نخست وزیر ژاپن در سفر به تهران احتمالا پیشنهاد کند روحانی و ترامپ پاییز امسال در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل، دیدار کنند / شینزو آبه سال ۱۳۶۲ همراه با پدرش که وزیر خارجه بود، برای میانجیگری بین ایران و عراق به تهران آمده بود

لارا روزن در المانیتور نوشت: ظاهرا عدم پیشرفت مذاکرات با ایران و کره شمالی باعث سرخوردگی و ناامیدی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا شده است. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا روز یکشنبه اعلام کرد که واشگنتن حاضر است بدون هیچ پیش شرطی با رهبران ایران گفت و گو کند. البته پمپئو تاکید کرد که آمریکا موضعش را نسبت به گذشته تغییر نداده است.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: در یکی از مصاحبه های تلویزیونی شبکه یورونیوز از پمپئو سوال شد که آیا اظهاراتش در روزهای اخیر نشان دهنده تغییر رویکرد آمریکا در قبال ایران هستند. پمپئو تاکید کرد که این موضوع صحت ندارد: «رئیس جمهور بارها در گذشته اشاره کرده بود که آماده گفت و گو با ایران است. او آماده است که در مورد فعالیت های منطقه ای، برنامه موشکی و هسته ای تهران گفت و گو کند. آمریکا موضعش را تغییر نداده است».

با وجود این، پیام های مقامات آمریکا در هفته های اخیر نشان می دهند که کارزار فشار حداکثری آن ها نتیجه بخش نبوده است و در حال حاضر اولویت بیشتری برای دیپلماسی قائل هستند. اما دولت ترامپ طی دو سال گذشته نتوانسته است کانال دیپلماتیکی با رهبران ایران ایجاد کند.

ترامپ هفته گذشته در ژاپن به طور صریح بیان کرد که بر خلاف برخی مشاورانش همچون جان بولتون به دنبال تغییر نظام  ایران نیست. ترامپ در کنفرانس خبری مشترک با شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن در 27 مه گفت: «ایران با همین رهبران کنونی می تواند به دستاوردهای بزرگی برسد. ما فقط به دنبال جلوگیری از دست یابی آن ها به تسلیحات هسته ای هستیم».

علی واعظ، مدیر پروژه ایران در موسسه «گروه بین المللی بحران» در مصاحبه با ما گفت که تغییر لحن مقامات آمریکایی در هفته های اخیر نشانه ناامیدی آن ها از پیروزی کمپین فشار حداکثری علیه ایران و همچنین عدم پیشرفت مذاکرات با رهبران کره شمالی است.

او ادامه داد: «آقای پمپئو می داند که کاسه صبر رئیس جمهور در حال لبریز شدن است. همه از این موضوع آگاه هستند که ترامپ تمایلی به شروع جنگ با ایران ندارد. به همین خاطر آقای پمپئو اخیرا تاکید کرد که آمریکا هیچ پیش شرطی برای مذاکره با ایران تعیین نکرده است».

قرار است نخست وزیر ژاپن این ماه به ایران سفر کند. آبه در سال 1983 نیز همراه با پدرش، وزیر خارجه سابق ژاپن به ایران سفر کرده بود. گفتنی است، توکیو تلاش کرد در مدت جنگ بین ایران و عراق به عنوان میانجی عمل کند.

علی واعظ در این ارتباط گفت: «حدس می زنم که شینزو آبه برگزاری ملاقاتی بین حسن روحانی و دونالد ترامپ در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در پاییز امسال را پیشنهاد خواهد کرد. شاید دو کشور فرصت بهتری برای مذاکره به دست نیاورند».

ترامپ چندین بار در بیانیه های اخیر خود تاکید کرده است که صرفا به دنبال جلوگیری از دست یابی ایران به تسلیحات هسته ای است. اما توافق هسته ای امضا شده در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما نیز همین هدف را داشت. ترامپ سال گذشته با اشاره به دیگر فعالیت های ایران از جمله برنامه موشکی بالستیک و پشتیبانی از گروه های نیابتی در منطقه از توافق هسته ای برجام خارج شد.

