اروپایی‌هایی که بعد از توافق به ایران آمدند

 توافق هسته‌ای که در 26 تیرماه بالاخره قطعی شد، درهای ایران را بار دیگر به روی بسیاری از کشورها باز کرد؛ هرچند دستگاه دیپلماسی فعال دولت حسن روحانی در تمام دو سال گذشته توانسته است با دعوت از مقامات کشورهای مخلتف جهان به ایران و سفرهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، زمینه را برای رونق سیاست خارجی ایران فراهم کند، این توافق وین بود که زمینه علاقه مجدد کشورهای اروپایی به حضور در بازار ایران را بیشتر فراهم کرد.

29 تیر 94، تنها چند روز بعد از قطعی شدن توافق دیپلمات‌ها بر سر برنامه هسته‌ای و طرح لغو قریب‌الوقوع تحریم‌های اقتصادی و بانکی علیه ایران، یک هیأت یکصد نفره سیاسی - اقتصادی از آلمان به منظور گفت‌وگو با مقامات ایران و ارزیابی بازارهای اقتصادی کشورمان، به ریاست «زیگمار گابریل» معاون صدر اعظم آلمان وارد تهران شد.

این سفر در پی سفر غیررسمی یک هیأت از مدریران صنایع آلمان که یک ماه قبل از توافق صورت گرفته بود،‌ انجام شد و در واقع پس‌دادن بازدید اردیبهشت‌ماه زنگنه، وزیر نفت از آلمان بود؛ ‌سفری که در آن آقای زنگنه علاوه بر ملاقات با زیگمار گابریل، با فعالان مهم صنعتی این کشور از جمله مدیرعامل شرکت خودروسازی «فولکس واگن» دیدار و ابراز امیدواری کرده بود که شرکت‌های آلمانی با حضور در ایران بتوانند نقش مهمی در بازار منطقه خاورمیانه بازی کنند.

6 مرداد 94،‌ «فدریکا موگرینی» به ایران آمد. مسئول دستگاه سیاست خارجی اروپا در این سفر یک‌روزه که به همراهی معاونش «هلگا اشمیت» انجام شد، ‌ضمن ملاقات با رئیس‌جمهور و ‌وزیر امور خارجه، در یک کنفرانس مطبوعاتی شرکت کرد و گفت اجرای کامل توافق بهترین روش برای باز کردن راه‌های روابط تجاری بین ایران و اتحادیه اروپاست.

همزمان با این سفر، موگرینی در یادداشتی که در گاردین منتشر کرد، ‌نوشت: «تغییر، یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد و شاید حتی در چند ماه آینده نیز ظهور پیدا نکند، من دلایل این تردیدها را می‌فهمم اما معتقدم که واقعاً یک فصل جدید در حال بازشدن است.»

7 مرداد، وزیر امور خارجه فرانسه که در بین ایرانی‌ها چندان محبوبیتی ندارد هم به ایران آمد. سفرش بعد از 12 سال، اولین سفر رسمی یک مقام فرانسوی به ایران بود. «لوران فابیوس» در دیدارهایش علاوه بر اینکه از سفر قریب‌الوقوع یک هیأت اقتصادی فرانسوی به ایران خبر داد، حامل پیام دعوت «فرانسوا اولاند» رئیس‌جمهور فرانسه از حسن روحانی برای آبان‌ماه سال جاری بود.

او همچنین در این سفر از عملکرد خود در جریان مذاکرات دفاع کرد و گفت که تلاش کرده است تا توافق، محکم و غیرقابل اعتراض باشد و ابراز امیدواری کرد که توافق ایران و 1+5 به همکاری‌های منطقه‌ای و افزایش ثبات و آرامش منجر شود.

13 مرداد 94،‌ یک هیأت ایتالیایی به ریاست «پائولو جنتیلونی» وزیر امور خارجه و «فدریکا گوئیدی» وزیر توسعه اقتصادی ایتالیا به همراه جمعی از مدیران ارشد از صاحبان صنایع و مهمترین مؤسسات و شرکت‌های اقتصادی دولتی و خصوصی به تهران آمدند. در سفر دو روزه هیأت ایتالیایی، در مورد همکاری در موضوعات منطقه‌ای،‌ همکاری‌های اقتصادی و تبادل هیأت‌های پارلمانی و قضایی گفت‌وگو و ابراز امیدواری شد که زمینه همکاری‌های اقتصادی بعد از رفع تحریم‌ها علیه ایران فراهم شود.

در همان روز، وزیر امور خارجه صربستان هم که به ایران سفر کرده بود با حسن روحانی رئیس‌جمهور دیدار کرد. از جزئیات این دیدار به غیر از حرف‌های مرسوم و تعارف‌های دیپلماتیک در مورد ضرورت توسعه همکاری‌ها چیز دیگری منتشر نشد.

یکم شهریور، وزیر امور خارجه انگلیس هم بعد از 12 سال به ایران آمد؛ گرچه رسماً اعلام شده بود که او تنها برای بازگشایی دوباره سفارت انگلیس در تهران که از چهار سال قبل بسته شده بود به تهران می‌آید، اما «فیلیپ هاموند» بعد از بازگشایی رسمی سفارت این کشور - که همزمان با بازگشایی سفارت ایران در لندن انجام شد - ابراز امیدواری کرد که زمینه گفت‌و‌گو در موارد مورد اختلاف دو طرف فراهم شود. او همچنین از اشتیاق تجار انگلیسی برای سرمایه‌گذاری در ایران خبر داد.

