییس جمهور بوش درباره نگرانی‌های دولت آمریکا درباره برنامه‌های هسته‌ای ایران و کره شمالی و در نشست روز ۱۸ ژوئن با حمدان بن زاید، وزیر امورخارجه امارات شرکت کرد. درباره کره شمالی، بولتون خواهان حمایت امارات در عدم دسترسی کره شمالی به پول نقد از طریق کمک به ما در محدود کردن فروش تسلیحات این کشور شد که هزینه برنامه هسته‌ای آن‌ها را تامین می‌کند. حمدان تشکر عمیق خود از دیدار بولتون را مطرح کرده و گفت که آمریکا و امارات روابط «خاصی» دارند که پس از حملات ۱۱ سپتامبر هم بصورت ویژه تقویت شده است. حمدان از همکاری کامل امارات در جلوگیری از رفع تهدید‌های کره شمالی و ایران صحبت کرد، زیرا برنامه‌های این دو کشور نه تنها خاورمیانه بلکه کل جهان را با خطر مواجه می‌کند. او به گزارش‌های اطلاعات امارات اشاره کرد که ایرانیها اخیرا تلاش‌های خود را دو برابر کرده و «بصورت فعال» روی برنامه هسته‌ای کار می‌کنند، بویژه بعد از ابراز نگرانی از سوی آمریکا و اروپا. امارات نگرانی‌های خود درباره همکاری ایران و روسیه را بصورت مستقیم با دولت روسیه مطرح کرده است، اما این توجیه مسکو را نپذیرفته است که ایران از این فناوری برای اهداف نظامی استفاده نمی‌کند. حمدان همچنین قول داد بصورت شخصی در امضای سریعتر توافقنامه دوجانبه ماده ۴۸ در سازمان همکاری اسلامی مداخله کند. پایان خلاصه
۳. معاون وزیر در امور خلع سلاح و همکاری‌های بین المللی، جان بولتون با وزیر امورخارجه شیخ حمدان بن زاید ال نهیان در روز ۱۸ ژوئن در ابوظبی دیدار کرد. مارک گرومبریج، دستیار ویژه، سفیر، جودی گرین، مامور امور خارجه و فرستاده سیاسی هم در کنار بولتون در این دیدار حضور داشتند. حمدان نیز به همراه عبدالرحمن الرمیثی، دستیار و ذکی نصیب، مترجم رییس جمهور در این دیدار شرکت کرده بود.
صحبت‌های بولتون درباره کره شمالی: زمان به نفع ما نیست
۴. بولتون صحبت هایش را با کره شمالی آغاز کرده و نگرانی‌های دولت این کشور را درباره افزایش توانایی‌های هسته‌ای کره شمالی ابراز کرد. رییس جمهور بوش از وزارت امورخارجه آمریکا خواسته بود تا راهکار مسالمت آمیزی برای این بحران پیدا کرده و از کنفرانس‌های بین المللی و شورای امنیت سازمان ملل و همسایگان کره شمالی بهره ببرند. البته، بولتون گزارش داد که دیپلماسی یک روند پیچیده است و «زمان هم به نفع ما نیست». رییس جمهور تصمیم گرفته است که ما باید «نفوذ‌های دیگر» را هم برای کندکردن برنامه هسته‌ای کره شمالی مدنظر قرار دهیم. نظر دولت آمریکا این است که کره شمالی از پول نقد حاصل از فروش تسلیحات خود و همچنین قمار استفاده می‌کند. بولتون توضیح داد که سفر غیرعلنی او به خاورمیانه که شامل مصر، عربستان، یمن، و کویت می‌شد، فرصتی را برای صحبت درباهر نگرانی‌های ما با دوستان مان برای همکاری در راستای متوقف کردن درآمد‌های خارجی کره شمالی، فراهم کرد. ما امیدواریم تا بتوانیم «مشارکتی» را ایجاد کنیم که کشور‌های خاورمیانه به دنبال جایی غیر از کره شمالی برای تامین نیاز‌های خود به تسلیحات باشند. بولتون بصورت واضح گفت که ما تلاش نمیکنیم معاملات گذشته را ملغی کنیم و تشکر کرد که امارات همکاری نظامی خود با کره شمالی را در سال ۲۰۰۰ متوقف کرده است.
