چرا کاهش «مطالبات معوق» تا این حد اهمیت دارد؟ / روش بانک ملی برای بهبود NPL

مدیرعامل بانک ملی ایران اخیرا درباره وضعیت مطالبات معوق این بانک، گفته بود: مطالبات معوق بانک ملی در سه سال گذشته روند نزولی داشته و NPL بانک وضعیت مطلوب‌تری دارد. در واقع مانده مطالبات معوق بانک نسبت به کل مانده تسهیلات داده شده در بانک ملی وضعیت مناسبی دارد.

مردادماه سال گذشته، یک سال پس از روی کار آمدن دولت دوازدهم، اعلام شد که میزان NPL بانک ملی در پایان مردادماه سال 96 رقم 8.9 درصد بود که در پایان خردادماه سال 97 به عدد 7.8 درصد کاهش یافته است.

به گفته حسین زاده، مدیرعامل بانک ملی، این رقم در سال 96 حدود ۷.۳ درصد بود و در سال 97 به ۶.۳ درصد رسید.

NPL چیست؟
NPL یکی از شاخص‌های مهم بانکی است و درصد مطالبات غیرجاری از کل تسهیلات پرداخت شده را نشان می‌دهد. به بیان دیگر، اگر مانده مطالبات معوق هر بانک را عدد اول در نظر بگیریم، و کل مانده تسهیلات داده شده را عدد دوم، رقمی که از تقسیم عدد اول بر دوم به دست می آید NPL نامیده می شود که به صورت درصد نشان داده می شود.

طبیعتا هرچه این رقم پایین تر باشد، نشان می دهد که مطالبات معوق آن بانک کمتر است و هرچه بیشتر باشد نشان از زیاد بودن مطالبات معوق دارد. به طور طبیعی، اگکر این رقم به صفر برسد، ایده آل ترین حالت ممکن شکل گرفته است.

در دنیا، استاندارد مطالبات معوق کمتر از 5 درصد است.

اخیرا، محمدرضا حسین زاده مدیرعامل بانک ملی در دیدار با مدیران ارشد بانک تاکید کرد که این بانک باید تا پایان سال در محورهای هفت گانه ابلاغی به سطح مطلوبی از رشد مورد نظر برسد؛ به طوری که جایگاه برتر خود در نظام بانکی را بیش از حد کنونی ارتقا دهد.

منظور او از محورهای هفتگانه، همان محورهایی است که به عنوان اولویت های این بانک دبرای سال 98 در نظر گرفته شده است. یکی از این محورها، کاهش معوقات بانکی است.

اکنون، رقم معوقات بانکی این بانک روند نزولی را طی می کند و به ۶.۳ درصد در پایان سال 97 رسیده. اگر این روند ادامه یابد، این رقم در پایان سال جاری به استاندارد جهانی نزدیک و نزدیک تر خواهد شد.

مطالبات معوق چگونه کاهش یافت؟
اخیرا مجلس مصوبه ای در خصوص بخشش سود و جرائم وام‌های زیر ۱۰۰ میلیون تومان از سوی بانک‌ها داشته است. شهاب نادری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در این باره می گوید: در شرایط فعلی اقتصادی اجرای این مصوبه می‌تواند مطالبات معوق بانک‌ها را کاهش دهد و بسیاری از مطالبات فریز شده بانک‌ها در قالب مطالبات معوق وصول خواهد شد.

او می گوید: شاید بخشش سود و جریمه چنین وام‌هایی به ضرر شبکه بانکی در کوتاه مدت باشد، اما در بلندمدت از طولانی شدن روند بازپرداخت و یا عدم بازپرداخت چنین تسهیلاتی جلوگیری می‌کند.

این نماینده البته تاکید دارد که این مصوبه ایراداتی نیز دارد. او می افزاید: محاسن این مصوبه بیش از ایرادات آن بوده و به جهت بازگشت منابع و همچنین کاهش تعداد بدهکاران بانکی می‌توان از آن در سایر وام‌ها نیز استفاده کرد.

اما مدیرعامل بانک ملی بر انضباط بانکی به عنوان یکی از مهمترین دلایل کاهش مطالبات معوق یاد می کند.

حسین زاده با بیان اینکه عملکرد بسیار خوبی در وصول مطالبات معوق داشتیم، می گوید: دلیل اصلی این موضوع، پیگیری مستمر بانک با استفاده از کمیته‌های استانی و شهرستان‌هاست؛ به طوری که بخشی از این کار به شهرستان‌ها تفویض اختیار شده و فقط موارد خاص در تهران بررسی می‌شود. این روند باعث شده که وصول مطالبات در بانک ملی بالا باشد.

حسین‌زاده بانک ملی را یکی از منضبط‌ترین بانک‌های کشور در سال‌های گذشته دانسته و یادآور می شود: در دو سال گذشته نه تنها اضافه برداشت از بانک مرکزی نداشته‌ایم، بلکه در بازار بین بانکی نیز به تعدادی از بانک‌ها کمک کردیم و می‌کنیم.

همچنین بنا بر اعلام بانک ملی، روش این بانک برای کاهش مطالبات معوق، کنترل و پایش روزانه مطالبات، امهال و تقسیط مطالبات غیرجاری بدهکاران، اجرای طرح‌های انگیزشی نظیر بخشودگی مانده جرایم تاخیر مازاد بر نرخ معامله، برگزاری جلسات همفکری مستمر با حضور مدیران ارشد بانک و بررسی پرونده های بدهکاران عمده، دعوت حضوری از بدهکاران عمده و تسهیل شرایط بازپرداخت آنها و … در جهت وصول مطالبات بوده است.