دروغ گویی زیاد شده؛ فکر می کنند هدف وسیله را توجیه می کند / نیازمند نهضت بازگشت به گفتار مؤدبانه هستیم / سر همه را برای همیشه نمی‌توان کلاه گذاشت / نباید هزینه سخن گفتن آنقدر بالا باشد که بیان برخی مسائل نیازمند شجاعت باشد

یادگار گرامی امام با انتقاد از رواج دروغگویی و بی ادبی در کشور گفت: نیازمند نهضت بازگشت به گفتار مؤدبانه هستیم.

به گزارش «انتخاب»، آیت الله سیدحسن خمینی طی سخنانی در مراسم رونمایی از تمبر نودمین سال انتشار روزنامه اطلاعات با بیان این که بزرگترین سرمایه یک رسانه اعتماد مخاطبان آن است، اظهار کرد: رسانه‌ای که اعتماد مخاطب را ندارد، صرفا یک بوق تبلیغاتی است که ممکن است دیده و شنیده شود، اما به عنوان یک رسانه و منبع امین برای کسب اطلاعات و اخبار محسوب نمی‌شود.

وی افزود: در زندگی خودمان یا در طول عمر بشریت همواره  دیده ایم و خوانده‌ایم که رسانه‌های مختلف سخن گفته‌اند؛ از روزهایی که شعرا بزرگترین رسانه‌های عصر خود بوده و در دربار شاهان قصیده می‌سرودند تا روزی که رسانه‌های مکتوب، حقیقی و مجازی پیدا شده‌اند؛ اما گاهی انسان از مطالب برخی رسانه‌ها برای کسب آگاهی بهره نمی برد، بلکه از آنها استفاده می‌کند تا بر خلاف سخن و پیام آن‌ها عمل کند یا اینکه صرفا از نظرات آن‌ها مطلع شود.

 یادگار امام در تبیین شرایط ایجاد اعتماد مخاطبان نسبت به رسانه‌ها، «صداقت» را به عنوان اولین عامل در این راستا ذکر کرد و افزود: دروغ دشمن اعتماد است؛ اعتماد در طول یک عمر به دست می‌آید و به شبی از دست می‌رود. بنابراین، با گفتن یک دروغ، رسانه‌ در چشم مخاطب فرو می‌ریزد. بنابراین به هیچ قیمتی یک رسانه نباید دروغ بگوید جز وقتی که قصد انتحار دارد.

وی تصریح کرد: شاید بتوان سر یک نفر را برای همیشه یا سر جمعی را برای مدتی کلاه گذاشت اما سر همه را برای همیشه نمی‌توان کلاه گذاشت.

سیدحسن خمینی در همین زمینه ادامه داد: در دادگاه‌ها هنگام سوگند یاد کردن گفته می‌شود «قسم می‌خورم راست بگویم، جز راست نگویم و همه راست را بگویم». مثلاً اگر من از شما بپرسم آیا شما فلان فرد را دیده‌اید که چاقو به دست برای کشتن فلان فرد وارد شد؟ اگر شما فقط پاسخ مثبت بدهید و نگویید که او در نهایت فرد مورد نظر را به قتل نرساند، همه واقعیت را نگفته‌اید؛ ضمن آنکه به همراه این پاسخ هیچ دروغی هم نباید بگویید، بلکه باید عین حقیقت و تمام حقیقت را بازگو کرد و جز حقیقت سخنی را بیان نکرد. اگر رسانه جز به این روش عمل کند هویت خود را از دست می‌دهد و اصولاً هر تریبونی اگر این گونه نباشد دیگر اثر یک رسانه را ندارد.

یادگار امام «دلسوزی» برای مخاطب را دیگر عامل جلب اعتماد از سوی رسانه عنوان کرد و گفت: یکی از شروط تبلیغ این است که مخاطب حس نکند قرار است چیزی گیر مبلّغ بیاید؛ همان گونه که به فرموده قرآن در آیات متعدد، پیامبر(ص) از مردم اجری برای خود نخواستند.

وی ادامه داد: اگر مخاطب احساس کند قرار است سودی عاید گوینده شود این سؤال برای او پیش می‌آید که قرار است چه کلاهی بر سر من برود که در ازایش این سود نصیب گوینده شود.

سیدحسن خمینی تصریح کرد: گوینده اگر بتواند به شنونده بباوراند که در آنچه می‌گوید نفعی ندارد اثر سخن چندین برابر می‌شود.

وی گفت: علت تأثیر پیامبران در طول تاریخ این بوده است که وقتی سخن می‌گفته‌اند مخاطب احساس نمی‌کرد که جز مصیبت و سختی قرار است چیز دیگری گیر آن‌ها بیاید.

یادگار امام در ادامه با بیان این که رسانه و گوینده نباید منافع شخصی خود را لحاظ کنند به نقش مهم شجاعت به عنوان یکی از دیگر از عوامل مؤثر در جلب اعتماد مخاطب اشاره کرد و اظهار داشت: اگر مخاطب احساس ‌کند یک رسانه شجاعت لازم را ندارد و همه حقیقت را نمی‌گوید به سمت کسانی می‌رود که شجاع‌تر هستند؛ بنابراین رسانه‌ غیرشجاع اعتماد مخاطب را به دست نمی‌آورد و این امر فقط شامل روزنامه‌ها و سایر رسانه‌ها نمی‌شود بلکه در مورد هر کسی که دارای مخاطب است صدق می‌کند.

