پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات، کاربردی نمودن دانش و دستاوردهای پژوهشی و تکمیل زنجیره ایده/ محصول/ بازار و در نهایت پشتیبانی از شرکت‌های دانش بنیان همواره به‌عنوان دغدغه‌های اقتصاد کشور بوده است. در همین راستا و در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم و نیز اصل ۴۴ قانون اساسی، صندوق نوآوری و شکوفایی در اواخر سال ۱۳۹۱ تاسیس شد.
به گزارش انتخاب، بنابراعلام بانک تجارت، به‌منظور آشنایی با جزئیات وظایف و روند حمایت این صندوق از اقتصاد دانش بنیان کشور گفت‌وگویی را با روح‌الله ذوالفقاری معاون برنامه‌ریزی صندوق انجام دادیم. وی در این گفت‌وگو درباره نقش بانک‌ها از جمله بانک تجارت در تجاری‌سازی ایده‌های برتر شرکت‌های دانش بنیان می‌گوید:
لطفا ابتدا درباره حوزه فعالیت صندوق نوآوری و شکوفایی و گستره کنونی شرکت‌های دانش بنیان توضیح دهید؟
صندوق نوآوری و شکوفایی طبق قانونی که در سال ۱۳۸۹ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد شکل گرفته و عملا کار خود را از سال ۱۳۹۲ شروع کرده است. در حال حاضر حدود ۴۷۰۰ شرکت دانش بنیان در استان‌های مختلف کشور شناسایی شده‌اند و سالانه حدود ۱۰۰۰ شرکت دانش بنیان به آن افزوده می‌شود. حوزه فعالیت صندوق چهار محور کلی دارد که همگی حول تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان قرار دارند. این حوزه‌ها شامل اعطای تسهیلات، صدور انواع ضمانتنامه انواع خدمات سرمایه‌گذاری و انواع کمک‌های بلاعوض در جهت توانمندسازی شرکت‌ها می‌شود.
چه گروه از شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند زیر چتر حمایتی صندوق نواوری و شکوفایی قرار بگیرند؟
شرکت‌های دانش بنیان به دو دسته تولیدی و نوپا تقسیم می‌شوند و هر کدام نوع یک و نوع دو دارند. صندوق پذیرای همه شرکت‌های دانش بنیان است و شعار ما "هر شرکت یک راه حل" است.
در بخش همکاری با بانک‌ها شرکت‌هایی را به بانک‌ها ارجاع می‌دهیم که اصطلاحا بانک‌پذیر بوده و استانداردهای مورد نیاز نظام بانکی را از جهاتی همچون شفاف‌سازی صورت‌های مالی و اظهارنامه مالیاتی داشته باشند.
خدمات صندوق در چهار محوری که بالا به آن اشاره شد از موقعی که ایده در شرکت بوجود می‌آید با تسهیلات نمونه‌سازی تا بعد از اینکه محصول اولیه در قالب خط تولید ساخته شود تسهیلات سرمایه ثابت و سپس سرمایه در گردش برای تولید و برای فروش تسهیلات لیزینگ اعطا می‌شود. همچنین خدمات متنوع دیگری به فراخور نیاز شرکت‌ها از جمله تسهیلات خرید محل کار و اشتغال‌زایی متناسب با چرخه هر محصول و شرکت نیز اعطا می‌شود. علاوه بر این در زمینه اعطای کمک‌های بلاعوض برای شرکت در نمایشگاه‌ها اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری، برگزاری دوره‌های آموزشی نیز به آنها کمک می‌کنیم.
نقش بانک‌ها در پیشبرد اهداف صندوق نوآوری و شکوفایی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
یکی از سیاست‌های ما در صندوق نوآوری و شکوفایی استفاده از ظرفیت سایر بازیگرانی است که در اکوسیستم اقتصادی و مالی کشور وجود دارند؛ تا بتوانیم خدمت‌رسانی بهتری به این شرکت‌ها داشته باشیم. اگر بخواهیم این بازیگران را دسته‌بندی کنیم مجموعه قابل ملاحظه‌ای از آنها در نظام بانکی قرار می‌گیرند. بانک‌ها به واسطه سال‌های متمادی در خدمت‌رسانی مالی و بانکی به اشخاص حقیقی و حقوقی، عملا دارای تجاربی ارزشمند هستند و به همین علت هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی در دور جدید، اولویت را در گسترش همکاری با بانک‌ها قرار داده تا از این طریق به‌جای تصدی‌گری و انجام فعالیت‌های حوزه مالی و بانکی، نقش راهبری و رگولاتوری را برگزیده و به صورت هماهنگ در سراسر کشور عمل کند.
