حوزه هنری از اکران «فروشنده» جا می‌زند و هزینه‌اش را می‌دهد؟

با نزدیک شدن به زمان اکران فیلم سینمایی «فروشنده»، فشارهای رسانه‌ای به حوزه هنری افزایش یافته و این گمانه را پررنگ ساخته که با وجود عقد قرارداد اکران، حوزه از اکران تازه‌ترین فیلم اصغر فرهادی صرف نظر کند؛ اتفاقی که اگر رخ دهد، واکنش شدید تهیه کنندگان سینما را در پی خواهد داشت و احتمال مواجهه سخت تهیه کنندگان با حوزه هنری وجود دارد.

 

«فروشنده» تازه‌ترین فیلم اصغر فرهادی از هفته دوم شهریور 1395 در سالن‌های سینمای ایران و اندکی بعد در سایر کشورهای شرقی و غربی به نمایش درخواهد آمد. در این شرایط، زمزمه‌هایی مبنی بر عدم اکران فیلم «فروشنده» همچون فیلم «لانتوری» در سینماهای حوزه هنری مطرح شده بود، ولی این زمزمه‌ها با عقد قرارداد سینماهای حوزه هنری با پخش کننده «فروشنده» به پایان رسید.
 
در این میان، یک اتفاق قابل تأمل رخ داد و آن اینکه «سوره سینما»، رسانه رسمی حوزه هنری در مطلبی صریح و کم‌سابقه، فروشنده را به ضد غیرت بودن متهم کرد و حکایت این فیلم را حکایت «قیصرکشی» خواند. این مطلب از روی خروجی سوره سینما حذف شد، زیرا نگاه مدیران سینمایی حوزه هنری، همراهی با اکران هفتمین فیلم اصغر فرهادی بود؛ بنابراین، منطقی نبود که رسانه حوزه هنری به چنین فیلمی حمله کند که قرار است در سالن‌های حوزه هنری اکران شود.
 
حوزه هنری سوای مباحث ایدئولوژیک، نگاه اقتصادی به سینماداری نیز دارد و در واقع باید مجموعه بیش از صد سالن سینمای در اختیار این نهاد حاکمیتی بتواند لااقل هزینه‌هایش را تأمین کند و زیان ده نباشد و شاید به همین دلیل، مدیران حوزه هنری برای اکران فیلم «فروشنده» که فروش بالایی برای آن پیش بینی می‌شود، تأکید کرده‌اند و بر خلاف «لانتوری» دست رد به سینه پخش کننده این فیلم نزده‌اند.

 

با این حال پس از حذف نقد تند سوره سینمای حوزه هنری درباره فیلم فروشنده، همان خط نقد با ادبیاتی مشابه در رسانه‌های دیگر این جریان در پیش گرفته شد و فشار شدیدی متوجه مدیران سینمایی حوزه هنری کرد. این نقدها را می‌توان پالس‌های نسل تازه‌ و عمدتاً جوانی خواند که از برخی رسانه‌ها و گروه‌ها به حوزه هنری آمده‌اند و با اینکه هنوز بر اسب قدرت در حوزه هنری سوار نیستند، در حال قدرت گرفتن در این نهاد هستند و بعید نیست در آینده جزو تصمیم گیران این مجموعه باشند.
 
با این اوصاف، اگر حوزه هنری در دقیقه نود، از اکران «فروشنده» در سینماهای تحت تملکش انصراف دهد و قرارداد اکران فسخ شود، اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ نداده است. در این شرایط، تنها عامل بازدارنده که حوزه هنری را واداشته با احتیاط برخورد کند و به سادگی قید اکران فروشنده را نزند، فشار شدید تهیه کنندگان است.
 
غلامرضا موسوی، رئیس شورای عالی تهیه کنندگان در روزهای اخیر تهدید شدیدی کرده و گفته بود ممکن است تهیه کنندگان درباره ندادن فیلم به سینماهای حوزه هنری تصمیم بگیرند و بدین شکل حوزه هنری را تنبیه کنند. این تهدید که متأثر از عدم اکران «لانتوری» در حوزه هنری است، با عدم اکران «فروشنده» در سینماهای حوزه می‌تواند جنبه عملیاتی به خود بگیرد.
 
این تنبیه یک بار در زمان مدیریت شمقدری بر سینما برای تنبیه حوزه هنری اتفاق افتاد و سینماهای حوزه برای دوره طولانی بدون فیلم بودند و با افت فروش مواجه شدند؛ اما با توجه به اینکه تهیه کنندگان گوشه چشمی به سهم فروش فیلم‌هایشان در سینماهای حوزه هنری داشتند، پس از دوره‌ چند ماهه، این تنبیه متوقف و برای سینماهای حوزه هنری نیز حواله اکران صادر شد.
 
اکنون با گذشت چند سال که شمار سینماها از سیصد و چندده پرده به حدود پانصد پرده رسیده و چندین پردیس سینمایی دیگر نظیر کوروش سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار گرفته‌اند، تنها نقطه قوت حوزه هنری در سینماداری، سینما آزادی است و بنابراین اعمال بلندمدت تحریم حوزه هنری از سوی تهیه کنندگان سهل الوصول‌تر و کم‌هزینه تر شده است. باید دید با اکران نشدن «فروشنده» در حوزه هنری، تهدید تهیه کنندگان جنبه عملیاتی به خود خواهد گرفت.