انتخابات ایران چه تأثیری بر روند تحولات منطقه دارد؟

سیدحسین موسویان، عضو ارشد تیم پیشین هسته‌ای، سفیر اسبق ایران در آلمان و معاون پیشین سیاست خارجی شورای عالی امنیت ملی که هم اکنون در دانشگاه پرینستون آمریکا محقق و مدرس است، در گفتگویی تفصیلی با شبکه آمریکایی ریل نیوز، آخرین تحولات منطقه در سایه انتخابات ایران را مورد بررسی قرار داده است که فرازهایی از آن را در ادامه می خوانید:

به گزارش انتخاب به نقل از خبرآنلاین، در مورد مسایل منطقه ای و تنش بین ایران وآمریکا، وزیر دفاع آمریکا، جیمز متیس میگوید در منطقه هرجا مشکلی ایجاد شده، ایران مقصر است. وزیر خارجه آمریکا، تیلرسون ایران را به تروریسم متهم میکند. عربستان میگوید در یمن بخاطر دخالت ایران وارد کارزار شده وایران هم به حوثیها اسلحه میدهد. ایران در یمن چه میکند و استراتژی ایران در این مورد چیست؟

همان روزی که عربستان حمله نظامی به یمن را آغاز کرد من به یکی از دوستان سعودی خود گفتم که این اشتباه استراتژیک بود و یمن به ویتنام شما تبدیل خواهد شد. او خندید و گفت ما کار را در ظرف یک هفته تمام میکنیم. بر اساس همین این محاسبه اشتباه بود که عربستان حمله کرد و آمریکا هم از حمله عربستان حمایت کرد چون فکرمی کردند که کارحوثی ها را یک هفته ای تمام میکنند.

حالا که آمریکا هم حمایت کرده، آیا خطر جنگ نیابتی بین ایران و عربستان جدی نشده؟

خطر وجود دارد و کسی نمیتواند منکرشود. درهر حال ما نیاز داریم که شورای امنیت سازمان ملل ورود فعال داشته باشد، قدرتهای جهانی و منطقه ای همچون روسیه، ایران، آمریکا، عربستان و مصر فورا بر سر یک میز نشسته و به جای بمباران هوایی و راهکار نظامی، راه حل سیاسی پیدا کنند. درغیر این صورت یمنی ها ساکت نخواهند نشست و با سعودی و آمریکا خواهند جنگید. ضمنا کشورهای دیگری هم هستند که مثل ایران، با تجاوز نظامی سعودیها مخالف و از حوثی ها حمایت می کنند.

در مورد سوریه، مخالفین ایران میگویند اسد مرتکب جنایت شده و چرا ایران باید از او حمایت کند. سئوال من این است که حمایت ایران از اسد، به خاطر فشارهای آمریکا و عربستان و اسراییل به ایران است؟ اگراین فشارها نبود، ایران ایران حاضر بود که از حمایت از اسد صرفنظر کند؟

حمایت ایران از دولت سوریه براساس استراتژی کلان مقابله با استراتژی آمریکا برای تغییر رژیم در کشورهای منطقه از طریق مداخله و حمله نظامی است. ایران مخالف خط مشی تغییر رژیم درکشورهای منطقه ازطریق مداخله خارجی و استفاده زور است.

فکر نمی کنم که مسئله ایران مقابله با تغییر رژیم باشد چون اگر امروز آمریکا تصمیم بگیرد رژیم عربستان را تغییر دهد، ایران مخالفتی نخواهد کرد. لذا سئوال من این است آیا قصد ایران ازحمایت از اسد این نیست که اهرمی برای مقابله با سیاست آمریکا برای تغییر رژیم درایران ایجاد کند؟

حتی تا به امروز، از نظر قانون بین الملل، دولت اسد، دولت قانونی سوریه است. دولت اسد در سازمان ملل سفیر دارد و نه گروههای تروریستی. از همان ابتدایی که تظاهرات در سوریه آغاز شد، عربستان و آمریکا و قطر و اروپا و ترکیه دهها هزار تروریست، از سراسر جهان به سوریه اعزام کردند و دهها میلیارد دلار پول و اسلحه هم دراختیار آنها گذاشتند تا دولت سوریه را ساقط کنند. اگر ورود دهها هزار تروریست به سوریه نبود، سوریه متفاوتی با سوریه امروز داشتیم.

مجری: این قابل بحث است.

خیر! بخاطر بیاورید که جوبایدن معاون رییس جمهور آمریکا درسخنرانی عمومی دردانشگاه هاروارد علنا گفت که مشکل ما، متحدین خود ما همچون عربستان و ترکیه و امارات هستند که با پول و اسلحه بدنبال تغییر رژیم در سوریه هستند.

در این لحظه شبکه تلویزیونی مذکور قسمتی از سخنان جوبایدن در دانشگاه هاروارد را پخش کرد که گفت: "بزرگترین مشکل امروز ما متحدین خود ما در منطقه هستند. ترکیه و سعودی و امارات از دوستان ما هستند. آنها درمنطقه چه میکنند؟ آنها مصمم هستند با راه اندازی جنگ شیعه و سنی، اسد را ساقط کنند. آنها صدها میلیون دلار پول و دهها هزارتن اسلحه در اختیار هرکسی قرارمی دهند که با اسد بجنگد همچون داعش و القاعده و جبهه النصره و سایر جنگنده هایی که از اقصی نقاط عالم به سوریه رفته اند.

موسویان: بنابراین روشن است که آمریکا خوب میداند که مشکل کجاست.