خانم سوزان مالونی، مقام سابق وزارت خارجه آمریکا و عضو کنونی اندیشکده بروکینگز در مصاحبه با ما گفت: «به نظرم مقامات ارشد دولت ترامپ تا حدودی در مورد مسئله ایران با یکدیگر اختلاف دارند. آن ها دوست ندارند این برداشت ایجاد شود که سیاست دولت آمریکا در قبال ایران تغییر کرده است و آمریکا صرفا بر روی برنامه هسته ای ایران تمرکز خواهد کرد».

مالونی ادامه داد: «در صورتی که ترامپ به طور مستقیم با رهبران ایران مذاکره کند، حدس می زنم که خواسته های کمتری را نسبت به مقامات ارشد دولتش مطرح خواهد کرد».

خانم سوزان دی ماجیو، از اعضای ارشد اندیشکده «سرمایه گذاری برای صلح بین الملل» در ارتباط با اظهارات مقامات آمریکایی طی هفته های اخیر گفت: «آشکار است که آقای پمپئو تحت فشار دونالد ترامپ لحن ملایم تری را در مورد گفت و گو با ایران اتخاذ کرده است».

دی ماجیو ادامه داد: «شکی وجود ندارد که آقای پمپئو لحن خود را به دلیل تمایل دونالد ترامپ برای شروع مذاکرات تغییر داده است. لیکن ما تغییری در ماهیت درخواست های پمپئو در مقایسه با گذشته مشاهده نکرده ایم. پمپئو ادعا کرد که آمریکا حاضر است بدون هیچ پیش شرطی با ایران مذاکره کند، اما دوباره دوازده خواسته قبلی خود در مورد تغییر رفتار ایران را مطرح کرد».

دی ماجیو اضافه کرد: «به نظرم رئیس جمهور خواستار تغییر رویکرد آمریکا در قبال ایران شده است. کمپین فشار حداکثری آمریکا در سال گذشته به شکست منجر شده است. به همین خاطر تلاش ترامپ برای شروع گفت و گوها با ایران غافل گیرکننده نیست».

دی ماجیو همچنین اشاره کرد که گفت و گوهای بین آمریکا و کره شمالی نیز به بن بست رسیده اند. اما اظهارات اخیر مقامات آمریکایی شاید برای بازگرداندن رهبران ایران به میز مذاکره کافی نباشد.

دی ماجیو ادامه داد: «آشکار است که مقامات آمریکایی از افزایش تنش ها با ایران راضی نیستند. حال این سوال مطرح می شود که آیا دولت ترامپ فضای مناسبی برای گفت و گو با ایران فراهم کرده است. در حال حاضر به نظر نمی رسد که ایران تمایلی به مذاکره داشته باشد.»

دی ماجیو اضافه کرد: «رهبران ایران کمپین فشار حداکثری را به عنوان جنگی تمام عیار علیه اقتصاد خود تصور می کنند که هدفش در نهایت تغییر نظام ایران است. به نظرم در صورتی که آمریکا فشار تحریم ها علیه ایران را کاهش ندهد، امیدی برای بازگشتن رهبران ایران به میز مذاکره وجود ندارد.»

دی ماجیو پیشنهاد کرد که دو کشور ابتدا در مورد مسئله آزادی زندانی ها با یکدیگر مذاکره کنند. آمریکا در ادامه می تواند برای نشان دادن حسن نیت خود تعدادی از تحریم های ثانویه را لغو کند.

واعظ نیز با این پیشنهاد موافقت کرد: «به نظرم تحریم های آمریکا تاثیری فراتر از انتظارات رهبران ایران بر اقتصاد این کشور داشته اند. به همین خاطر آن ها احتمالا در مقایسه با کره شمالی انگیزه بیشتری برای گفت و گو با آمریکا داشته باشند. البته این مذاکرات ضرورتا به یک توافق جدید منجر نخواهد شد. شاید مقامات ایران صرفا به دنبال جلوگیری از تشدید فشارها باشند».