چرا مواد مخدر مغز را از کار می‌اندازد؟

 بسیاری از انواع مواد مخدر در انسان لذت و هیجان فراوانی ایجاد می‌کنند. این احساس سرخوشی اولیه با پیامدهای دیگری چون تأثیر سوء بر مغز انسان همراه است.
 
وظیفه مغز پردازش اطلاعات است. سلو‌لهای مغز که نورون (neuron) نامیده می‌شوند کار دریافت و ارسال پیام به سایر نورون‌ها را بر عهده دارند. میلیاردها نورون در مغز انسان وجود دارند که هر یک با داشتن هزاران شاخه نخ مانند، به نورون‌های دیگر دسترسی می‌یابند.
 
 
بعضی از مواد اعتیادآور بر مغز تأثیر می‌گذارند؛ زیرا اندازه و شکل آنها مشابه با انتقال‌دهنده‌های نورونی است. مقدار کافی این مواد در مغز با گیرنده‌ها تداخل می‌کند و یک واکنش زنجیره‌ای از تکانه‌های الکتریکی تولید می‌کند و نورون‌ها را وادار می‌کند تا مقدار زیادی انتقال‌دهنده تولید کنند. بعضی از مواد اعتیادآور وارد نورون‌ها می‌شوند و مانند یک پمپ عمل می‌کنند و نورون را به ترشح بیشتر انتقال‌دهنده وا می‌دارند.

در شرایط معمولی وقتی بشر از انجام دادن کاری لذت ببرد و به عبارتی دیگر پاداش بگیرد، از مناطق پایینی مغز او موادی به اسم دوپامین و نوراپی نفرین ترشح می‌شود و بر روی قشر و سایر مراکز حیاتی آن اثر می‌کند و احساس لذت و پاداش به او دست می‌دهد و سعی در تکرار آن عمل دارد.
 
 
مراحل اعتیاد

آشنایی
 
در این مرحله فرد از راه‌های مختلف (مثلاً از طریق دوستان خود) با مواد مخدر و نحوه استعمال آن آشنا می‌شود.

شک و تردید
 
در این مرحله، فرد سعی می‌کند با میل خود مبارزه کند.

اعتیاد واقعی
 
در این مرحله فرد دچار اعتیاد می‌شود و برای رسیدن به حالت نشئگی، هر بار بر میزان مصرف خود می‌افزاید.
 
 
 
یکی از آثار سوء مواد مخدر فعال شدن همین سیستم است. بنابراین کسانی که یک بار با این مواد آشنا می‌شوند چون سیستم پاداش در مغز آنها تقویت شده، تمایلی شدید به تکرار مصرف آن پیدا می‌کنند. از بین مواد مخدر هروئین به سهولت در چربی حل می‌شود. مغز انسان نیز مقدار زیادی چربی دارد و بنابراین در مقایسه با مرفین و مشتقات آن، هروئین پس از مصرف در زمان کوتاه‌تری روی مغز اثر می‌کند.
 
کدئین نیز که از مشتقات تریاک است به آسانی در سیستم گوارش جذب شده و در بدن تبدیل به مرفین می‌شود. در یک مطالعه روشن شده است که در معتادان، یکی از آثار سوء مصرف مواد، کاهش جریان خون در بعضی از نواحی مغز است.
 
مواد مخدر آن دسته از سلول های دفاعی بدن را که مسئول از بین بردن مهاجمان به بدن هستند، کاهش می‌دهند و با کاهش فعالیت آن‌ها، می‌توانند سبب رشد سلول‌های سرطانی شوند. تمامی داروهای مخدر و روانگردان، مغز و نواحی مخـتـلف بـدن را تـحت تـأثـیـر خـود قـرار می‌دهند و تعادل شیمیایی بدن را بر هم می‌زنند.
 
 
اعتیاد به مواد مخدر یکی از چهار بحران جوامع امروز در کنار فقر،  مشکلات زیست ‌محیطی و تهدیدات اتمی است.
 
حمیدرضا صرامی مشاور وزیر کشور و مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور گفت:  58درصد معتادان کشور  کمتر از 54 سال سن دارند.

وی با بیان این که  64درصد معتادان کشور متأهل هستند، گفت: 7میلیون خانواده در کشور  با مشکل اعتیاد مواجه هستند.

صرامی افزود:  36درصد معتادان کشور تحصیلات دانشگاهی دارند و مدرکشان بالای فوق دیپلم است و حدود 10 درصد معتادان کشور  را دختران و زنان تشکیل می‌دهند.

وی ادامه داد: 24 درصد از جمعیت 15 تا 54 ساله کشور به یکی از اختلالات افسردگی، ترس و اضطراب مبتلا هستند.

 چرا جوانان به مواد مخدر روی می‌آورند؟

فرار از واقعیت‌ها
 
افراد جوان در اجتماعات بی‌بند و بار احساس ترس، وسواس، تشویش و بی‌کفایتی می‌کنند. آنها معتقدند که مردم دنیا به آنها توجهی ندارند و موادمخدر آماده است، که در آن حالت روانی آنها را از اجتماع دور سازد.

جستجو برای یک هیجان ارزان
 
جوانان امروز کنجکاو و دنبال کنده شدن از دنیای واقعی یا به اصطلاح نشئه شدن هستند و می‌خواهند یک هیجان ارزان قیمت را تجربه کنند و همین تجربه استفاده از مصرف موادمخدر، زندگی آنان را تباه و نابود می‌سازد.
 
 
 
عدم مسئولیت‌های اجتماعی در جوانی
 
بیشتر جوانان امروز در کشورهای جهان تأمین هستند و احتیاجی به پول در آوردن ندارند. آنها احساس می‌کنند که هر وقت احتیاج به پول داشته باشند، توسط خانواده‌هایشان در اختیار آنها قرار خواهد گرفت و در عین حال آنها را از یکسری ناملایمات و نارسایی‌ها دور نگه داشته‌اند، و به آنها اجازه نمی‌دهند که بزرگ و بالغ شوند. به همین دلیل خیلی از جوان‌ها با اولین مشکل بزرگی که در زندگیشان به وجود می‌آید به طرف مواد مخدر کشیده می‌شوند، چون راه مبارزه در زندگی به آنها آموخته نشده است.

آزادی بیش از حد جوانان
 
در اجتماعات بی‌بند و بار پدر و مادر؛ فرزندان خود را برای کاوش در تفریحات و لذایذ خود بدون هیچ گونه راهنمایی آزاد گذاشته‌اند. ارزش‌های معنوی رو به زوال است و پدرها از قوانین و روش‌های سنتی خود در مورد انضباط فرزندان چشم‌پوشی می‌کنند. مجموع عوامل فوق باعث گرایش جوانان به مواد مخدر می‌شود.

گزارش از حمیدرضا قربانی