اما و اگرهای بازگشت فرش ایرانی به آمریکا/ جایگاه فرش ایرانی در بازار جهانی قابل ترمیم است؟

خبرها حکایت از آن دارد که آمریکا به عنوان یک بازار صادراتی بزرگ در آستانه معاملات جدید با ایران در بخش غیرنفتی قرار دارد، اما آیا جایگاه از دست رفته ایران به ویژه در بخش صادرات فرش قابل ترمیم خواهد بود؟

بالاخره پس از چندین سال هیاهو و جدال سیاسی، سفره تحریم‌ها از سر اقتصاد ایران برچیده شد و اقتصاد کشورمان خود را مهیای روزهای بهای و پررونق می‌کند.

انتظارات اقتصادی برای تغییر چهره ایران در شرایط پساتحریم متعدد است. بخشی از این انتظارات معطوف به کاهش اتکای ایران به صادرات نفتی و توسعه صادرات غیرنفتی است. بدون تردید ایران برای بازگشت به شرایط پیش از تحریم، مسیر پررقیب و دشواری در پیش دارد.

خبرها حکایت از آن دارد که آمریکا به عنوان یک بازار صادراتی بزرگ و پررونق در آستانه معاملات جدید با ایران در بخش غیرنفتی قرار دارد، اما ایران تا چه حد می‌تواند روی این بازار حساب بازر کند و اساسا آیا جایگاه از دست رفته ایران به ویژه در بخش صادرات فرش قابل ترمیم خواهد بود؟

طی یکی دو ماه اخیر صحبت از آغاز صادرات فرش دستباف ایرانی به آمریکا مطرح بوده است. اما در این میان اما و اگرهای بسیاری وجود دارد. در سال‌هایی که صادرات فرش دستباف ایرانی به آمریکا تحت‌‌تاثیر تحریم‌های اعمالی بود، چندین کشور همچون چین، هند و پاکستان توانستند از جای خالی ایران در این بازار نهایت استفاده را ببرند.

اما اکنون و در شرایط پساتحریم ایران آماده یک جهش در بخش صادرات اقلام غیرنفتی و به ویژه فرش قرار گرفته است. باید بپذیریم که بازگشت ایران به این بازار بسیار دشوار خواهد بود، زیرا طی سال‌های تحریم کشورهایی مانند چین، هند و پاکستان با قیمت‌های بسیار پایین فرش دستباف خود را به آمریکا صادر کردند. این در حالی است که هزینه تولید و بافت فرش در این کشورها بسیار پایین و در مقابل هزینه‌های بافت و تولید فرش در ایران بسیار بالاست.

در چنین شرایطی ورود دوباره به ایران به بازار آمریکا نیازمند زمان و همت بسیار زیاد است. صنعت فرش ما باید به سمتی برود که قیمت تمام شده بافت و تولید فرش کاهش پیدا کند.

به اعتقاد کارشناسان، کیفیت فرش دستباف کشورهای رقیب‌مان به هیچ‌وجه به پای کیفیت فرش دستباف ایرانی نمی‌رسد و فرش ایرانی به تمام معنا هنری است.

باید این را بدانیم که هندی‌ها و چینی‌ها فرش دستباف خود را به نام فرش ایرانی در بازار آمریکا عرضه می‌کنند و این موضوع دلیل محکمی است که نه فقط در آمریکا، بلکه در تمام نقاط دنیا فرش دستباف ایرانی دارای طرفداران طرفداران بسیار زیادی است.

مساله دیگر این است که باید در بحث تبلیغات در بازار آمریکا تلاش بیشتری داشته باشیم. جای خالی فرش ایران در مجلات مدرن و مطرح دکوراسیون دنیا بسیار خالی است. نکته دیگر این‌که در حال حاضر شبکه فروش فرش دستباف ایرانی در دنیا در حال از بین رفتن است و بسیاری از فروشندگان فرش به سوی مشاغل دیگری رفته‌اند.

اگر در این زمینه اقدامات لازم انجام شود، فروش فرش برای ما می‌تواند به مثابه یک شناسنامه باشد که نقش بسیاری در شناساندن هویت ایرانی به سایر فرهنگ‌ها و کشورها دارد. ما باید به طور دقیق بر روی این موضوع کار کنیم و چنانچه اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهیم، فرش دستباف ایرانی هیچ مشکلی در رابطه با فروش و صادرات نخواهد داشت.

کیفیت فرش ایرانی و نوع پشم آن که ویژگی ارتجاعی دارد، یکی از مهم‌ترین مزایای آن است. همچنین فرش ایرانی دارای اصالت است که هیچ‌یک از فرش‌های دنیا دارای این خاصیت نیستند.

در سال‌هایی که ما تحت‌تاثیر تحریم‌ها قرار داشتیم، از نیازها و سلایق آمریکایی‌ها در مورد فرش دستباف دور مانده‌ایم و بخشی از نیازها و سلایق آنها با تولیدات قبلی ما تفاوت اساسی دارد. پس باید یک‌بار دیگر بازار آمریکا و نیازهایش را به دقت مرور و بررسی کنیم که بتوانین نظر خریداران را جلب کنیم.