اخیرا معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به وقوع قاچاق خاک در کشور اشاره کرد و نسبت به تداوم آن هشدار داد. در این باره مسعود منصور معاون حفاظت و امور اراضی سازمان‌جنگل‌ها، در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه وقتی می‌گوییم قاچاق منظور آن است که یک کار غیر رسمی خارج از مجاری قانونی مقرر در حال انجام است و کالایی از مبادی مرزی، در حال انتقال به خارج از کشور است، گفت: مراتع و اراضی کشاورزی کشور نباید دچار دست‌خوردگی شود که مقابله با برداشت خاک در حوزه وظایف وزارت جهاد کشاورزی است اما اگر برداشت خاک صورت گرفت و از محل خارج شد خروج آن، هم به شکل رسمی و هم به شکل قاچاق تخلف و مقابله با آن از عهده وزارت جهاد کشاورزی خارج است.
منصور تاکید کرد: قانونگذار صدور هر گونه خاک کشاورزی، مرتعی و نباتی را به خارج از کشور ممنوع کرده است. این خاک‌ها نباید به خارج از ایران منتقل شوند و انتقال این خاک‌ها به هر طریق و ترتیبی تخلف محسوب می‌شود.
وی افزود: اگر در اراضی کشاورزی برداشت خاک صورت گیرد از دو جهت جرم تلقی می‌شود چون ضمن تغییر کاربری اراضی، برداشت خاک هم صورت گرفته است، بنابراین برداشت خاک در این اراضی، حتی اگر به منظور صادرات نیز نباشد و با هدف مصرف داخلی و انتقال آن در درون کشور انجام شود، چون تغییر کاربری صورت گرفته تخلف محسوب می‌شود، که این موضوع در حوزه وظایف سازمان امور اراضی جهاد کشاورزی است.
هر نوع دخل و تصرف در اراضی مرتعی جرم است
معاون حفاظت و امور اراضی سازمان‌جنگل‌ها با بیان اینکه اگر در اراضی مرتعی نیز برداشت خاک صورت گیرد جرم تلقی می‌شود، گفت: هر نوع دخل و تصرف در اراضی مرتعی جرم است فارغ از آنکه این برداشت خاک با هدف مصرف داخلی یا صادرات به خارج از کشور باشد که سازمان جنگل‌ها در این زمینه مسئولیت دارد. این سازمان وظیفه دارد، عرصه‌های مرتعی را کنترل کند که تاکنون با شدت با بر هم زدن وضعیت مرتعی کشور به عنوان یک جرم برخورد کرده‌ایم.
وزارت صنعت مطمئن شود که تنها به خاک صنعتی پروانه صادرات می‌دهد
منصور با اشاره به اینکه علاوه بر سازمان جنگل‌ها، گمرک و وزارت صنعت و معدن نیز گلوگاه‌های دیگر برای مقابله با قاچاق خاک هستند، تصریح کرد: هر ساله ده‌ها هزار تن خاک‌های صنعتی از کشور خارج می‌شود که باید از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت پروانه صادرات داشته باشند. این وزارتخانه که صدور مجوز صادرات خاک صنعتی را برعهده دارد، باید مطمئن شود که تنها به صادرات خاک‌های صنعتی مجوز بدهد بنابراین این دستگاه باید کنترل و دقت بیشتری داشته باشد تا سودجویان خاک زراعی و مرتعی را به عنوان خاک صنعتی صادر نکنند.
گمرک در زمینه صادارت خاک از وزارت جهاد کشاورزی و محیط زیست استعلام کند
این مقام مسئول در سازمان جنگل‌ها، با اشاره به اینکه ممکن است در این شرایط خاک‌های ممنوعه (کشاورزی، مرتعی و نباتی)، تحت عنوان خاک صنعتی صادر شود، افزود: از آنجا که قانونگذار مسئولیت تشخیص اینکه خاک زراعی، مرتعی یا خاک مربوط به زیستگاه‌ها است را در حوزه وزارت جهاد کشاورزی و محیط زیست قرار داده است بنابراین استدعا را داریم اگر قرار است خاکی به طور رسمی از کشور خارج شود حتما استعلام از واحدهای وزارت کشاورزی و محیط زیست شود و این واحدها تایید کنند خاکی که قرار است از کشور خارج شود جزو خاک‌های ممنوعه نیست.