وی با بیان این که شجاعت وجه امتیاز کسانی است که توانسته‌اند تاریخ را تکان دهند، افزود: سال‌ها پیش در کنگره‌ای طی بحثی گفتم که امام قدرت را شرط «تنجز» می‌دانستند و بر همین اساس وارد انقلاب شدند اما دیگران قدرت را شرط «فعلیت» می‌دانستند و به همین دلیل وارد گود نشدند؛ پس از آن سخنرانی وقتی از تریبون پایین آمدم مرحوم آیت‌الله توسلی به بنده گفت همه این سخنان درست است اما علت واقعی در پیروزی انقلاب این بود که امام نمی‌ترسید و بقیه می‌ترسیدند. این سخن برای من تلنگری بود که شجاعت نقطه تمایز دهنده انسان‌ها از یکدیگر است.

سیدحسن خمینی یادآور شد: ما در زندگی خود دیده‌ایم که برخی انسان‌ها نمی‌هراسند. این گونه افراد همانند برخی صفات دیگر شجاعت را در جوهره خود دارند اما این گونه نیست که صفت شجاعت قابل تربیت نباشد، بلکه می‌توان آن را در انسان پرورش داد و باید این کار را انجام داد.

وی با بیان این که شجاعت مرزی میان تهّور و جبن است، افزود: این که سخن نگفتن من ریشه در کدامیک از خصلتهای ترس،‌ طمع و... دارد، بر هیچ‌کس جز خود انسان روشن نیست، زیرا خود ما علت تامّه تمام افعال هستیم.

یادگار امام تصریح کرد: در مقوله شجاعت علاوه بر نقش گوینده، نظام حاکم نیز مسئولیت دارد و نباید هزینه سخن گفتن آنقدر بالا باشد که بیان برخی مسائل نیازمند شجاعت باشد.

وی افزود: برخی ممکن است خطوط قرمز را مضیّق ببینند که باعث بالا رفتن هزینه کار می شود و این موضوع مربوط به مسئولین امر است.

سیدحسن خمینی در ادامه سخنان خود «تخصص» را دیگر لازمه اعتماد مخاطبان به رسانه دانست و گفت: اگر مخاطب، یک نشریه مربوط به حوزه پزشکی را مطالعه می‌کند باید بداند که آن رسانه در حوزه خود تخصص واقعی و توانایی لازم را دارد.

یادگار امام با تأکید مجدد بر اعتماد به عنوان بزرگترین سرمایه یک رسانه گفت: متأسفانه دروغ‌گویی به مقدار زیادی در جامعه ما شایع شده است و فکر می‌کنیم العیاذ بالله هدف وسیله را توجیه می‌کند در حالی که هیچ هدفی نشر اکاذیب و فرهنگ دروغ‌گویی را توجیه نمی‌کند.

وی ادب را دیگر شاخصه لازم برای اعتماد مخاطب به رسانه عنوان کرد و گفت: برخی فکر می‌کنند اگر پرخاشگر باشیم تأثیر‌گذارتر هستیم در حالی که عمق تأثیر همواره از آن رسانه‌هایی بوده است که با ادب عجین بوده‌اند.

سیدحسن خمینی یادآور شد: ملت ایران در طول تاریخ ملت مؤدبی بوده است تا جایی که متهم بوده که ادب زیاد او را به تملّق کشانده است. این امر نشانگر آن است که ادب از ویژگی‌های مهم ملت ما بوده است. همان گونه که متون ادبی اندکی وجود دارد که ادبیات پرخاش‌گونه داشته‌اند و آن‌ها نیز عمدتاً شامل مطایبات بوده است. اما امروز متأسفانه بی‌ادبی مقداری در جامعه ما رایج شده است و هنگام سخن گفتن زبر و گزنده صبحت می‌گوییم.

وی با بیان این که نیازمند نهضت بازگشت به گفتار مؤدبانه هستیم، تصریح کرد: رواج ادبیات تلخ که به این مقدار شاهد آن هستیم، جامعه را از سرمایه‌های خودش تهی می‌کند.

یادگار امام با بیان این که ادب از ویژگی‌های روزنامه اطلاعات است، گفت: هم شخص جناب آقای دعایی که مظهر تواضع است و هم مجموعه مؤسسه اطلاعات دارای این ویژگی هستند. البته این مجموعه نود ساله را نمی‌توان یک دست دانست زیرا در طول چندین دهه فراز و نشیب‌های زیادی داشته اما به جرأت می‌توان گفت اطلاعات در جای‌جای تاریخ ما حضور دارد.

وی با اشاره به تحولات مختلف در روزنامه اطلاعات گفت: این روزنامه در تاریخ خود مقاله‌ای موهن رشیدی مطلق را دارد که گرچه توسط عوامل دیگری نگاشته شده بود، اما ریشه چاپ آن در این روزنامه به عدم شجاعت مدیریت آن برمی‌گشت که توانایی «نه» گفتن نداشت. اما اطلاعات در دوره‌های بعد تاریخ نقشی ارزشمند در دوران جنگ ایفا کرد و در سالهای اخیر برخی تیترهای به یاد ماندنی را در حافظه‌ها حک کرد؛ این روزنامه تاریخ مدونی را پیش روی ما گذاشت که ارزش کار آن زندگی در کنار جامعه ایران در طول این نود سال است.

سیدحسن خمینی ادامه داد: تورق روزنامه اطلاعات در این نود سال اطلاعات را به عنوان خط روزنامه‌ای تاریخی که در کنار مردم جلو آمده است نشان می‌دهد.

یادگار امام در پایان ابراز امیدواری کرد که شاهد بسط فرهنگ ادب، شجاعت و صداقت در جامعه رسانه‌ای کشور باشیم.

وی همچنین از موزه چاپ و نشر روزنامه اطلاعات شامل دستگاههای قدیم و جدید چاپ روزنامه بازدید کرد و توضیحات مسئولان آن را شنید.

در پایان، نماز شهر و عصر نیز به امامت یادگار امام و با حضور مدیران، کارکنان و اعضای تحریریه اطللعات اقامه شد.