قل‌قل سلامتی دختران در قلیان‌

بسیاری از خانواده‌ها تصور می‌کنند که قلیان هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و ضرر آن از سیگار بسیار کمتر است ولی باید گفت که دود قلیان بر سیستم هورمونی زنان تاثیر می‌گذارد و میزان هورمون‌ استروژن را کاهش می‌دهد و شانس باروری زنان را کم می‌کند.

همچنین مصرف قلیان در دوران بارداری خود عامل بروز سقط جنین و اختلال در رشد جنین و زایمان زودرس است. قلیان کشیدن دختران و زنان در فضای عمومی و مکان‌های تفریحی کم‌کم دارد قبح خودش را از دست می‌دهد و چنان سرعتی گرفته است که اگر هرچه زودترمتولیان و مسئولان فرهنگی دست از شعار برندارند، شاید آمارهای نگران‌کننده در سال‌های آینده، حکایت از پیشی گرفتن زنان از مردان در کشیدن قلیان شود.

از نگاه دختران و زنانی که قلیان می‌کشند، نبود تفریح مناسب از عمده دلایل گرایش دختران به قلیان است؛ با تمام محدودیت‌ها و غدغن‌کردن سرویس قلیان به بانوان در سفره‌خانه‌ها و کافی‌شاپ‌ها، فقط کافی است عصرها به‌خصوص روزهای پنج‌شنبه و جمعه سری به فرحزاد، دربند، درکه و کن بزنیم تا شاهد دخترانی باشیم که به همراه دوستان و یا حتی خانواده، پای قلیان نشسته‌اند و چنان پک می‌زنند که گویی سال‌هاست تجربه این کار را دارند.

آمارها نشان می‌دهد تعداد دخترانی که قلیان می‌کشند، ۱۰ درصد هم افزایش داشته است؛ این یعنی اینکه با طرح‌ها و روش‌های پیشگیری، موفقیتی حاصل نشده و باید چاره‌ای اندیشید.

در کنار میزی که پر است از دختران 18 تا 20 ساله با شلنگ‌های رنگارنگ قلیان به‌دست، می‌نشینم. دختری که نزدیک‌ترین فرد در آن میز به خودم است را به صحبت می‌گیرم؛ وی که خود را نگار معرفی می‌کند به گفته خودش هفته‌ای یک‌بار با دوستان همکلاسی‌اش به مکان‌هایی که در آنجا سرویس قلیان است، می‌روند؛

دلیل را که جویا می‌شوم هر 5 نفرشان در پاسخ‌دادن اشتراک نظر دارند و آن‌هم نبود تفریح مناسب برای دختران است. مریم دیگر دختری که دوست نگار است، در دسترس بودن قلیان و سفره‌خانه را یکی از عوامل گرایش دختران به قلیان دانسته و با اشاره به قیمت مناسب قلیان ادامه می‌دهد: دختران جوان، تفریح مناسبی که با قیمت مناسب در دسترس باشد، ندارند.

قلیان کشیدن ارزان‌ترین تفریح!

مریم در میان حرف‌های الهام می‌پرد و می‌گوید: اصل خوش‌گذرونی واسه 7 تا 12 شبه که اون موقع هم جایی نیست که بخوایم بریم و البته میشه رفت رستوران و کافی‌شاپ که هزینه آن بالاست ولی سفره‌خونه و کشیدن قلیان قیمتش خیلی مناسب‌تره! در مورد خطرات احتمالی قلیان از این جمع دخترانه چندنفره سؤال می‌کنم که آیا اطلاع دارند و آیا می‌دانند در برخی از سفره‌خانه‌ها در قلیان، ماده مخدر گُل می‌ریزند و باعث معتاد شدن جوانان می‌شوند؟!در پاسخ به این سؤالم مهلا خنده‌ای می‌کند و به شوخی می‌گوید:

بریزند؛ بهتر! به‌صورت رایگان گل می‌کشیم و لذت می‌بریم؛ البته بعید می‌دونم به خاطر هزینه بالا این کار را بکنند ولی شنیدم که درکنار قلیان، مشروب و مواد هم می‌دهند، البته در بالای شهر! در مورد جایگزینی تفریحات سالم با قلیان کشیدن سؤال کردم که شبنم با افسوس گفت: خیلی از تفریح‌هایی که داریم برای بچه پولدارهاست؛ جایگزین اگه باشه که عالیه؛ با قیمت مناسب و در دسترس که جای قلیون رو بگیره.

مینا که از لباس فرمش مشخص است کارمند یک شرکت هواپیمایی است، در پاسخ به این سؤالم که شما کجا و اینجا برای کشیدن قلیان کجا؟ متعجبانه نگاهش را به چشمانم می‌دوزد و می‌گوید: مگه قلیان کشیدن جرمه؟ من امروز خیلی خسته بودم و به دوستم گفتم اگه حوصله داری بریم یه جایی قلیان بزنیم که دوستم هم پایه بود و با هم اومدیم اینجا.

از مینا که به‌نظر می‌رسد حدود 27 یا 28 ساله باشد می‌پرسم، حالا چرا قلیان؟ که در پاسخم می‌گوید: واقیعتش توی خونمون هم بابام و هم داداش‌هام همه قلیون می‌کشن؛ برای همین من هم تفریحی باهاشون می‌کشم؛ ولی بعضی وقتا می‌طلبه که بیام با دوستام جاهای خوش آب‌ و هوا و یه کامی هم اینجا بگیرم.