علاوه بر این‌ها، وزیر امور خارجه انگلستان، در سفر خود به ایران با بیژن زنگنه وزیر نفت هم دیدار کرد؛ ملاقاتی که بسیاری آن را زمینه‌چینی برای برگشت شرکت‌های بزرگ نفتی انگلیسی به میدان‌های نفتی ایران تفسیر کردند.


15 شهریور، بعد از چند روز توقف سفر نماینده‌های کشورهای خارجی به ایران، در حین سفرهای منطقه‌ای محمدجواد ظریف، دور تازه‌ای از رفت‌و‌آمد‌ها این بار با حضور وزیر خارجه و هیأتی تجاری از جمهوری چک از سر گرفته شد. «لوبو میر زائورالک» که در رأس یک هیأت 70 نفری تجاری به ایران آمده بود، برنامه فشرده‌ای شامل دیدار با وزیر خارجه ایران و تعدادی قرار ملاقات با تجار ایرانی داشت. او در طول سفر خود از اصفهان دیدن کرد و در جلسه‌ای مشترک با اعضای اتاق بازرگانی این شهر هم شرکت کرد.

دیدار او از ایران، در پی سفر علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد، در اردیبهشت سال گذشته به جمهوری چک انجام شد. حجم مبادلات اقتصادی بین ایران و جمهوری چک در سال گذشته 24 میلیون دلار بوده است و وزیر امور خارجه جهوری چک قبل از حصول توافق ایران و 1+5 ابراز امیدواری کرده بود که در صورت بدست آمدن توافق، زمینه سفر مقامات این کشور به ایران فراهم می‌شود و امکان افزایش مبادلات به وجود می‌آید.

16 شهریور، وزارت امور خارجه مهمان دیگری از اروپا داشت؛ وزیر امور خارجه اسپانیا به همراه هیأتی 70 نفره از جمله وزرای صنعت، انرژی، ترابری، گردشگری، و عمران این کشور اروپایی به ایران آمدند تا علاوه بر دیدار با محمدجواد ظریف، زمینه رفت‌و‌آمد‌های تجاری بعدی را فراهم کنند.

در دیدارهای این هیأت، صحبت از توسعه همکاری‌های تجاری، برقراری خطوط پرواز مستقیم و سرمایه‌گذاری اسپانیا در زمینه‌های مربوط به انرژی، تولید آب شرین و گردشگری مطرح شد.

«خوزه مانوئل گارسیا مارگایو» وزیر امور خارجه اسپانیا هم در جریان این سفر به ایران، مانند سایر همتایانش بر لزوم توسعه روابط با ایران تأکید کرد. او در مورد ظرفیت‌های ایران برای سرمایه‌گذاری نیز سخن گفت و با اشاره به بحران پناهجویان در اروپا به علت درگیری‌های داخلی در سوریه، گفت که امیدوار است نقش مؤثر ایران در منطقه، به ایجاد ثبات بیشتر در خاورمیانه بینجامد.

عصر روز 16 شهریور یک مقام اروپایی دیگر هم وارد تهران شد؛ اولین رئیس‌جمهور یک کشور اروپایی. «هاینریش فیشر» رئیس‌جمهور اتریش، که در مجموعه سعدآباد مورد استقبال رسمی حسن روحانی رئیس‌جمهور قرار گرفت، پیش از این سفر در یادداشتی که در روزنامه ایران منتشر شد، نوشته بود که در کنفرانس اقتصادی «ایران و اتحادیه اروپا، تجارت و سرمایه‌گذاری» که در روزهای اول و دوم مرداد 1394 توسط ایران در وین برگزار شد، راه‌های سرمایه‌گذاری جالب توجهی معرفی شدند. او خبر داده بود که وزارتخانه‌ها در ایران و اتریش تلاش می‌کنند تا نقشه راهی برای همکاری‌های آینده دو کشور در زمینه‌های انرژی، فناوری، محیط زیست، گردشگری، زیرساخت‌ها، حمل و نقل، جنگل‌داری و محافظت در برابر بلایا، تهیه کنند.

روز یکشنبه 29 شهریور نیز برت کوندرس، وزیر خارجه هلند، برای سفری دو روزه به ایران آمد؛ سفری که این وزیر اروپایی می‌گوید فرصتی تازه برای گفت‌وگوهای سازنده میان دو کشور فراهم خواهد کرد. اجرای توافق هسته‌ای، پیوندهای تجاری، حقوق بشر و نقش ایران در تحولات خاورمیانه از جمله موضوعات مطرح در گفت‌وگو میان وزیر خارجه هلند با مقامات بلندپایه ایران است.

هنوز تحریم‌ها علیه ایران برطرف نشده است، هنوز مشکل مبادلات بانکی از بین نرفته، دارایی‌های بلوکه‌شده ایران به طور کامل در اختیار دولت قرار نگرفته و فروش نفت به میزانی که لازم باشد، رشد نداشته است، با این حال ایران به عنوان یکی از معدود کشورهای باثبات در خاورمیانه، عرصه رقابت برای تولیدکننده‌هایی است که به دنبال بازار محصولات یا فروش مواد اولیه هستند و از طرف دیگر طالب همکاری‌های سیاسی و منطقه‌ای با ایرانند؛ ایرانی که در سال‌های اخیر مهمترین شریک تجاری‌اش چین بوده و مراودات سیاسی و اقتصادی دیگرش هم بسیار محدودتر از قبل شده بود.