کارت سوخت با «جایزه» حفظ نمی شود

وزارت نفت که تا کنون با بی تفاوتی حذف کارت های سوخت را نظاره می کرد، در اقدامی عجیب به جای اتخاذ تدابیری هوشمندانه، به دنبال تحمیل هزینه جدیدی به کشور است که نمی تواند ضامن بقای این کارت‌ها باشد.

بیژن زنگنه، وزیر نفت در بازدید از سامانه هوشمند سوخت شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران در تاریخ 15 مهرماه درباره سرنوشت کارت سوخت گفت: «سامانه کارت سوخت (بنزین) باقی خواهد ماند ولی باید تدبیری اندیشید تا کارکردهای دیگری به آن داده و انگیزه بیشتری برای استفاده از آن ایجاد شود. برای مثال شاید از این کارتها بتوان به عنوان کیف پول الکترونیکی با قابلیت پرداخت اعتباری استفاده کرد که این موضوع می تواند به صورت یک مشوق در نظر گرفته شود».

یک روز قبل از این بازدید هم داود عربعلی، سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در مصاحبه با خبرگزاری فارس درباره آخرین وضعیت پیشنهادهای حفظ کارت سوخت گفته بود:‌ «هم شرکت پخش فرآورده‌های نفتی و هم وزارت نفت پیشنهاداتی در این مورد ارائه کرده‌اند که ارائه پاداش به استفاده‌کنندگان از کارت سوخت شخصی، یکی از این پیشنهادات است، اما هیچ‌یک از این پیشنهادات نهایی نشده است».

در حال حاضر حدود یک ماه تا پایان مهلت مردم برای استفاده از سهمیه های باقی مانده بنزین 700 تومانی باقی مانده است و انتظار می رود با اتمام مهلت مذکور، سامانه کارت هوشمند سوخت در معرض تهدید جدی قرار بگیرد.

زیرا در حال حاضر تنها کسانی تمایل به استفاده از کارت های سوخت شخصی دارند که می خواهند از باقی مانده سهمیه 700 تومانی خود استفاده کنند و دیگران می‌توانند بدون نیاز به کارت خود و با استفاده از کارت جایگاه داران سوخت گیری نمایند. در نتیجه، با از بین رفتن سهمیه های 700 تومانی دیگر مردم هیچ انگیزه ای برای استفاده از کارت های سوخت خود ندارند و این کارت ها در خانه ها بایگانی می شود.

با درنظر گرفتن این محدودیت زمانی، درباره پیشنهادهای ارائه شده توسط وزیر نفت و سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران می توان به نکات زیر اشاره کرد:

1- وزارت نفت به عنوان متولی اصلی کارت سوخت در عمل و در تصمیمی صحیح پذیرفته است که این کارت ها با خواهش و تمنا حفظ نمی‌شود و باید تدابیر انگیزشی برای مردم در نظر گرفته شود تا آن‌ها از کارت سوخت شخصی خودشان استفاده کنند. هرچند انتظار می رفت این تصمیم زودتر توسط وزارت نفت گرفته شود و ارائه پیشنهادهای این وزارت‌خانه برای حفظ کارت سوخت ‌به دقیقه 90 موکول نشود.

2- نگاهی به پیشنهادهای مطرح شده در این زمینه توسط وزارت نفت نشان می دهد که این وزارت‌خانه تا کنون پیشنهادهای ضعیفی را برای حفظ کارت های سوخت ارائه کرده است. در واقع، وزارت نفت بیشتر علاقه مند به استفاده از تدابیری پرهزینه و کم اثری است که مهم ترین آن را می توان ارائه جایزه! به استفاده کنندگان از کارت های سوخت شخصی دانست. این در حالی است که حدود 16 میلیون کارت سوخت در اختیار دارندگان خودروها و موتورهای سیکلت است و ارائه جایزه تاثیرگذار و انگیزه بخش به مردم در این وسعت برای استفاده از کارت های سوخت خود، هزینه های جدید قابل توجهی را به کشور تحمیل می کند.

3- با وجود پیشنهاد عجیب و پرهزینه وزارت نفت، می توان با استفاده از راهکارهایی هوشمندانه و بدون تحمیل هزینه جدی به کشور، بقای کارت های سوخت را تضمین کرد.

موثرترین راه‌کار موجود برای حفظ کارت های سوخت، «افزایش قیمت سوخت‌گیری با کارت جایگاه‌داران» است. به عبارت دیگر، اگر مردم با کارت های خودشان با همان قیمت لیتری 1000 تومان سوخت گیری کنند ولی با کارت های جایگاه داران با قیمتی بالاتر (مثلا لیتری 1500 تومان) بنزین دریافت نمایند، انگیزه آن‌ها برای استفاده از کارت‌های سوخت حفظ می شود.

در این حالت، بدون فشار به مردم و تحمیل هزینه جدیدی به کشور، تنها افرادی که بدون استفاده از کارت سوخت شخصی، سوخت گیری می کنند، هزینه رفتار غیر شفاف خود را می پردازند تا زمینه قاچاق بنزین از بین برود.