در همین مسیر با مدیران عامل بیش از ۱۲ بانک وارد مذاکره شدیم و بر اساس تفاهمات صورت گرفته تاکنون حدود شش سرویس عملیاتی را در حوزه بانکی از جمله ضمانتنامه و تسهیلات فعال کرده‌ایم. نگاه صندوق اینگونه است که شرکت‌های دانش بنیان را به‌عنوان مشتریان بانک در نظر بگیریم و سعی کنیم با حمایت و هماهنگی بانک و صندوق، قیمت تمام شده پول را برای شرکت‌های دانش بنیان پایین بیاوریم و از این طریق در کنار کمک به رونق کسب و کار اقتصاد دانش بنیان کشور، ریسک منابع بانک‌ها را نیز کاهش دهیم.
همکاری صندوق و بانک تجارت در این مدت به چه صورت بوده است؟
بانک تجارت به‌عنوان یکی از بانک‌های همکار با ما در حوزه تسهیلات و صدور ضمانتنامه همکاری‌های خوبی را داشته و بنا بر آمار تاکنون حدود ۲۵۵۰ میلیارد ریال تسهیلات تنها در سال ۱۳۹۸ به شرکت‌های دانش بنیان اعطا کرده و معادل ۷۲۰۰ میلیارد ریال ضمانتنامه توسط بانک تجارت بنا بر درخواست شرکت‌های معرفی شده از سوی صندوق توسط بانک تجارت صادر شده است. تسهیلات مذکور عمدتا با موضوع سرمایه در گردش و ضمانتنامه‌ها از نوع پیمان بوده است. اخیرا نیز تعامل مثبتی با هدف ایجاد تنوع در اعطای تسهیلات از جمله تامین محل کار شرکت‌ها و لیزینگ شرکت‌های دانش بنیان و صدور ضمانتنامه‌های مورد نیاز برای دسترسی به بازار سرمایه مثل انتشار اوراق صکوک صورت گرفته تا عملا سبد متنوع‌تری از خدمات بانکی و مالی به شرکت‌ها ارائه شود.
لطفا توضیحاتی هم درخصوص تضمین‌های اعطای تسهیلات و صدور ضمانتنامه به شرکت‌های دانش بنیان ارائه کنید.
ابتدا باید اشاره کنم که تضمین‌ها توسط خود شرکت‌ها تامین می‌شود اما تفاوت‌هایی بین نرخ تامین مالی از سوی بانک‌ها و صندوق نوآوری و شکوفایی وجود دارد که طبیعتا صندوق نرخ‌های پایین‌تری را در نرخ تسهیلات دارد. درخصوص جبران عدم‌النفع تسهیلات اعطایی از سوی بانک‌ها، صندوق نوآوری جبران را انجام می‌دهد که البته با فضای رقابتی که بین بانک‌ها به‌وجود آمده عملا آنها سعی می‌کنند ضمن حفظ مدیریت ریسک، حداقل‌ها را در تضمین‌ها در نظر بگیرند.
آینده همکاری با بانک تجارت را چگونه ارزیابی می‌کنید و برای گسترش این تعامل چه پیشنهادهایی دارید؟
ما در همکاری با نظام بانکی دنبال دو موضوع هستیم، یکی اینکه شرکت‌ها را به سمت بانک‌پذیر شدن سوق دهیم تا بعد از رشد اولیه به سمت همکاری با سیستم بانکی پیش بروند. دوم اینکه سیستم بانکی را از حالت بروکراتیک اولیه خارج کرده تا به این ترتیب متناسب با تحولات حوزه کسب و کار کشور، خدمات جدیدتر و منعطف‌تری نیز طراحی شود. در این زمینه اخیرا همکاری خوبی بین صندوق و بانک تجارت رخ داده و با توجه به ارتباط خوبی که با مدیران ارشد بانک داریم نسبت به آینده بسیار امیدوار هستیم.
همدلی و هماهنگی در کنار برگزاری نشست‌های مستمر راز گسترش این همکاری است که خوشبختانه اکنون روند رو به رشدی را تجربه می‌کنیم.