تهران دوباره به سرفه می افتد؟

در سال های گذشته، با شروع فصل سرما و از اواسط مهرماه تا اواخر اسفندماه، هوای تهران در بهترین حالت، اندکی از حد استاندارد، بهتر بوده است، اما از سال گذشته وضعیت آلودگی به گونه دیگری رقم خورد به طوری که در آذر ماه برخلاف سال های قبل 7روز پاک تنفس شد وضعیتی که در 4سال گذشته هرگز رخ نداده بود.همچنین در 20روز ابتدایی آلوده ترین ماه سال 7روز هوای سالم نصیب تهرانی ها شد. امسال هم هوای تهران در 19 روز ابتدایی مهرماه، عمدتا سالم بوده است. چیزی که برای این فصل از سال کمی غیرمعمول است.

بر اساس گفته های رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور و ابری بودن آسمان می توان امسال را ادامه دهنده روند سال گذشته دانست.شاهرخ فتاح چندی پیش از افزایش نیم تا یک درجه ای سلسیوس دما دراکثر نقاط کشور طی سه ماه آینده خبر داد و گفت: در پاییز پیش رو در بسیاری از مناطق کشور شرایط بارش در حد طبیعی خواهد بود و حتی در بعضی از مناطق حدود 10 تا 20 درصد بارش ها افزایش می یابد.

او در مورد پیش بینی دمای هوای کشور در سه ماهه پیش رو گفت: براساس پیش بینی های صادر شده توسط پژوهشکده اقلیم شناسی نگاه بلندمدت به دما به گونه ای است که در سه ماه آینده همه نقاط به جز مناطقی از غرب و شمال کشور شرایط طبیعی دمایی را خواهند داشت و بقیه مناطق کشور حدود نیم تا یک درجه سلسیوس گرم تر از شرایط بلندمدت طبیعی خود خواهند بود.لازم به ذکر است در شرایط دمای بالاتر، در بسیاری از مناطق مرتفع، علاوه بر تغییر الگوی بارش از جامد به مایع که منجر به کاهش ذخایر برف کشور می شود، به همان میزان نیز بارش های دریافتی از طریق افزایش تبخیر از دسترس خارج می شوند.

**وارونگی چیست؟

وارونگی هوا یا اینورژن که در فصل زمستان رخ می دهد به پدیده ای گفته می شود که در آن برخلاف حالت طبیعی با افزایش ارتفاع دما نیز زیاد می شود و در این شرایط درجه حرارت پائین جو کمتر از طبقه فوقانی است. در نتیجه در شهرهای بزرگ وارونگی هوا معمولا باعث آلودگی هوا می شود.از عوامل تاثیرگذار بر روند وارونگی یا اینورژن می توان به وجود هوای سرد و خشک که باعث جذب تشعشع حرارت زمین می شود، آسمان صاف و بدون ابر که عمل تشعشع را سرعت می بخشد و هوای آرام و بدون باد که باعث عدم تداخل هوای سرد و گرم شود، اشاره کرد.

اکثر آلاینده های هوا همچون دود اگزوز خودروها، گاز و دود صنایع و غیره، هنگامی که رها می شوند، گرمتر از هوای اطراف خود هستند و چون هوای گرم به اندازه هوای سرد متراکم نیست، گازهای آلوده گرم بالا می روند و در لایه های سرد بالاتر پخش می شوند. وقتی وارونگی گرمایی رخ می دهد، یک لایه هوای گرم روی یک لایه هوای قرار می گیرد. گازهای آلوده گرم فقط تا زمانی که به لایه هوای گرم برسند، بالا می روند.از آنجایی که نمی توان به مقابله با وارونگی رفت باید آلودگی ها و آلاینده ها را مدیریت کرد که عوامل آلودگی هوا در دو سال اخیر به مراتب بهبود یافته اند و می توان به وضعیت وارونگی در پاییز و زمستان پیش رو امیدوار بود.

**عوامل کاهنده آلودگی هوا 

عوامل مختلفی دست به دست هم دادند تا آلودگی از شهرها رخت ببندد که بهبود بنزین مهم ترین این اقدامات بود. تا 2 سال گذشته سوخت پتروشیمی یکی از چالش های زیست محیطی بود که به گفته معصومه ابتکار، رییس سازمان حفاظت محیط زیست توزیع بنزین پتروشیمی یکی از دلایل اصلی آلودگی هوا بود که با اقدامات انجام شده و دریافت مجوز از دولت برای واردات کمبود بنزین، این نوع سوخت از چرخه تولید و توزیع حذف شد. بنزین پتروشیمی ها بر اساس سنجش سازمان و گزارش های وزیر نیرو، از اوایل سال 93 از جایگاه های سوخت کشور به صورت مرحله به مرحله در کلانشهرهای کشور شروع به حذف شدن شد.

ابتکار با اشاره به عرضه گازوئیل استاندارد شده در سطح جایگاه های سوخت کشور گفت: به تدریج سطح بنزین یورو 4 در سطح 8 کلانشهر کشور در حال گسترش است و به همین دلیل در سال 93 در بسیاری از کلانشهرها شاهد بهبود کیفیت هوا نسبت به سال 92 بودیم و در سال 94 نیز مواردی از هوای ناسالم که در شهرهای بزرگی همچون اصفهان، تهران و کرج اعلام شده، به دلیل گرد و غبار بوده است.

او با اشاره به برنامه های جامع دولت در جهت کاهش آلایندگی هوا گفت: ارتقاء استاندارد سوخت، ارتقاء استاندارد خودروها، توسعه حمل و نقل عمومی در شهرها، اصلاح کیفیت خودروهای سنگین، مدیریت موتورسیکلت ها، توسعه مدیریت هیبریدی و استفاده از گازهای طبیعی و اصلاح ساختار نیرگاه ها و عدم استفاده از مازوت در شهرهای نیروگاهی از سیاست های دولت در جهت کاهش آلایندگی های هوا می باشد که به طور جدی در حال پیگیری می باشد.

گازوییل نیز یکی از سوخت های آلاینده در کلان شهرها از جمله تهران است که استاندارد کردن آن یکی از برنامه های سازمان محیط زیست بود. استاندارد شدن گازوییل موجب کاهش آلودگی در شهرهای بزرگ از جمله تهران شد زیرا قبلا گازوییل با 7 هزار قسمت در میلیون گوگرد تولید می شد اما اکنون با 157 قسمت گوگرد در میلیون توزیع می شود.ارتقای استاندارد تولید موتورسیکلت به یورو3 و توقف تولید پیکان وانت نیز از جمله عواملی بود که به پاک بودن هوای کلانشهرها به ویژه تهران کمک کرد. بر همین اساس هم محمدباقر قالیباف، شهردار تهران گفته است که یکی از اهداف ما خروج تمامی موتورسیکلت های بنزینی و جایگزینی آن با موتورسیکلت های برقی است. همچنین در نظر داریم تمامی تاکسی های بنزینی را از رده خارج و به تاکسی های هیبریدی بدل کنیم.

منبع: روزنامه ابتکار