۵. بولتون به موضوع همکاری امارات با ایران و لیبی پرداخت که با آمریکا روابط دیپلماتیک ندارند، و البته سوریه که روابط دیپلماتیک با آمریکا دارد، اما اکنون نمی‌توانیم از نفوذمان در آنجا استفاده کنیم. آمریکا پیشنهاد کرد تا به عنوان بخشی از روابط حوزه مبارزه با تروریسم، ما اشتراک اطلاعات هم انجام دهیم و اشاره کرد که کره شمالی معمولا اجزای تسلیحاتی را بصورت مخفیانه می‌فروشد که شامل قاچاق هم می‌شود. بولتون درباره برنامه امنیت گسترش تسلیحات، به حمدان گزارش داده که در ماه می‌و در کراکو رونمایی شده و از طریق آن آمریکا به دنبال استفاده از اختیارات موجود و جدید برای ایجاد مکانیزم‌های کنترلی مضاعف در صادرات برای تغییر مسیر محموله‌های تسلیحات کشتار جمعی در دریا، آب و هوا است. آمریکا به دنبال آن است که تکمیل این معاملات را برای کره شمالی و کشور‌های دیگر سخت کرده و هزینه انجام آن‌ها را بالاتر ببرد.
حمدان: کره شمالی الگویی برای کشور‌های خودسر
۶. حمدان سخنانش را با این حرف شروع کرد که امارات هیچ رابطه دیپلماتیکی با کره شمالی ندارد و کاملا متعهد به همکاری با آمریکا در زمینه تهدیدات هسته‌ای است و ادامه داد هرگونه توسعه تسلیحاتی در آسیا می‌تواند «تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی امارات" باشد. از نظر او، نوع برخورد با کره شمالی تعیین خواهد کرد که آیا دیگر بازیگران خودسر هم به دنبال برنامه توسعه تسلیحات خطرناک خواهند رفت یا خیر. حمدان با اشاره به ملاقات قبلی بولتون با سلطان بن سلایم، رییس سازمان بنادر و گمرکات دوبی، این سوال را مطرح کرد که آیا آمریکا نگرانی خاصی درباره دوبی به عنوان نقطه تبادلات کشتیرانی دارد. او اشاره کرد که دولت فدرال امارات این مسایل را با محمد بن راشد المکتوم، امیر امارات، در صورت نیاز مطرح خواهد کرد. بولتون معتقد بود که دوبی با آموزش ماموران گمرک خود برای هشدار درباره محموله‌های احتمالی توسعه تسلیحات کشتار جمعی، کار درست را انجام می‌دهد. آمریکا به دنبال آن است که اطلاعات بیشتری را با دوبی به اشتراک بگذارد، مخصوصا در مواردی که قاچاق این تسلیحات شکل پیچیده تری به خود می‌گیرد.
۷. حمدان مطمئن نبود که دوبی به تنهایی بتواند چنین نفوذی را بر لیبی، سوریه و ایران اعمال کند، با توجه به آنکه آن‌ها ماهیتا روش‌هایی سری و غیرهمکارانه به کار می‌گیرند. او معتقد نبود که این دولت‌ها در قبال هیچ رویکردی درباره معاملات شان با کره شمالی پاسخگو باشند. بولتون پیشنهاد کرد که امارات از رهبری خود در تریبون‌های چندملیتی مانند سازمان همکاری کشور‌های اسلامی، و اتحادیه عرب برای پیشبرد این نگرانی‌ها استفاده کند.
ایران: تلاش‌های چندجانبه کلید توقف برنامه
۸. بولتون مشاوره نزدیک میان آمریکا و بریتانیا و فرانسه درباره تهدیدات ایران را با عراق مقایسه کرد. او با اشاره به آخرین بیانیه گروه هشت، اشاره کرد که شواهدی وجود دارد که اروپایی‌ها نیز به همین اندازه نگران هستند. بولتون توضیح داد که آمریکا به دنبال آن است که روسیه و فرانسه را درباره ایران، «نزدیک خود نگه دارد». ادعای تهران مبنی بر آنکه در حال توسعه برنامه هسته‌ای انرژی صلح آمیز است با رفتار آن همخوانی ندارد. آمریکا معتقد است که اگر ایران با سرعت کنونی برنامه اش را ادامه دهد، تا پایان این دهه قادر به تولید تسلیحات هسته‌ای خواهد بود. به گفته او آمریکا به سختی با روسیه همکاری کرده است تا تامین سوخت برای تاسیسات بوشهر را متوقف کند. ما پیشرفت‌هایی با دولت روسیه داشته ایم، اما در زمینه همکاری دانشمندان خصوصی روسی با ایرانیها، پوتین به رییس جمهور گفته است که دولت روسیه تا زمانی که سوالات درباره نیات ایران حل نشود، تامین سوخت بوشهر را انجام نخواهد داد.