جو بایدن قطعا کشورهای عربی خلیج فارس را در این مورد سرزنش کرد و بخش عمده ای از گناه را گردن آنها انداخت. اما این بدان معنی است که ایران باید از دیکتاتوری که خیلی از افراد را کشته حمایت کند؟

موسویان: اگر موضوع دیکتاتوری مطرح است که ما دیکتاتور درمنطقه زیاد داریم. آیا درعربستان دموکراسی داریم؟ در بحرین دموکراسی داریم؟ در بحرین هم یک اقلیتی براکثریتی حمایت میکند و آنها را مورد ظلم قرار داده. هشتاد درصد مردم بحرین شیعه هستند که مورد ظلم مشابه قرار گرفته اند و آمریکا هم ازحکومت اقلیت سنی دربحرین حمایت میکند. لذا مسئله آمریکا که دموکراسی نیست.

من نمیگویم که موضوع دیکتاتوری است. حق باشماست. آمریکا در بحرین از حکومت اقلیتی حمایت میکند که تظاهرات مردمی اکثریت را سرکوب کرد.

موسویان: لذا باید برای حل مشکل باید به نرمهای مقبول بین المللی برگردیم.

اول اینکه دولت فعلی سوریه از دید سازمان ملل دولت قانونی این کشوراست و دهها هزار تروریست خارجی در این کشورحضور دارند. لذا ابتدا باید سوریه راازلوث وجود تروریستهای تکفیری پاک کرد.

دوم اینکه بلافاصله بعد از این مرحله، یک انتخابات آزاد تحت نظارت سازمان ملل انجام شود تا مردم سوریه درمورد رییس جمهور و قانون اساسی آینده خود تصمیم بگیرند.این نه حق عربستان است و نه حق آمریکا و نه ایران، بلکه حق مردم سوریه است که تصمیم بگیرند چه کسی رییس جمهور آنها باشد. اما چاره ای نیست که ابتدا سوریه از تروریستها پاکسازی شود. چون امروزه 60% خاک سوریه را تروریستها اشغال کرده اند و ارتش اسد تنها نیروی روی زمین است که با تروریستها میجنگد. شما نمی توانید همزمان با تروریستها و دولت اسد بجنگید.

اجازه دهید در مورد انتخابات درایران صحبت کنیم. چه اتفاقی می افتد اگر تندروها بر سرکار بیایند با توجه به اینکه در دولت ترامپ هم افراد تندرو قدرت را بدست گرفته اند؟

اگر منظور برجام است، هرکدام ازکاندیداهای موجود پیروز شوند، برجام را اجراء خواهند کرد چون یک توافق بین المللی است. اما در مورد مسایل منطقه، اگرکاندیدای اصولگرا پیروز شود، درمقابل سیاستهای خصومت آمیز منطقه ای آمریکا، تهاجمی تر برخورد خواهد کرد. اما اگر میانه روها پیروز شوند، بیشتر سعی خواهند کرد از طریق مکانیزمهای چند جانبه و بین المللی با خصومتهای منطقه ای آمریکا مقابله کنند.

من خواندم که آقای ظریف گفته بود که برجام سقف کار با آمریکا نیست. در سال 2003 هم ایران از طریق پیشنهاد چانه زنی بزرگ به آمریکا داد که بوش رد کرد.

آمریکا دوبار تعامل با ایران را آزموده و ایران درهر دوبار پاسخ مثبت بوده است. یکبار مذاکرات هسته ای و یکبار هم همکاری درافغانستان برای سرنگونی طالبان. رایان کراکر سفیر وقت آمریکا گفت که ایرانیها همکاری کردند و این تقصیر آمریکا بود که پاسخ مثبت متقابل نداد. بنابراین ما تاریخ را برای قضاوت درپیش رو داریم. مشکل بیشتر به طرف آمریکایی برمیگردد. اگر آمریکا واقعیت ها را درک کند، زمینه همکاریهای مشترک زیاد است، همچون مبارزه با تروریسم تکفیری، قاچاق مواد مخدر و امنیت انرژی. تمام این گروههای تروریستی داعش و القاعده و بوکو حرام و جبهه النصره و احرارالشام از یک منبع ایدئولوژی تغذیه می شوند که آنهم ایدئولوژی وهابی است که ایران و آمریکا می توانند همکاری مشترک داشته باشند. درعراق هم عملا هر دو با دولت عراق برای مقابله با داعش همکاری میکنند، منتهی آمریکا باید از سیاست زور و تهدید علیه ایران دست بردارد.

اجازه دهید بپرسم که آیا ایران میتواند توافق صلح بین اسراییل و فلسطین را بپذیرد و توافق صلحی در سوریه را بپذیرد که شامل کناره گیری اسد ازقدرت باشد؟

مشکل امروز پروسه صلح، نتانیاهو است و نه ایران. آمریکا و اعراب پیشنهاد دو دولت را داده اند و نتانیاهو هم رد کرده است. رهبر ایران قبلا اعلام کرد که هرتصمیمی ملت فلسطین بگیرد، ایران مزاحمتی ایجاد نخواهد کرد. ایران به تصمیم ملت فلسطین احترام خواهد گذاشت. در مورد سوریه هم اگر آمریکا و عربستان حاضر باشند صادقانه دست در دست ایران و روسیه برای پاکسازی سوریه از تروریستها همکاری کنند، ایران هم برای یک انتخابات آزاد تحت نظارت سازمان ملل همکاری خواهد کرد و هرتصمیمی که ملت سوریه بگیرند احترام خواهد گذاشت.