منصور با بیان اینکه در بخش صادرات نیز، گمرک باید کنترل‌های لازم را برای مقابله با قاچاق انجام دهدف گفت: گمرک باید مطمئن شود خاکی که صادر می‌شود تنها خاک صنعتی است. واحدهایی چون مرزبانی و گمرک اگر ببینند خاکی به صورت قاچاق چه خاک صنعتی و چه خاک ممنوعه از کشور خارج می‌شود باید ورود کنند، بنابراین برای مقابله با قاچاق خاک چند گلوگاه در کشور وجود دارد؛ ما در سازمان جنگل‌ها و جهاد کشاورزی نباید اجازه دهیم برداشت خاک صورت گیرد اما اگر برداشت صورت گرفت و خواست از مبادی کشور خارج شود گمرک باید استعلام کند تا خاک ممنوعه نباشد. همچنین وزارت صنعت نیز باید دقت لازم را در صدور پروانه صادرات خاک صنعتی داشته باشد تا خاک جزو خاک‌های ممنوعه نباشد. علاوه بر اینها اگر صادرات به شکل غیر رسمی و بدون تشریفات گمرک اتفاق می‌افتد هم گمرک و هم مرزبانی‌ها و سایر واحدهای کنترل کننده، این موضوع را کنترل کنند تا قاچاق صورت نگیرد.
وی با اشاره به اینکه خاک یک عنصر حیاتی است و جدا از مباحث قانونی و حقوقی به لحاظ فرهنگی نیز برای ما قداستی دارد، گفت: صادر کردن خاک حاصلخیز کشور با هیچ منطقی مجاز شمرده نمی‌شود. خواهش می‌کنم همه دستگاه‌ها حساسیت‌های لازم را داشته باشند و همه بخش‌های درگیر موضوع شامل محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت و معدن، گمرک و مرزبانی دور هم نشسته و در مورد این مسئله آسیب شناسی کنند که اگر قاچاق خاک در کشور اتفاق می‌افتد زودتر آسیب شناسی و با آن مقابله شود.
معاون حفاظت و امور اراضی سازمان‌جنگل‌ها، با اشاره به اینکه اگر کسی در اراضی طبیعی تصرف کند در سازمان جنگل‌ها با او مقابله می‌کنیم، گفت: اگر خاکی برداشت شود حتی اگر برای مصرف داخلی باشد جرم تلقی می‌شود و این موضوع در حوزه منابع طبیعی است که با این پرونده مقابله کند اما وقتی می‌گوییم قاچاق اتفاق افتاده؛ به این معناست که یک شی و کالایی بدون تشریفات گمرکی از کشور خارج شده که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، گمرک، مرزبانی‌ها در این زمینه وظیفه دارند که اجازه ندهند چیزی از کشور خارج شود.
وی در پایان با تاکید بر اینکه وقتی می‌گوییم قاچاق منظور آن است که یک کار غیر رسمی خارج از مجاری قانونی مقرر در حال انجام است و کالایی از مبادی مرزی، در حال انتقال به خارج از کشور است، افزود: مراتع و اراضی کشاورزی کشور نباید دچار دست‌خوردگی شود که این موضوع در حوزه وزارت جهاد کشاورزی است که با برداشت خاک مقابله کند اما اگر برداشت صورت گرفت و از محل خارج شد خروج آن هم به شکل رسمی و هم به شکل قاچاق تخلف است و مقابله با آن از عهده وزارت جهاد کشاورزی خارج است.