۹. بولتون به «گزارش وحشتناک» آژانس انرژی اتمی اشاره کرد که به این دلیل اهمیت داشت که حالا نشان دهنده یک ارزیابی بین المللی و نه صرفا آمریکایی است و مجموعه‌ای از سوالات مهم را نشان می‌دهد که ایران حاضر به پاسخگویی به آن‌ها نیست، از جمله اینکه چرا ایران یک تاسیسات تولید آب سنگین ایجاد کرده است. بولتون می‌گوید آمریکا امیدوار است که نشست آتی هیات حکام آژانس که به ریاست کویت برگزار خواهد شد، نشان دهنده اتفاق نظر برای درخواست از ایران بمنظور دادن اجازه برای بازرسی‌ها باشد. دیدگاه آمریکا این است که ایران نخواهد توانست پاسخ سوالات آژانس را بدهد و این ممکن است باعث درخواست آمریکا برای ارجاع موضوع به شورای امنیت در نشست ماه سپتامبر شود. حمدان اشاره کرد که او نگرانی‌های امارات را با البرادعی بیرکل آژانس مطرح کرده و خواستار یک پیام بین المللی روشن شده است. بولتون می‌گوید که البرادعی را ترغیب خواهد کرد تا «تنها واقعیات را گزارش کرده و از موضعگیری سیاسی پرهیز کند»، زیرا باعث می‌شود پیامی اشتباه به ایران ارسال شود.
امارات معتقد است ایران در حال افزایش محموله‌های برنامه هسته‌ای خود است
۱۰. حمدان گفت که امارات به شدت نگران برنامه هسته‌ای و موشکی ایران است. به گفته سازمان اطلاعات امارات، ایرانیها اخیرا تلاش‌های خود را افزایش داده و در حال «فعالیت شدید» روی برنامه هسته ای، بویژه بعد از ابراز نگرانی آمریکا و اروپا هستند. حمدان درخواست کرد «اجازه ندهید ایران این توانایی را به دست آورد، زیرا می‌تواند برای منطقه فاجعه بار باشد». امارات از همکاری گسترده‌تر درباره ایران بویژه با روسیه و اروپا استقبال کرد که به گفته حمدان «باید در کنار ما باشند». امارات نگرانی خود از همکاری ایران و روسیه را بصورت مستقیم با دولت روسیه در میان گذاشته بود. امارات این استدلال مسکو را نپذیرفته بود که ایرانیها از این فناوری برای اهداف نظامی استفاده نمی‌کنند. حمدان تخمین می‌زد که هیچ راهی وجود ندارد که روس‌ها بتوانند ایرانیها را کنترل کنند. او اشاره کرد که نشست وزرای خارجه شورای همکاری خلیج فارس که در اوایل هفته در جده برگزار شده بود برای اولین بار بیانیه‌ای روشن داشت که مستقیم از ایران می‌خواست تا منطقه خلیج فارس/خاورمیانه عاری از تسلیحات هسته‌ای شود. شورای همکاری خلیج فارس نگران شرایط داخلی ایران بود. وزیر امورخارجه عربستان، سعود الفیصل این دیدگاه را مطرح کرده بود که خاتمی و رفسنجانی که قبل از این در مسایل گوناگون با هم اختلاف داشتند اکنون در کنار هم قرار گرفته و «لحن مشترکی» دارند.
۱۱. بولتون گفت: هیچ «شکی» درباره ارتباط ایران و روسیه وجود ندارد. هرچند واضح بود که پوتین خواهان دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای نیست، اما ظاهرا این خواست او به کل بروکراسی دولت روسیه منتقل نشده است. بولتون اشاره کرد که تضاد منافع داخلی سازمان انرژی اتمی روسیه این است که از یک سو کاملا تهدید ایران را درک می‌کند و از سوی دیگر تلاش می‌کند برای سودآوری، رآکتور و سوخت آن را به ایران بفروشد. درباره کره شمالی هم، که در آستانه یک آزمایش موشکی بالستیکی قرار دارد، آمریکا معتقد است که آن‌ها با ایران توافق دارند تا اطلاعات درباره آزمایش موشکی ایران را به اشتراک بگذارند. بولتون امیدوار است که شورای همکاری خلیج فارس نگرانی‌های خود را به روسیه و اروپا هم منتقل کند.
۱۲. این تلگراف به تایید بولتون رسیده است.
واهبا