گزینه‌های روسیه و چین برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران

اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران می‌تواند تغییراتی در بازار جهانی نفت بدهد، ولی استفاده از بنادر دریای خزر و راه آهن منطقه آسیای مرکزی می‌تواند راه جدیدی برای صادرات نفت ایران باشد.

روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» امروز در تحلیلی نوشت: چند ماه دیگر تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران به اجرا گذاشته خواهد شد، ولی از هم اکنون برخی شرکت‌های بزرگ حمل و نقل از بستن قرارداد جدید با طرف ایرانی ممانعت می کنند. بخشی از خریداران نفت ایران از کاهش واردات خود در آینده خبر داده اند. البته ایران می‌تواند از روسیه به عنوان مسیر جایگزین برای انتقال نفت خود استفاده کنند امکان ترانزیت نفت از بنادر شمالی دریای خزر یا استفاده از راه آهن ترکمنستان نیز وجود دارد.

تصمیم دونالد ترامپ در مورد خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و از سرگیری رژیم تحریم‌ها علیه ایران، مشکلات مالی و اقتصادی را حتی برای شرکای نزدیک آمریکا فراهم کرده است، چرا که واشنگتن قصد دارد شرکت های اروپایی که به همکاری خود با تهران ادامه دهند را تنبیه کنند. بحران اخیر پیرامون توافق هسته‌ای حتی می‌تواند روی بازار جهانی نفت نیز تاثیر بگذارد.

اگر در پی اجرای این سیاست آمریکا، ایران از نقشه حمل و نقل تانکرهای نفتی حذف شود، این مسئله تاثیر منفی بر کل عملیات حمل و نقل دریایی خواهد داشت و شرکت های فعال در این عرصه از بازار پنجمین کشور تولید کننده نفت در جهان محروم خواهند شد.

لازم به یادآوری است که ایران حدود 5 درصد استخراج کل نفت جهان را به خود اختصاص داده و در ماه آوریل رکورد 2 میلیون و 600 بشکه نفت در روز را شکست. بیشترین بخش نفت ایران به کشورهای چین، ژاپن، هند و کره جنوبی صادر می شود.

تحریم‌ها تاثیر زیادی بر همکاری‌های نفتی بین ایران و روسیه ندارد

به نوشته این روزنامه، البته شرکت‌های بزرگ نفتی روسیه همچنان به همکاری‌های خود با جمهوری اسلامی ادامه داده و در حال تحقق طرح‌های مشترک راهبردی در عرصه نفت و گاز ایران هستند و سرمایه گذاری مشترک کلی در این زمینه به بیش از 30 میلیارد دلار می‌رسد.

اگر اتحادیه اروپا و مشتریان آسیایی نفت ایران به خاطر ترس از تحریم‌های آمریکا از خرید نفت از ایران خودداری کنند، تهران مجبور خواهد شد به دنبال راه دیگری برای صادرات نفت خود باشد. در این بین روسیه می‌تواند نقش میانجی را بازی کند. مسئله این است که روسیه می‌تواند از نفت ایران برای مصرف داخلی خود استفاده کرده و حجم صادرات نفتی خود به سایر کشورها را افزایش دهد.

در نتیجه تحریم‌های آمریکا، ادامه فعالیت برای شرکت‌های روسی نیز کمی دشوارتر از قبل خواهد بود، ولی این شرکت‌ها چندان این مشکل را احساس نخواهند کرد، برای اینکه هم اکنون نیز در حال فعالیت در ایران هستند. ضمن اینکه اقدامات شرکت‌های روسی بیشتر به میزان تقاضای داخلی و حجم مبادلات بازرگانی بین روسیه و ایران بستگی دارد.

البته بنادر دریای خزر چندان برای چنین مبادله‌ای تجاری بزرگ آمادگی ندارند ضمن اینکه برای چنین انتقالی نیاز به تانکرهای بزرگ اقیانوس پیماست. امکان استفاده از مسیر راه آهن ترکمنستان به منظور انتقال نفت ایران از مسیر زمینی به کشور چین نیز وجود دارد. این گزینه‌ها به معنای آن است که بعید به نظر می‌رسد تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران بتواند مشکل جدی برای شرکت‌های نفتی روسیه و چین برای ادامه همکاری آنها با ایران به وجود آورند.