مضرات قلیان برای دختران و زنان

درباره مضرات قلیان سؤال می‌کنم که پاسخش من را به شگفتی واداشت: شاید تعجب کنی، ولی من تا 2 سال پیش در مطب دکتر زنان دستیار پزشک بودم و با تمام مضرات قلیان آشنا هستم.

خوب می‌دونم این چه کوفتی هستش؛ بیشتر دخترانی که قلیان می‌کشند، اگه ازدواج کنند، شاید توی زایمان و بارداری به مشکل برخورد کنند و حتی می‌تونم بگم کشیدن قلیان بیماری مخصوص زنان را افزایش می‌ده، ولی نمی‌دونم چه اعتیادی داره که آدم هوس می‌کنه سمت قلیان بیاد.

کاهش سن مصرف قلیان به 14 سال

علی نوری، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه به «آنا»گفت: در طی 10 سال گذشته، میزان مصرف قلیان در بین دختران و زنان 10 برابر شده است یعنی از سال 2010 تاکنون که در سال 2019 به سرمی‌بریم در ایران این رقم 10 برابر افزایش پیدا کرده است.

این جامعه‌شناس با اشاره به نیازمبرم جامعه به پژوهش گسترده در این زمینه، ادامه داد: میزان مصرف قلیان در میان دختران و زنان به‌سرعت رو به افزایش است و این نیازمند یک پژوهش گسترده برای شناسایی علل و راه‌های مقابله با این مساله است.

وی گفت: متاسفانه بر اساس آمارهایی که وزارت بهداشت اعلام کرده است، سن شروع به قلیان پایین آمده و به 14 سال رسیده استاین استاد دانشگاه اذعان کرد: درحالی‌که مصرف سیگار مردانه است و بین پسران و مردان بیشتر دیده می‌شود، مصرف قلیان در بین مردان و زنان برابر شده و جنسیت تاثیری بر افزایش و کاهش مصرف نداشته و برای هر دو جنس برابر است.

وی با اشاره به اینکه به خاطر فرهنگ و سنت در شهرهای جنوبی مصرف قلیان در بین زنان بیشتر از مردان است، ادامه داد: مطابق آمار 35 تا 40 درصد دانشجویان و 20 تا 25 درصد دانش‌آموزان دبیرستانی، قلیان مصرف می‌کنند و این نسبت در بین دختران و پسران برابر است.

این پژوهشگر اجتماعی گفت: باید توجه داشته باشیم که از لحاظ پزشکی، ضررهای خیلی زیادی در مصرف قلیان وجود دارد و این عوارض در زنان بیشتر از مردان است؛ ازجمله این مضرات آسیب به ریه و قلب است و همچنین کشیدن قلیان، یکی از عوامل بیماری هپاتیت B است؛ مخصوصا اسانس‌هایی که در توتون قلیان استفاده می‌شود، از عوامل سرطان‌زا است.

دلایل قلیان‌کشیدن دختران و زنان

نوری با اشاره به تخصصی بودن این بخش در حوزه پزشکان از علل اجتماعی گرایش دختران به قلیان گفت: با توجه به تحقیقات صورت‌گرفته، یکی از عوامل گرایش دختران به قلیان، تفریح و سرگرمی است که خیلی‌ها معترض‌اند که سرگرمی ندارند تا ساعاتی را با دوستان خود بگذرانند.

وی علت دوم را این‌گونه بیان کرد: جلب‌توجه به‌خصوص برای جنس مخالف یا خودی نشان دادن و خودنمایی کردن برای اثبات اینکه بزرگ شده‌اند و خانواده‌هایی که در آن‌ها قلیان مصرف می‌شود، عاملی برای یادگیری فرزندانشان است. همچنین از دیگر انگیزه‌های گرایش به مصرف قلیان، اثبات برابری با پسران و از بین رفتن قبح این مساله است. این استاد دانشگاه با انتقاد از شیوه زندگی شهری گفت:

استرس‌های زندگی و نبود امکانات تفریحی و نبود روابط اجتماعی کافی، سبب می‌شود فرد اوقات فراغت خود را این‌گونه سپری کند. وی در پایان افزود: این عوامل از عمده دلایل گرایش دختران به قلیان است که باید شناسایی دقیق شده و راهکاری اندیشیده شود؛ زیرا این مساله هزینه‌های زیادی به جامعه تحمیل و سلامت بخش بزرگی از جامعه را تهدید می‌کند؛بنابراین باید این مساله حل و یا کنترل شود.

بهرحال بارها درباره کشیدن قلیان در بین دختران و زنان گزارش‌های متعددی منتشر شده و مصاحبه‌های بسیاری هم گرفته شده است اما آنچه که کمتر اتفاق افتاده، کاهش آمار دخترانی است که روزبه ‌روز بیشتر به سمت قلیان سوق پیدا می‌کنند.

شاید اگر نتوان راهکاری را برای کاهش این ناهنجاری پیدا کرد، باید با استفاده از شیوه بد به جای بدتر با آن مقابله کرد که همان احداث مکان‌هایی اختصاصی برای کشیدن قلیان توسط دختران است.

اتفاقی که البته اگرچه شاید در نگاه اول یک راه جایگزین است ولی بدون شک می‌تواند مسیر را در آینده برای گسترش قلیان‌کشی دختران و زنان هموار کند؛ راه حلی که به مثابه راه رفتن بر روی لبه تیزی چاقو است.

 روزنامه آرمان