چرا آمریکا در نبرد با داعش به ایران نیاز دارد؟

سرویس بین الملل «انتخاب»؛ الجزیره نوشت: هرچند حیدرالعبادی، نخست وزیر عراق اخیرا پیروزی در فلوجه را اعلام کرده است، هنوز بخش هایی از این شهر در اختیار اعضای داعش قرار دارد. سوای عملیات نظامی اخیر، چند مکانیسم سیاسی مهم در حال شکل گیری بوده است.

به گزارش «انتخاب»؛ مهمرین نکته آن است که آمریکا از همان زمان که شروع به حملات هوایی علیه داعش کرد رابطه زیادی با شبه نظامیان عراق داشته است که با نام واحدهای بسیج مردمی شناخته می شوند، با این حال، درست نزدیک به دو سال پس از شروع این درگیری ها همکاری دوجانبه ای میان این نیروهای تحت حمایت ایران و آمریکا در صحنه های نبرد در عراق به چشم می خورد.

در ژوئن 2014، درست چند روز پس از سقوط موصل، دیوید پترائوس، فرمانده اسبق نیروهای آمریکایی در عراق نسبت به کنار هم قرار گرفتن نیروهای آمریکایی و شبه نظامیان شیعه عراقی هشدار داده بود.

یکی از چندین اظهار نظر پترائوس در این زمینه، این بود: « آمریکا نباید به نیروی هوایی شبه نظامیان شیعه تبدیل شود».

از دیگر عناوین خبری مطرح شده در آن دوره این بود: «از نگاه واشنگتن، پتانسیل نیروهای بسیج مردمی برای دور کردن سنی های فلوجه، بر قابلیت های نظامی این شبه نظامیان مقدم شمرده می شود».

در زمانی که عراق نه نیروی هوایی نه ارتش قابل اتکایی داشت، نیروی هوایی آمریکا به نیروی هوایی شبه نظامیان شیعه تبدیل شد. با در نظر داشتن پرهیز واشنگتن از وارد کردن نیروی زمینی به عراق، واشنگتن مجبور شد به نیروهای شبه نظامی شیعه اتکا کند، و شبه نظامیان شیعه هم باید روی نیروی هوایی آمریکا حساب می کردند. هرچند هر دو طرف نسبت به همکاری باهم اختلافات قدیمی داشتند، اما با شرایط موجود مجبور به همکاری باهم شدند.

نیروهای عادی ارتش عراق و شبه نظامیان در کنار هم نبرد فلوجه را آغاز کردند. عبادی برای کاهش هراس سنی ها از تسلط نیروهای شیعه بر این شهر اعلام کرد آن ها نقش حمایت کننده دارند، و حمله برای به دست گرفتن کنترل مرکز شهر به عهده سربازان ارتش گذاشته شده است.

معامله انجام شده به این ترتیب بود که اگر شبه نظامیان عقب نگه داشته شوند، آمریکا شدت بمباران هوایی خود را افزایش می دهد، چنان که در نبرد آزادسازی رمادی در دسامبر 2015 نیز این امر صورت گرفت.

در هر دو مورد امکان همکاری نیروی هوایی آمریکا و شبه نظامیان شیعه وجود داشت. 

درسی از نبرد تکریت

واشنگتن به خوبی آگاه است که نیروهای بسیج مردمی برای هر حمله ای به شهری مرکزی اهمیت بالایی دارند، چه در صورتی که در رمادی و حالا هم در فلوجه فقط نقش حمایت کننده داشته باشند، یا همچون نبرد تکریت در 2015 حمله اصلی را عهده دار باشند.

سپس زمانی که از آمریکا خواسته شد مواضع داعش را بمباران هوایی کند، این شبه نظامیان، احتمالا به دستور ایران، از ادامه حمله خودداری کردند.

آن ها در بیانیه های عمومی خود اعلام می کردند که احتمالا آمریکا پیروزی آن ها را به نام خود ثبت می کند. در واقع پیشروی شبه نظامیان به مدت سه هفته با کندی پیش می رفت، و این نیروی هوایی آمریکا بود که اوضاع را به نفع نیروهای بسیج مردمی تغییر داد.

در واشنگتن بحث ها درباره امکان یا عدم همکاری آمریکا با نیروهای شیعه از آغاز حملات علیه داعش تا کنون ادامه داشته است، و تا اینجای کار ارزیابی ها نشان می دهد آمریکا برای غلبه بر داعش در زمان کوتاه تر به شبه نظامیان شیعه وابسته است. ارتش عراق، با وجود آموزش های آمریکایی ها که بیش از دو سال ادامه داشته، هنوز این قابلیت را پیدا نکرده تا بدون نقش حمایت کننده شبه نظامیان شیعه به مراکز شهری حمله و آن ها را از دست داعش آزاد کند.

شبه نظامیان شیعه کمک می کنند این حملات به سرعت بسیار بیشتری پیش روند، که بدون شک مطابق نظر ژنرال های آمریکایی است که در صندلی های خود برابر سنا پاسخ گویی می کنند.

در فلوجه، ایران و شبه نظامیانش متوجه شدند که برای پیروز شدن بر داعش در نبردهای شهری نیاز به حمایت هوایی آمریکا دارند. ایران و نیروهای بسیج مردمی هیچ گاه به طور رسمی آن را اعلام نمی کنند، درست همان طور که آمریکا هم تشکر خود از کمک این شبه نظامیان را به طور عمومی اعتراف نمی کند.

ایران، شبه نظامیان شیعه، و عراق در رابطه ای سه طرفه کنار هم قرار گرفته اند، که هیچ گاه به آن اعتراف نمی کنند، اما این به بخشی از جغرافیای سیاسی منطقه بدل شده است.

نویسنده: ابراهیم المرعشی، استادیار دپارتمان تاریخ در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در سن مارکوس. او یکی از نویسندگان کتاب نیروهای نظامی عراق: یک تاریخ تحیلی است.

مترجم: محمد صفری