خبرسازی درباره تلفات آلودگی هوای تهران

 برخی افراد و رسانه‌ها در روزهای گذشته درباره مرگ و میر ناشی از آلودگی هفته‌های اخیر هوای تهران آمارهایی ارائه کردند؛ اما یک منبع آگاه در پزشکی قانونی می‌گوید: آمار مرگ و میر روزانه تهران نسبت به ماه‌های گذشته و سال پیش تغییر چندانی نداشته و اعلام مرگ 180 نفر در روز به خاطر آلودگی هوا، غیرکارشناسانه و عجیب به‌نظر می‌رسد.

به گزارش«انتخاب»، خبر این بود که «روزانه 180 نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا جان می‌دهند.» خبر جنجالی و پر حاشیه‌ای که در رسانه‌های داخلی و خارجی بازتاب و واکنش‌های بسیاری پیدا کرد تا جایی که روزنامه‌ها و سایت‌ها و خبرگزاری‌های منتقد دولت با موج‌سواری رسانه‌ای سعی کردند توپ همه بی‌تدبیری‌ها را توی زمین دولتی‌ها بیندازند.

با این فضا‌سازی به طور کل نگاه‌ها از عملکرد متولیان چندگانه مبارزه با آلودگی هوا برداشته شد و باید گفت نشر این خبر وحشتی خزنده به وجود آورد، بدون اینکه صحت و سقم آن از سوی منبعی رسمی تأیید شود. بگذریم از اینکه باید بررسی کرد که اساساً منشأ آلودگی‌ها چیست یا پدیده وارونگی هوا در زمستان یعنی چه، مسئولیت نوسازی حمل و نقل شهری و خارج کردن صنایع آلاینده از جمله کوره‌های قیر به عهده چه نهادی است و در کاهش آلودگی چه اهمیتی دارد و در این میان دولت کجای ماجراست و نهادهای‌های دیگر مثل مدیریت شهری کجا.

آمارها چیزی دیگری می‌گویند

مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران در دویست و هجدهمین جلسه علنی شورای شهر باعنوان اینکه بر اساس آمار منابع مختلف، مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در تهران روزانه از 150 به 180 نفر رسیده‌ است، گفت: «تعطیلی مدارس و معادن شن و ماسه برای کاهش آلودگی هوا، موقتی است. این راه حل‌ها به درد نمی‌خورد به طوری که برخی از این معادن 15 سال است که پروانه فعالیتشان به پایان رسیده‌ و باید تدبیری در این خصوص اندیشید.»

چمران از کمبود پارکینگ و ساخت و ساز و برج‌سازی در کوچه‌های باریک و فروش تراکم در مناطق شمالی پایتخت هم گلایه‌هایی داشت ولی این بخش از صحبت‌هایش هیچگاه مثل بخش ابتدایی که از مرگ 180 نفر حکایت داشت از سوی منتقدان دولت بزرگ‌نمایی نشد.

البته باید گفت که اظهارات رئیس شورای شهر شاید به طور دیگری تفسیر شد؛ چراکه آمارهای رسمی پزشکی قانونی و سازمان بهشت زهرا (س) نشان می‌دهد به طور میانگین در تهران روزانه بین 150 تا 180 نفر به دلایل مختلف از جمله قتل، انواع سرطان، بیماری‌های قلبی، کهولت سن، بیماری‌های کلیوی و سایر بیماری‌ها از دنیا می‌روند و آمار مقایسه‌ای آذرماه سال 93 و 94 حاکی است که آذرماه سال جاری به تعداد متوفیان 132 نفر افزوده شده است که اگر آن را تقسیم بر تعداد روزهای این ماه کنیم عدد تقریبی 4 به دست می‌آید.

تعداد متوفیان آذرماه سال گذشته هم 4 هزار و 263 نفر است که میانگین مرگ روزانه آن می‌شود حدود 142 نفر. اما آذر سال 94 تعداد متوفیان به 4 هزار و 415 نفر رسیده ‌است که به گفته مسئولان پزشکی قانونی، این رقم عادی است، زیرا از یک سو بر تعداد جمعیت تهران افزوده شده‌ و از سویی دیگر تعداد ابتلا به انواع سرطان افزایش یافته است. باید اشاره کنیم که میانگین مرگ و میر روزانه آذرماه 94، عدد 147 را نشان می‌دهد.

جدول مقایسه‌ای سازمان بهشت زهرا(س) نشان می‌دهد ایست قلبی در آذرماه 94 نسبت به مدت مشابه از 473 به 282 مورد کاهش داشته ‌است. آمارها گویای این نکته است که مجموع مرگ و میر بر اثر ابتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی در آذرماه سال گذشته هزار و 473 نفر و در آذرماه سال‌ جاری هزار و 404 نفر است؛ یعنی کاهش 69 نفری.

یک منبع آگاه در پزشکی قانونی که می‌خواهد اسمی از وی در این گزارش برده نشود، درباره وضعیت مرگ و میرها در مدت آلودگی هوا به «ایران» می‌گوید: «آلودگی هوا عامل مستقیمی برای افزایش مرگ در مدت کوتاه محسوب نمی‌شود. به عبارت دیگر آلودگی در درازمدت بر سلامت افراد تأثیر می‌گذارد و عوارض آن سال‌ها بعد با بروز بیماری‌های قلبی و ریوی و سرطان خود را نشان می‌دهد. بنابراین نمی‌توان گفت که به طور مثال افرادی که به خاطر بیماری‌های قلبی یا ریوی از دنیا رفته‌اند دقیقاً به علت تأثیر زودهنگام آلودگی هوا به این سرنوشت تلخ دچار شده‌اند. البته باید گفت آلودگی هوا برای کسانی که سابقه بیماری‌های قلبی و ریوی دارند خطرناک است و به همین خاطر هم از آنها خواسته می‌شود هنگام ناسالم بودن هوا بیرون نیایند.»

او می‌افزاید: «اکنون آمار مرگ و میر روزانه تهران نسبت به ماه‌های گذشته و حتی سال پیش تغییر آنچنانی نداشته و اعلام مرگ 180 نفر در روز به خاطر آلودگی هوا کمی غیرکارشناسانه و عجیب به‌نظر می‌رسد.»

با این تفاسیر و با استناد به آمارهای رسمی، می‌توان ادعا کرد در آذرماه 94 نسبت به مدت مشابه تفاوت معناداری در مرگ و میرها نداشته‌ایم؛ بنابراین باید گفت آلودگی هوا باهمه تلخی‌هایی که دارد و خسارت‌هایی که به بار می‌آورد تأثیری مشهود بر آمار مرگ و میر در طول یک‌ماهه گذشته نداشته‌ و ادعای مرگ 180 نفر در روز به خاطر آلودگی هوا با آمارهای رسمی و معتبر همخوانی ندارد.

منبع:ایران