نواصولگرایی قالیباف به کجا می رود؟

جریان نو اصولگرایی را محمد باقر قالیباف، شهردار سابق تهران پس از انتخابات ریاست جمهوری 1396 کلید زد. مهر ماه امسال مانیفست نواصولگرایی توسط جمعیت پیشرفت و عدالت تهیه در اختیار رسانه ها و فعالان سیاسی قرار گرفت.

به گزارش ایرنا، اواخر تیرماه 1396 بود که محمد باقر قالیباف، شهردار سابق تهران در نامه ای خطاب به اصولگرایان تصمیم‌گیری در رأس جریان اصولگرایی را دچار اختلال دانست، او در نامه‌اش از باور به «تغییر اساسی در نحوه کنش جریان اصول‌گرایی» سخن گفت و آن را «یکی از مطالبات اصلی امروز جوانان مؤمن و دلسوز انقلاب و کشور» خواند و تأکید کرد که «اصولگرایی باید با حفظ مبانی و ارزش‌های انقلابی جمهوری اسلامی، حرکت در راستای 'نواصولگرایی' را هرچه زودتر آغاز کند.»

این نخستین بار بود که واژه نو اصولگرایی از سوی شهردار سابق تهران مطرح شد. قالیباف از فرماندهان سابق سپاه پاسداران، فرمانده اسبق نیروی انتظامی و پرسابقه ترین شهردار تهران است که در سال 1387 از طرف سایت شهرداری های جهان و تنها با رای مردم به عنوان هشتمین شهردار برتر دنیا معرفی شد.

قالیباف سه دوره در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری در سال های 84، 92 و 96 شرکت داشت. او در جریان انتخابات سال 96 به همراه ابراهیم رئیسی یکی از دو کاندیدای نهایی اصولگرایان بود که تا آخرین روزهای رقابت‌ها نیز در صحنه ماند، اما در نهایت بنا بر تصمیم جبهه مردمی نیروهای انقلاب (جمنا) به نفع رئیسی کنار رفت. بعدها مشخص شد که فرمانده سابق نیروی انتظامی چندان راضی به کناره گیری نبوده و به خاطر رعایت مصالح اصولگرایان به نفع حجت الاسلام ابراهیم رییسی کناره گیری کرده است.

با پایان رقابت های انتخاباتی که به شکست اصولگرایان و پیروزی مجدد دکتر حسن روحانی انجامید، قالیباف با انتشار نامه ای سرگشاده به بیان برخی نقطه نظرات خود درباره ادامه مسیر اصولگرایان و انتقاد از روش های گذشته پرداخت.

اما فراخوان قالیباف به نواصول‌گرایی در صفحات روزنامه هایی مانند کیهان، وطن امروز، سیاست روز و افکار منتشر نشد. افراد شاخص اصولگرا نیز واکنش های متفاوتی نسبت به موضوع نشان دادند.

اما شهردار عملگرای تهران از پای ننشست و جمعیت پیشرفت و عدالت، حزبی که در سال 89 تشکیل شده بود را مجددا فعال کرد. مهر ماه 1397 بود که مانیفست نواصولگرایی توسط جمعیت پیشرفت و عدالت تهیه و تدوین شد و در اختیار رسانه ها و فعالان سیاسی قرار گرفت.

واکنش اصولگرایان به این مانیفیست چندان مثبت نبود، حشمت الله فلاحت پیشه نماینده مجلس شورای اسلامی در خصوص نو اصولگرایی می گوید: اعتقادی به نواصول‌گرایی ندارم اصول‌گرایی در ساختمانش به شدت کهنه است یعنی زبان برقراری ارتباط با مردم را نمی‌داند. اینها هنوز نتوانسته‌اند در این حوزه از پوسته کهنه و قدیمی خود خارج شوند. نواصول‌گرایی فقط یک اسم است و نمی‌توان فقط با یک اسم یک جریان سیاسی راه انداخت.

حمیدرضا ترقی عضو شورای مرکزی مؤتلفه اسلامی نیز در پاسخ به پرسش خبرنگار ایسنا درباره مانیفست نواصولگرایی گفت: «بحثی راجع به مانیفست در مؤتلفه انجام نشده است. البته خیلی وقت است که این مانیفست پخش شده و چیز تازه‌ای هم در آن نیست. همان گرایش به جوانان و تغییر گفتمان اصولگرایی و به‌روزکردن گفتمان است که مطرح شده.»

ترقی افزود: «مانیفست آنان مانیفست همان حزب خودشان است. آنان که برای کل احزاب اصولگرا تهیه‌اش نکرده‌اند؛ برای راه‌و روش خودشان طراحی‌اش کرده‌اند و امتیازش برای خودشان است. به‌هرحال بقیه احزاب اصولگرایی قدیمی هستند و خودشان از گذشته دارای مرام‌نامه بوده‌اند که تغییر در آن ملزم به برگزاری نشست‌های متعددد با اعضاست. این احزاب در حال حاضر مشغول تطابق مرام‌نامه‌هایشان با قانون جدید فعالیت احزاب هستند تا مجوزشان را حفظ کنند، بنابراین دیگر دنبال این نیستند که بیایند و یک مانیفستی را هم به آن اضافه کنند.»

باهنر هم در نشستی خبری در آبان ماه درباره محتوای این مانیفست گفت: «هنوز موفق به مطالعه اصول و مانیفست این گروه نشدم؛ معتقدم بیش‌تر از شکل و اسم احزاب و گروه‌ها باید به دنبال محتوا باشیم. ما باید چند حزب فراگیر و چارچوب‌دار و صاحب‌دار داشته باشیم. ما احزاب زیادی داریم، اما خیلی از آن‌ها کاغذی هستند و جزایری کوچکند که تا به هم نپیوندند، تحولی ایجاد نمی‌شود. نواصولگرایی هم شاید از همین دست باشد.»

کریمی قدوسی نیز واکنش تندی به نو اصولگرایی نشان داد و در گفت‌وگو با خانه ملت با تأکید بر اینکه امروز بحث نواصول‌گرایی و جریان جدید وجود نداشته و به‌طور کلی امام مسلمین است که جریان‌سازی امت را به دست دارد، گفت: رهبر جامعه متناسب با شرایط زمان و مکان، فرصت ها و تهدیدها و شرایط خاص سیاسی زمانه جریان را به دست می گیرد.

حسین ابراهیمی، عضو تشکل اصول‌گرای جامعه روحانیت مبارز هم پیش از این راه قالیباف برای حل بحران اصول‌گرایان را قبایی برازنده او ندانسته و گفته بود: «معتقدم آقای قالیباف به تنهایی نمی‌تواند چنین کاری را انجام دهد. این کار سوابق و اصولی دارد که اینها را یک نفر نمی‌تواند به تنهایی انجام دهد. لازمه‌اش هماهنگی است».

اما با وجود اعلام نارضایتی تعدادی از فعالان اصولگرا جوانان جریان اصولگرایی استقبال خوبی از این جریان کرده اند چرا که جوانگرایی و خودانتقادی دو اصل بنیادین مانیفست نواصولگرایی است. با وجود تمامی انتقادات محمدباقر قالیباف رهبر جریان نواصولگرایی یکی از قدرتمند ترین مردان اصولگرا است، که جایگاهی مناسب در انتخابات از سال 84 تا به امروز داشته است و جزو امید‌های جریان اصولگرایی برای کارزار 1400 محسوب می‌شود.